Słownik etymologiczny języka polskiego

Lepszy

1. Stopień wyższy przymiotnika dobry; 2. dialektalnie też ‘silniejszy, bogatszy, zdrowszy’.

lesisty

leszczyna

rzeczownik zbiorowy od psłow. *lěska ‘ts.’ – związek z psłow. *lěsъ jest niepewny

leśniczówka

leśniczy

leśnik

leśny

letni

letnik

letnisko

Lew

‘egzotyczny drapieżnik Felis leo’.

lewać

forma wielokrotna -lewać w czasownikach przedrostkowych, np.: dolewać(-->dolewka), nalewać (-->nalewka), odlewać (-->odlew), podlewać, polewać(-->polewka), przelewać (-->przelew, przelewki), rozlewać (-->rozlew,rozlewisko, rozlewny), wlewać (-->wlew), wylewać (-->wylew, wylewka,wylewny), zalewać (-->zalew), zlewać (-->słój, zlew, zlewki).

lewica

1. ‘lewa ręka’; 2. nowsze ‘kierunek polityczno-społeczny o poglądach socjaldemokratycznych lub socjalistycznych oraz 3. ‘partie polityczne reprezentujące ten kierunek’ (od XIX w.)

lewicowiec

lewicowy

Lewy

1. ‘znajdujący się po tej samej stronie, co serce’; 2. przenośnie ‘spodnia, wewnętrzna strona ubrania, materiału’.

Leźć

1. ‘iść, posuwać się wolno’; 2. ‘wchodzić na górę, wspinać się, wdrapywać’; 3. stpol. ‘czołgać się, pełzać; iść’.

leżak

leżanka

leże

‘miejsce do leżenia, spania; legowisko zwierząt’; od XIX w., wcześniej od XVI w. forma leża ‘miejsce do leżenia, spania; kwatera’

Leżeć

1. ‘być w pozycji poziomej’; 2. ‘znajdować się, być położonym, zajmować jakieś miejsce’; 3. ‘rozpościerać się’; 4. stpol. też ‘trwać, pozostawać, przebywać; oblegać’.

Lędźwie

1. ‘dolna część pleców między żebrami a miednicą’; 2. potocznie ‘uda’; 3. dawniej też ‘nerki’.

lęg

lęgać

forma wielokrotna -lęgać: dawniej lęgać się, dziś w formach przedrostkowych: wylęgać się, zalęgać się (od XV w.)

Lęk

‘uczucie strachu, trwogi, obawa’; od XVI w.; jest to rzeczownik odczasownikowy od *lękati

Lękać się

1. ‘bać się, odczuwać strach, obawę’; 2. ‘niepokoić się o coś’; 3. stpol. lękać ‘straszyć, wywoływać czyjś lęk’.

lęknąć

‘przestraszyć się, przerazić się’; forma wielokrotna stpol. czasownika występująca od XV w.; obecnie stosowana tylko w czasownikach przedrostkowych: przelęknąć się, ulęknąć się, zlęknąć się

Lgnąć

1. ‘grzęznąć w czymś’; 2. ‘przylepiać się do czegoś, przywierać’; 3. ‘garnąć się do kogoś, czegoś, pragnąć zbliżenia’.

licho

‘zły duch’; postać powstała po urzeczownikowieniu przymiotnika lichy

Lichy

1. ‘nędzny, marny’; 2. stpol. głównie ‘niesprawiedliwy, niegodziwy, zły’.

lico

stpol. od XIV w. w formie lice

licować

liczać

forma wielokrotna -liczać w czasownikach przedrostkowych: doliczać, naliczać, zaliczać.

liczba

1. ‘pojęcie i znak, za pomocą którego wyraża się ilość’; 2. stpol. ‘ilość, grono; określona górna granica ilościowa’; od XIV w.; płnsłow. *ličъba ‘liczenie, rachowanie’ > wtórnie skonkretyzowane ‘to, co policzone’; źródłem psłow. *ličiti

liczbowy

liczebnik

liczebność

liczebny

licznik

liczny

Liczyć

1. ‘rachować’; 2. stpol. też ‘uważać, podawać za coś’; ‘uzasadniać zarzuty’.

liczydło

lipa

‘drzewo liściaste Tilia’; od XIV w.; ogsłow. < psłow. *lipa ( < *lēipā) ‘lipa’; ma odpowiedniki w lit. liepa i łot. liepa ‘ts.’; wyraz bałtosłow. jest związany etymologicznie z psłow. *lьpěti – drzewo nazwano tak od lepkiego, śluzowatego łyka, które przez dawnych Słowian używane było do wyrobu różnych przedmiotów, np. koszyków, łapci

lipiec

1. ‘siódmy miesiąc roku’; 2. także ‘miód lipowy’; od XV w.; słow.postać *lipьcъ ‘coś związanego z lipami’ < psłow. *lipa; dzisiejsza nazwa miesiąca pierwotnie oznaczała ‘okres kwitnienia lip’; w stpol. na określenie nazwy tego miesiąca stosowano formę lipień (dziś używana gwarowo)

lipowy

Lis

‘zwierzę Ulpes vulpes’.

lisi

lisica

List

1. ‘pismo skierowane do kogoś’; 2. ‘to na czym napisano takie pismo’; 3. stpol. ‘liść’; 4. dawniej także ‘cienka warstwa, arkusz, blaszka’.

listek

zdrobnienie