1. ‘pociągać, działać pociągająco, wabić’; 2. stpol. (XV w.) ‘napędzać, naganiać’.
Pochodzenie:
Słowo zachsłow., szczątkowo również w językach płdsłow. (por. dolnołuż. nuśiś ‘zmuszać, zniewalać, przynaglać’, górnołuż. nućić ‘ts.; przynaglać’, czes. nutit ‘zmuszać, zniewalać; wmuszać coś (w kogoś)’; chorwac. dialektalne nūtit ‘proponować, częstować’) < psłow. *nutiti, wtórnie *nętiti (przejście *u> *ę pod wpływem poprzedzającego n-) ‘zmuszać, zniewalać, wywierać nacisk’ utworzone od pie. *nau-t- < pie. pierwiastek *nau- ‘męczyć, dręczyć’.
Pierwotna postać
W XVI w. (m.in. u Jakuba Wujka) występowała postać nucić ‘nęcić’.
Źródło
Tako nas miły pan Jezus nęca.
Modlitewnik siostry Konstancji, 1527 r.
Rozkosz nęta do złego.
Kazania gnieźnieńskie, koniec XIV w.
Mąż cnotliwy nuci bliźniego swego.
Jakub Wujek (1541-1597)
poleca
b/d
ponęcić
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
przynęcić
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
nęcać
forma wielokrotna -nęcać współcześnie w czasowniku przedrostkowym znęcać się; w stpol. stosowano słowo ponęcać ‘przynęcać, pociągać’ – od tegostpol. rzeczownik ponęta ‘przynęta’, ‘to, co kusi, nęci, zachęta’ – od niego pochodny przymiotnik ponętny, który jest używany współcześnie.
Podobne teksty: