Słownik etymologiczny języka polskiego

parowy

parów

Parzyć

1. ‘zalewać wrzątkiem’; 2. ‘powodować odczucie wielkiego gorąca’ (od XVI w.); 3. ‘powodować bolesne przypieczenie skóry’; 4. ‘powodować działanie gorącej pary, kąpieli, okładu’.

parzyć się

‘łączyć się w pary (o zwierzętach)’; por. np. sch. páriti ‘łączyć w pary’, páriti se ‘parzyć się’

parzysty

Pas

1. ‘długi, wąski kawałek skóry lub tkaniny zawiązywany w talii lub na biodrach’; 2. ‘część bielizny damskiej służąca do podtrzymywania pończoch’; 3. ‘długi kawałek skóry, tkaniny, papieru itp. służący do łączenia lub podtrzymywania czegoś’; 4. ‘miejsce dookoła tułowia, powyżej bioder’; też: ‘część ubrania okrywająca ciało w tym miejscu’; 5. ‘gruba linia, smuga lub pręga’; 6. ‘powierzchnia lasu, morza itp. w kształcie wąskiego, długiego prostokąta’; 7. ‘taśma służąca do przekazywania napędu...

pasać

pasać

forma wielokrotna pasać --> wypasać.

pasieka

pasować

1. ‘dokonywać pasowania, przyjmować do stanu rycerskiego’; dawniej też wtórnie: 2. ‘powoływać kogoś na coś’ i 3. ‘udzielać święceń kapłańskich’; od XVI w.; utworzone od słowa pas w znaczeniu ‘obdarować pasem rycerskim’

pasować

‘mocować się, zmagać się, walczyć z przeciwnikiem’; utworzone od wyrażeń brać się za pasy oraz chodzić za pasy ‘mocować się, walczyć trzymając się za pasy’

pasożyt

pasożytniczy

pasożytować

pasterski

pasterstwo

pasterz

pastewny

pastuch

pastwa

pastwić się

pastwisko

pasza

Paść

1. ‘przewrócić się, zwalić się’; 2. ‘zginąć gwałtowną śmiercią’; 3. ‘spuścić się szybko z góry na dół, zlecieć’.

Paść (pasać)

1. ‘pilnować bydła, owiec na pastwisku’; 2. ‘dawać jedzenie, karmić’.

patroszyć

patrywać

forma wielokrotna -patrywać w czasownikach przedrostkowych: opatrywać, popatrywać, wpatrywać, zaopatrywać, zapatrywać się.

Patrzeć

1. ‘kierować oczy na kogoś, na coś, spoglądać, widzieć’; 2. ‘oczekiwać, czekać na coś’; 3. ‘szukać’.

patrzyć

wcześniejsza forma

paznokieć

pazur

październik

paździerze

pąk

‘zawiązek łodygi, liścia lub kwiatu’; od XV w.; zachsłow. *pąk – rzeczownik odczasownikowy od psłow. *pękati ‘puszczać liście, rozwijać się’; w stpol. występowała forma pęk

Pchać

1. ‘posuwać przed sobą, napierając na coś, przesuwać’; 2. ‘wkładać, wpychać’.

pchnąć

forma jednokrotna pchnąć --> odepchnąć, opchnąć, popchnąć, wepchnąć,zepchnąć.

pełnia

pełniać

forma wielokrotna -pełniać w czasownikach przedrostkowych: dopełniać, napełniać, popełniać, przepełniać, spełniać.

pełnić

1. ‘wykonywać, sprawować, wypełniać, spełniać, odbywać’; dawniej: 2. ‘napełniać’ oraz 3. ‘pić, przepijać do kogoś’; od XIV w.; ogsłow. (por. czes.plnit ‘napełniać; spełniać, wypełniać coś’, ros. pólniť  ‘pogrubiać’) < psłow. *pľniti ‘czynić pełnym, napełniać, wypełniać’ – czasownik odprzymiotnikowy od psłow. *pľnъ

Pełny

1. ‘zawierający wiele czegoś, obficie zaopatrzony’; 2. ‘przeniknięty czymś, przepełniony’.

Pełzać

1. ‘czołgać się, przesuwać się’; 2. ‘piąć się, wić (o roślinach)’; 3. ‘ukazywać się i niknąć, palić się niepewnie, migotać (o płomieniu, świetle)’.

pełznąć

1. ‘pełzać, czołgać się’; 2. ‘blaknąć, tracić intensywność (o kolorach)’

pewien

1. ‘jakiś, bliżej nieokreślony’; 2. ‘jeden z wielu, niejaki, niektóry’

pewnie

1. ‘w sposób zdecydowany, śmiały, sprawnie’; 2. ‘prawdopodobnie, chyba’

pewno

1. ‘prawdopodobnie’; 2. na pewno ‘bez wątpienia, z pewnością’

pewny

Pewny

1. ‘taki, który niewątpliwie nastąpi’; 2. ‘godny zaufania’; 3. ‘niewątpliwy, udowodniony’; 4. ‘skuteczny, niezawodny’; 5. ‘przekonany, niemający wątpliwości’; stpol.: 6. ‘określony, wyznaczony’, 7. ‘wypróbowany’ i 8. ‘ustalony, stały, trwały’.

pęcherz

pęcherzyk

pęcina