Kultura
Taniec
JASIEK Aże ochrypły od krzyku Chyćcie broni, chyćcie koni!!!! A za dziwnym dźwiękiem weselnej muzyki wodzą się liczne, przeliczne pary, w tan poważny, spokojny, pogodny, półcichy – że ledwo szumią spodnice sztywno krochmalone, szeleszczą długie wstęgi i stroiki ze świecidełek podzwaniają – głucho tupocą buty ciężkie – taniec ich tłumny, że zwartym kołem stół okrążają, ocierają o się, w ścisku, natłoczeni JASIEK Nic nie słysom, nic nie słysom, ino granie, ino granie, jakieś ich chyciło...
- „A szlachta niech sobie tańcuje” – taniec rewolucji
- Taniec na balu dziejów historii
- Wyznacznik pozycji społecznej, ale i symbol zbratania
- Inne tańce bojowe
- Taniec szaleństwa
- Taniec radości życia
- Taniec śmierci
- Polonez – symbol odchodzącego świata
- Symbol erotyki
- Chocholi taniec
- Tango – symbolem władzy, zniewolenia i... kultury masowej
Wieś współczesna realistycznie i komediowo
Obrazy wsi współczesnej odnajdujemy np. w opowiadaniu Na wsi wesele Marii Dąbrowskiej (tendencja „zastaw się, a postaw się”), w prozie Andrzeja Stasiuka (wieś beskidzka). Powojenną wieś polską starano się także pokazać w kultowych komediach: Sami swoi , Nie ma mocnych , Kochaj albo rzuć , Kogel-mogel i Galimatias oraz w popularnych serialach ( Daleko od szosy , Dom ). Pojawia się w nich motyw awansu społecznego, pędu młodzieży do edukacji, ale także przeniesione jeszcze z dawnych...
Kultura śmiecia
Coraz częstsze są też skojarzenia kultury masowej z kulturą śmietnika. Śmietnik jest paradoksalnie coraz częstszym motywem tekstów współczesnych. Powtarza się on i w pisanych w Ameryce wierszach Stanisława Barańczaka, i w spostrzeżeniach emigrantki z Bałkanów – Dubravki Ugrešić w Amerykańskim fikcjonarzu , i w wierszach metafizycznych Jarosława Marka Rymkiewiczaz nagrodzonego Nike tomu Zachód słońca w Milanówku . To właśnie na śmietniku, na którym są „puszki, plastik, dwa psie gówna i...
Kult dziewictwa
Kult dziewictwa w polskiej kulturze także częściowo wiąże się z postacią Maryi. Do niej – dziewicy i matki – modli się bohaterka Ogniem i mieczem , Helena Kurcewiczówna, potem Skrzetuska. Modlą się też do niej i inni bohaterowie Trylogii , między innymi w Potopie król Jan Kazimierz, Andrzej Kmicic, Kiemlicze (ojciec i synowie – wyrachowani, ale dzielni, często przywołujący imię Maryi).
Teatr
I ciągle widzę ich twarze, ustawnie w oczy ich patrzę – ich nie ma – myślę i marzę, widzę ich w duszy teatrze. Teatr mój widzę ogromny, wielkie powietrzne przestrzenie, ludzie je pełnią i cienie, ja jestem grze ich przytomny. (Stanisław Wyspiański, Ciągle widzę ich twarze ) W teatrze trafił się panu Ignacemu cały szereg niespodzianek. Przede wszystkim wszedł on na schody prowadzące na galerię, gdzie bywał zwykle za swoich dawnych dobrych czasów. Dopiero woźny przypomniał mu, że ma...
Podróże Pana Cogito
Odrębną kategorię stanowią podróże opisane przez Adama Zagajewskiego czy Zbigniewa Herberta. Te pielgrzymki do świata kultury, związane z poznawaniem zabytków, wnoszą do poezji tych twórców czy do esejów (Herbert) poczucie łączności ze światem kultury śródziemnomorskiej. Mijane miasta, opisane w wierszach Zagajewskiego, kuszą obcością lub mieszanką swojskości i obcości. Problemy napotykane w nich przez podróżnika nie są tak do końca jego problemami. Pozwala mu to zyskać wolność i dystans do...
Niemcy – naród artystów?
W opowiadaniach Tadeusza Borowskiego mowa o tym, jak trudno oddzielić byłym więźniom problem kultury niemieckiej od niemieckich zbrodni. Bohater filmu Andrzeja Wajdy Krajobraz po bitwie , nakręconego na podstawie prozy Borowskiego, wciąż myśli o tym, że językiem Goethego wydawano zbrodnicze rozkazy, a przy dźwiękach najpiękniejszej muzyki wysyłano ludzi na śmierć. Spaczona psychika i doświadczenia bohatera utrudniają mu postrzeganie i ocenę Niemców i niemieckiej kultury.
Tango – symbolem władzy, zniewolenia i... kultury masowej
Nieco inną rolę odgrywa końcowy taniec (scena finałowa) w Tangu Sławomira Mrożka. Zwycięski cham, Edek, który zapanował nad całą rodziną, tańczy z wujem Eugeniuszem tango La Cumparsita . Jak to w tangu, jeden partner góruje nad drugim. Taniec ten jest symbolem zwycięstwa i władzy Edka nad całą rodziną, ale też władzy motłochu nad inteligencją. Również– symbolem kultury masowej, tango właśnie ją reprezentuje. A Edek też nie utożsamia się z żadnym innym nurtem kultury...
Ostatnia scena Tanga
Ostatnia scena sztuki Tango Sławomira Mrożka ukazuje zwycięstwo kultury masowej nad wysoką. Nie dzieło muzyki poważnej, nie eksperyment Stomila, lecz popularna melodia tanga La Cumparsita pojawia się w finale jako symbol zwycięstwa prymitywa Edka nad inteligentami. Tango jest też symbolem władzy Edka nad Eugeniuszem. Niewątpliwie woli on popularny taniec od jakiegoś innego, ambitniejszego przekazu kultury, który byłby dla niego niedostępny. Kultura tworzona dla Edka musi być prostacka jak...