1. ‘dumny, pyszny, wyniosły’; 2. ‘zuchwały, nieposłuszny, krnąbrny, arogancki’;3. też ‘ogarnięty szlachetną dumą, wspaniały, wzniosły’ (XVI w.); 4. dialektalnie też ‘kłótliwy, złośliwy; opryskliwy, arogancki, szorstki’ oraz 5. ‘nieustępliwy, zawzięty’.
Pochodzenie:
Od XVI w.; ogsłow. (por. czes. hrdý ‘dumny, pyszny; odważny; zarozumiały’,‘wspaniały’, ros. górdyj ‘dumny; zachowujący swoją godność; wykazujący władzę,siłę’, ‘wspaniały’, ‘zarozumiały’, scs. grъdъ ‘hardy, dumny, pyszny, wyniosły’)< psłow. *grdъ ‘ogromny, silny’, ‘wspaniały, majestatyczny, śmiały’, ‘zdający sobie sprawę ze swojej siły, wyniosły, pyszny’ – brak potwierdzonej wcześniejszej etymologii; dzisiejsza postać pol. powstała pod wpływem wyrazu czes.
Pierwotna postać
Dawniej i dialektalnie zwykle w formach chardy oraz ardy, od XVI w. – gardy, a dialektalnie gar(d)ny ‘kapryśny, wybredny w jedzeniu’.
poleca
100%
12 głosów
gardzić
‘odnosić się lekceważąco, uważać za niegodnego szacunku’;od XV w.; ogsłow. (por. czes. hrdati, zwykle po-hrdati ‘ts.’, ros. gorditьsja ‘szczycić się, pysznić się’, sch. grditi ‘szpecić, łajać, lżyć’) < psłow. *grditi(sę) < *grdъ – por. stpol. gardy ‘dumny, wyniosły; butny; wybredny’; pierwotnie wyraz gardzić w znaczeniu ‘robić (się) pysznym, hardym’ > ‘odnosić się z pogardą, lekceważąco’
poleca
100%
6 głosów
hardość
1. ‘duma, buta’; 2. ‘krnąbrność, nieposłuszeństwo’; od XV w. obok formy gardość; w XVI w. występował pierwotny wyraz gardy ‘wybredny’.
Podobne teksty: