Dewocja
Dewocja odbierająca zdrowy rozsądek
Najbardziej chyba znanym utworem o dewocji i rzekomej pobożności jest Świętoszek Moliera. Tytułowy bohater utworu, Tartuffe, wprowadza w błąd pobożnego pana domu, łatwowiernego i kierującego się pozorami Orgona. Obłudnik, zyskawszy bezgraniczne zaufanie gospodarza, z przesadną, dewocyjną gorliwością oddaje się praktykom religijnym, faktycznie jednak próbuje użyć życia kosztem Orgona: wzbogacić się, a nawet uwieść mu żonę. Orgon jest ślepy na wszystko: wierzy bardziej dobrej opinii...
Puste formy życia religijnego
Z kolei Witold Gombrowicz w Pornografii pokazuje niepokojące zjawisko pustych form życia religijnego, za którymi nic się nie kryje. Gorliwi katolicy –podupadli ziemianie obnoszący się ze swoją religijnością potrafią jedynie swymi pustymi gestami „zarżnąć” mszę. U Hipolita ostentacyjna religijność podkreśla jedynie jego szlachectwo i pozwala trzymać chłopów na dystans, uczestnictwo w życiu hierarchicznego Kościoła pozwala nie zmieniać niczego w porządku społecznym. Fryderyk natomiast,...
Dewocja
Dewotce służebnica w czymsiś przewiniła Właśnie natenczas, kiedy pacierze kończyła Obróciwszy się przeto z gniewem do dziewczyny Mówiąc właśnie te słowa: „... I odpuść nam winy, Jako my odpuszczamy”, biła bez litości. Uchowaj, Panie Boże takiej pobożności! (Ignacy Krasicki, Dewotka ) Od chwili do chwili wzdychał ciężko, zapadał w nabożne ekstazy, kornie całował ziemię niezliczone razy; kiedy zaś wychodziłem, on prędko biegł przodem, by święconą mi podać z kropielnicy wodę....
Dewocja z Nowolipek
Warto zwrócić uwagę na dewocję jako wyraz słabości i bezsilności. Kobietą traktującą wyjście do kościoła jak ucieczkę i szukającą w obrzędach religijnych siły jest np. matka „dziewcząt z Nowolipek”, pani Raczyńska. Zaangażowanie religijne i ciągłe ucieczki do kościoła nie pozwalają jej widzieć obiektywnie tego, co dzieje się w domu: nie zauważa nieuczciwości i złego prowadzenia się córek. Choć bardzo dba o rodzinę, traci autentyczny, głęboki kontakt z dziećmi. Bez religijnej pociechy być...
Dewocja
rzecz. ż, br. lm fałszywa i zakłamana pobożność, nie opierająca się na przeżywaniu doświadczenia religijnego i znajomości duchowego aspektu religii, ale na zachowaniach „na pokaz”. Podczas niedzielnego kazania ksiądz przekonywał wiernych, aby nie mylili dewocji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) z prawdziwą, głęboką wiarą i traktowali spełnianie praktyk religijnych jako niezbędny element wiary, nie zaś element demonstracji przekonań religijnych – jak to określił – „od święta”....
Dewotki z bajek Krasickiego
W polskiej literaturze dotkliwie wyśmiał dewocję mistrz elegancji, znakomity poeta i... biskup Ignacy Krasicki. Bohaterka jednej z jego bajek ( Na nabożną ) twierdzi, że nie grzeszy, ale... często się spowiada. Jest więc grzeszną kobietą udającą świętoszkę, pokrywa grzechy pobożnością? To zdaje się sugerować autor. Obnoszenie się z pobożnością potępia już wprost poeta-biskup w utworze Dewotka . Surowa pani, spędzająca wiele czasu na modlitwach w domu, okazuje się bardzo niewyrozumiała dla...
Pobożność Milczka i Dulskiej
Nie budzą też zaufania kierowane co chwilę do Boga wezwania Rejenta Milczka– bohatera Zemsty Aleksandra Fredry. Ten surowy sknera aranżuje korzystne finansowo małżeństwo syna i okazuje się bezwzględny w czasie konfliktu z sąsiadem Cześnikiem. Jest wyrachowany i niewątpliwie najwyższą wartość stanowią dla niego pieniądze oraz szlachecki honor. Postępuje często wbrew zasadom chrześcijańskim, powtarzając przy tym „niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba”. Tym...