profil

Godzić

poleca b/d

1. ‘doprowadzić do porozumienia, zgody’; 2. ‘złączyć coś z czymś’; 3. ‘celować ,mierzyć, trafiać’; 4. przestarzale ‘najmować kogoś, umawiać kogoś do pracy’.

Pochodzenie:

Od XIV w.; ogsłow. (por. czes. hodit, ros. godit) < psłow. *goditi, *goďą/ę ‘wyczekiwać na odpowiedni czas, dogodną okazję, celować, trafiać, być odpowiednim, dogodnym, sprzyjającym, dogadzać’ – czasownik odrzeczownikowy od psłow. *godъ (por. gody).

Źródło Godzinki, nazwa polska nabożeństwa na cześć Niepokalanego poczęcia N. Maryi Panny, w kształcie pacierzy kapłańskich, czyli godzin kanonicznych ułożonego.Że od tamtych daleko krótsze, więc tylko zdrobniale „godzinkami” nazwane zostało. Jutrznia, pryma, tercya, seksta, nona, nieszpory i kompleta, stanowią 7 części godzinek, po wszystkiem polecenie godzinek i antyfona z modlitwą. Kto te godzinki ułożył, w którym kraju i języku, na pewno nie wiadomo. Do Polski przybyły w wieku XVI, król Zygmunt III codziennie je odprawiał, dwory ziemiani obozy rycerskie brzmiały niemi, więc i dla ludu ks. Jakób Wujek, jezuita, na język ojczysty z łaciny je przełożył, dobrze oddawszy śpiewem pięknym i poważnym.Baśń ludowa niesie, że czarnoksiężnik Twardowski, porwany przez czarta, winien ocalenie swoje Godzinkom, gdy ofiarując się, zaśpiewał: „Z pokłonem, Panno święta (...)”. Długosz, opisując bohaterskie wyprawy Bolesława Krzywoustego(w r. 1105.), powiada, że Bolesław przed każdą bitwą odprawił officium Sanctae Mariae, co przetłómaczono na polski w wydaniu Przeździeckiego: „Godzinki do Najświętszej Panny,” szczególniejsze bowiem miał do Niej nabożeństwo.
Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900-1903

poleca 80% 5 głosów

gody

1. ‘uroczystość, zwłaszcza weselna, połączona z wystawnym przyjęciem’; 2. przestarzale, dziś gwarowo ‘święta Bożego Narodzenia, Nowego Roku’ (w stpol. określenie to dotyczyło całego okresu od Bożego Narodzenia do Trzech Króli); 3. stpol. też ‘święto w ogóle; uczta z jakiejś okazji’; od XIV w.; ogsłow. (por. czes. hod ‘duże święto’, hody ‘przyjęcie, uczta, biesiada’; ros.god ‘rok’) < psłow. *godъ ‘coś dogodnego dla kogoś, odpowiadającego komuś’; ‘dogodny, odpowiedni na coś czas,...

poleca 100% 5 głosów

godło

1. ‘znak wyróżniający, emblemat, symbol’; 2. ‘umowny okrzyk, wołanie(podczas bitwy)’; 3. ‘herb, znak rozpoznawczy’; 4. też ‘wróżba, prognoza’(XVI w.); od XIII w.; odpowiednik jedynie w dolnołuż. gódło ‘przezwisko; zagadka’;pol. > ukr. dawne godlo, kchodlo ‘ród, plemię’ oraz potocznie białorus. kódla ‘ród, rodzina; dom’; zachsłow. *godlo ‘to, co służy do umówienia, uzgodnienia,zapowiedź czegoś, umówione, uzgodnione wołanie, znak, wróżba, zagadka’– pierwotnie nazwa narzędzia utworzonego z...

poleca b/d

godny

1. ‘wart czegoś, zasługujący na coś’; 2. ‘stosowny, odpowiedni’; 3. ‘zasługujący na szacunek; wzbudzający szacunek’; 4. dialektalnie ‘znaczny, duży’; od XV w.; ogsłow. (np. czes. hodny, ros. godnyj) < psłow. *godьnь ‘odpowiedni, stosowny, nadający się, właściwy’ – przymiotnik odczasownikowy od psłow. *goditi

poleca b/d

godzina

1. ‘miara czasu, 1/24 część doby’; 2. ‘pewien okres, pora, chwila,termin’; 3. stpol. ‘czas ważnych wydarzeń’; ‘właściwa pora’; od XIV w.; ogsłow. (por. np. czes. hodina, ros. godina) < psłow. *godina ‘odpowiedni, określony czas, odpowiednia pora’ > ‘pewien okres’; pochodzi od psłow. *godъ

poleca b/d

godziwy

1. ‘odpowiedni, właściwy, rzetelny, uczciwy’; 2. ‘zdatny, zdolny, nadający się’ (XVI w.)

poleca b/d

hoży

‘krzepki, dziarski, kwitnący zdrowiem’; od XVIII w,; pochodzi ze stukr.hožyj < wschsłow. *god’b < psłow. *goditi

poleca b/d

dogodzić

czasownik przedrostkowy

poleca b/d

pogodzić

czasownik przedrostkowy

poleca b/d

przygodzić

czasownik przedrostkowy

poleca b/d

ugodzić

czasownik przedrostkowy

poleca b/d

wygodzić

czasownik przedrostkowy

poleca b/d

zgodzić

czasownik przedrostkowy

Podoba się? Tak Nie
Więcej informacji:

Materiał opracowany przez eksperta