Baza wiedzy / Opracowania / Słownik etymologiczny języka polskiego

Inny

poleca b/d

1. ‘nie ten sam, nie taki sam; różny, odmienny’; 2. ‘drugi, dalszy, pozostały’.

Pochodzenie:

Od XV w.; ogsłow. (por. czes. jiny ‘ts.’, ros. inój ‘inny, nie ten’) < psłow. *(j)inъ ‘inny, nie ten’ < pie. *eino- (*ēino-) ‘jeden’; słow. znaczenie powstało poprzez przekształcenie: ‘jeden’ > ‘jeden z kilku, któryś, jakiś’ > ‘inny, nie ten’ ; w pol. pierwotnie postać iny rozszerzona przez przyrostek -ny.

Pierwotna postać

W stpol. występowała starsza postać od XIV w.: iny / ini / jeni ‘nie ten (taki) sam, nie ten wymieniony’, rzadko w znaczeniu ‘jeden, jedyny’; dziś forma ta zachowana w gwarach (iny, inszy, jenszy); od XV w. równeż w postaci jenny; forma inszy (często jinszy) w XV-XVIII w. była o wiele częstsza niż inny; w stpol. także forma inaki ‘ts.’

Obecna postać

Forma inny pojawiła się w XVIII w. najpierw w gwarach mazowieckich, a następnie została przejęta do całej pol.

Źródło Rzekł jeden słowa taka, a drugi jinaka.
Biblia królowej Zofii, 1455 r.

Nics inego kromie człowieka grzesznego.
Kazania świętokrzyskie, XIII w. (odpis XIV-wieczny)

Eże mi rola wziął gotowo oraną, a jinej mi za nię nie dał.
Zapiski i roty polskie z XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, wyd. W. Kuraszkiewicz, A. Wolff, 1950 r.

Kożuchy mają mieci baranie (...), a nie mają inakszych nosici.
Reguła III zakonu św. Franciszka, koniec XV w.

poleca b/d

inaczej

1. ‘w inny sposób’; 2. ‘w innym wypadku’; 3. ‘innymi słowy, czyli’; odXV w.; ogsłow. (por. ‘ts.’ czes. jinače, jinač, dolnołuż. hynacej, hynac, ros. i ukr.ináče) < psłow. *jьnače / *jьnako ‘inaczej, odmiennie’ < psłow. *jьnakъ ‘inny, odmienny’; w XV w. w stpol. występowały formy inaki ‘inny’ oraz inakszy ‘ts.’;w XV w. zwykle w postaci jinaczej

poleca 100% 5 głosów

indziej

przestarzale ‘na innym, w innym miejscu, na inne miejsce’; ogsłow. (por. górnołuż. hindźe ‘w innym miejscu’, ros. dialektalne índe / índi ‘na inne miejsce, w innym miejscu, gdzieś; kiedyś; innym razem’) < psłow. *jьnъde‘w innym miejscu, gdzie indziej’ – przysłówek od przymiotnika *jьnъ ‘inny’ z partykułą *-ъde (patrz GDZIE); dawniej od 1400 r. w postaci indzie ‘w innym miejscu’, a dialektalnie również indzie (indzi) / indziej; dziś występuje tylko w wyrażeniach: gdzie indziej, kiedy...

Podoba się? Tak Nie

Więcej informacji:

Podobne teksty:

Materiał opracowany przez eksperta

Spis treści

Inny