1. ‘uczucie smutku’; 2. ‘wyrzuty sumienia, skrucha’; 3. ‘uraz, pretensje’; 4. żale ‘skargi, lament, narzekanie’; 5. stpol. ‘zło, przykrość, krzywda’.
Pochodzenie:
Od XIV w.; ogsłow. (por. czes. žal ‘żal, zmartwienie, ból, smutek’, žel ‘szkoda’, ros. žaľ ‘żal, szkoda’) < psłow. *žalь ‘cierpienie, ból, żal’, który kontynuuje pie. pierwiastek *guel- ‘kłuć; kłujący ból’.
Źródło
Po śmierci męża, wdowa powinna była odbyć żałobę, a nie mogła wychodzić za mąż przed upływem 6 miesięcy, inaczej traciła wiano (...). Podług prawa koronnego przepisana była żałoba, ale bez oznaczenia czasu. Po stracie osób cenionych wstrzymywano się od zabaw, przywdziewano kolory ciemne. Im głębiej zapuszczamy się w przeszłość, tem dłuższą i surowszą postrzegamy żałobę po blizkich krewnych lub panujących.
Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900-1903
Zbytniej w tym smutku zaniechaj żałoby.
Wacław Potocki (1626-1696)
Niewiasta kananejska żałobliwie na Pana woła.
Jakub Wujek (1541-1597)
poleca
100%
3 głosy
żalić się
1. ‘skarżyć się, narzekać, użalać się’; 2. stpol. ‘boleć, użalać się’; od XV w.; ogsłow. < psłow. *žaliti ‘odczuwać żal, żałować, opłakiwać; ubolewać, współczuć; odczuwać skruchę, żałować’, *žaliti sę ‘żalić się, skarżyć się’, *žalěti ‘żałować’ – są to czasowniki odrzeczownikowe od psłow. *žalь ‘cierpienie, ból, żal’
poleca
b/d
żałoba
1. ‘żal, smutek po śmierci kogoś bliskiego’; stpol.: 2. ‘narzekanie, skarga, pretensja’ i 3. ‘oskarżenie, pozwanie’; pochodzi od psłow. *žaloba ‘narzekanie, żalenie się, zażalenie, skarga’ utworzonego od psłow. *žalь ‘cierpienie, ból, żal’
poleca
b/d
żałość
1. ‘przejmujący smutek, żal’; stpol.: 2. ‘ból, zmartwienie, smutek, utrapienie, cierpienie’, 3. ‘współczucie, miłosierdzie’ i 4. ‘narzekania, jęki, płacz’; od XIV w.; ogsłow. < psłow. *žalostь ‘smutek, zmartwienie’ – rzeczownik utworzony od psłow. *žalь ‘cierpienie, ból, żal’
poleca
b/d
żałować
1. ‘odczuwać smutek, żal’; 2. ‘odczuwać skruchę, żal’; 3. ‘współczuć, litować się’; 4. ‘ograniczać wydatki, skąpić’; od XIV w.; ogsłow. < psłow. *žalovati ‘odczuwać żal’ – czasownik odrzeczownikowy od psłow. *žalь ‘cierpienie, ból, żal’
Podobne teksty: