1. ‘być obecnym, przebywać, znajdować się; uczestniczyć w czymś’; 2. ‘istnieć,żyć, egzystować’; 3. ‘zdarzyć się, stać się, odbyć się’; 4. ‘trwać’; jednocześnie pełni funkcję gramatyczną, tworząc m.in. czas złożony czasowników, np. będę mówił.
Pochodzenie:
Od XIV w.; ogsłow. (por. czes. být, ros. byt’, ukr. býty, słoweń. bíti ) < psłow.*byti, którego dokładnym odpowiednikiem jest lit. būti, łot. bût, stind. bhávati oraz łac. fui ‘byłem’ i futurus ‘przyszły’ – wszystkie one oparte są na pie. *bhū-(/ *bheu(e)-) ‘rosnąć, dojrzewać’ > ‘stawać się, być’.
Źródło
Będę li móc żyw byci.
Biblia królowej Zofii, 1455 r.
Ale ja czyrw jeśm, nie człowiek.
Psałterz floriański, XIV/XV w.
Jeście dziś jako gwiazd wiele.
Biblia królowej Zofii, 1455 r.
Aniołowie są bytności duchownej, nie mają ciała ani kości.
Paweł Giłowski (zm. 1595)
poleca
b/d
bawić
1. ‘dostarczać rozrywki, uprzyjemniać czas, zabawiać, sprawiać przyjemność, uciechę’; 2. ‘przebywać gdzieś, gościć’; 3. ‘podtrzymywać, powodować bycie, trwanie’ (XVII w.); od XVI w., chociaż formy przedrostkowe występowały już w XIV w.; ogsłow. < psłow. *baviti ‘powodować bycie, trwanie,zatrzymywać; zajmować czymś, rozweselać, cieszyć; zatrzymywać się, być, przebywać’ < *byti; pierwotnie w znaczeniu ‘powodować że coś istnieje, trwa, zatrzymywać’ > ‘zajmować czymś’ > ‘zajmować...
poleca
100%
2 głosy
bydło
1. ‘woły, krowy, cielęta’ (rzeczownik zbiorowy); 2. pierwotnie ‘stan, byt, egzystencja’ (od XIV w.); 3. ‘to, co jest; wszelkie stworzenie’; dzisiejsze znaczenie wykształciło się przez ograniczenie zakresu znaczeniowego: ‘miejsce pobytu, zamieszkania’ > ‘majątek, posiadłość’ > ‘posiadane zwierzęta’; w stpol. w XIV-XVI w. występował także czasownik bydlić ‘mieszkać, zamieszkiwać, przebywać, żyć’
poleca
b/d
byt
1. ‘całokształt życia, istnienie, życie’; 2. ‘warunki materialne, podstawa egzystencji, utrzymanie’; 3. ‘mieszkanie, przebywanie’ (XV w.) ; 4. ‘miejsce pobytu’(XVI w.); od XIV w.; podobne wyrazy w in. językach słow. (np. czes. byt ‘mieszkanie, kwatera; egzystencja, życie’, ros. byt ‘życie, sposób życia, warunki życia’) < psłow. *bytъ ‘istnienie, życie, bytowanie’ < czasownik *byti z przyrostkiem *-tъ
poleca
b/d
bywać
1. ‘być często, przebywać’; 2. ‘zdarzać się’; 3. ‘odwiedzać kogoś’; od XIV w.; ogsłow. (por. czes. bývat, ros. byvát’) < psłow. *byvati ‘ts.’ – czasownik wielokrotny od psłow. *byti, podobnie w lit. buvóti ‘ts.’
poleca
b/d
dobyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
nabyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
odbyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
pobyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
przybyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
zbyć
czasownik przedrostkowy
poleca
b/d
bądź
1. tryb rozkazujący 2 osoby liczby pojedynczej; 2. ‘albo’ (od XV w.); ogsłow. < psłow. *bądi, rozkaźnik ‘bądź, niech będzie’ < psłow. *będę
poleca
43%
7 głosów
będę
czasowniki czasu przyszłego, występują także w funkcji słowa posiłkowego przy tworzeniu czasu przyszłego od czasowników niedokonanych; od XIV w.
poleca
b/d
będziesz
czasowniki czasu przyszłego, występują także w funkcji słowa posiłkowego przy tworzeniu czasu przyszłego od czasowników niedokonanych; od XIV w.
poleca
b/d
będzie
czasowniki czasu przyszłego, występują także w funkcji słowa posiłkowego przy tworzeniu czasu przyszłego od czasowników niedokonanych; od XIV w.
poleca
80%
5 głosów
jestem
czasowniki czasu teraźniejszego od czasownika być;od połowy XV w.; w stpol. w XIV-XVI w. pierwotnie w postaci: jeśm, jeś, jest lub jeś < psłow. *esmь, *esi, *estь ‘jestem, jesteś, jest’ (są to dokładne odpowiedniki lit. esmi, esi, esti oraz stind. asmi, asi, asti) < pie. pierwiastek *es- / *s-‘być’.
poleca
b/d
jesteś
czasowniki czasu teraźniejszego od czasownika być;od połowy XV w.; w stpol. w XIV-XVI w. pierwotnie w postaci: jeśm, jeś, jest lub jeś < psłow. *esmь, *esi, *estь ‘jestem, jesteś, jest’ (są to dokładne odpowiedniki lit. esmi, esi, esti oraz stind. asmi, asi, asti) < pie. pierwiastek *es- / *s-‘być’.
poleca
b/d
jest
czasowniki czasu teraźniejszego od czasownika być;od połowy XV w.; w stpol. w XIV-XVI w. pierwotnie w postaci: jeśm, jeś, jest lub jeś < psłow. *esmь, *esi, *estь ‘jestem, jesteś, jest’ (są to dokładne odpowiedniki lit. esmi, esi, esti oraz stind. asmi, asi, asti) < pie. pierwiastek *es- / *s-‘być’.
poleca
b/d
byle
1. spójnik ‘aby tylko, choćby tylko, gdyby tylko’; 2. partykuła występująca przed rzeczownikiem lub zaimkiem ‘lada, lada jaki, jakikolwiek, lichy’ (np. byle co, byle kto, byle jak, byle drobnostka); wyraz powstał przez połączenie spójnika by (< psłow. *byti) i spójnika przeciwstawnego le; odtego w XVIII w. powstało byleby (podwojenie -by- spełnia tu funkcję ekspresywną)
poleca
b/d
bylina
1. ‘roślina trwała (niejednoroczna)’; 2. ‘łodyga, źdźbło’; 3. dialektycznie‘bylica, Artemisia vulgaris’; od XVII w., ale nazwa osobowa Bylina występowała już w XIV w.; pochodzi od psłow. *bylь ‘roślina, ziele, trawa’< czas przeszły czasownika *byti (pol. był) i przymiotnika były – nawiązując do pierwotnego znaczenia ‘rosnąć, dojrzewać’; w stpol. w XV-XVI w. (dziś dialektycznie) stosowano formę byl ‘łodyga kwiatu, rośliny; roślina, ziele’; podobne słowa w in. językach słow. (np. słowac....
Podobne teksty:
Materiał opracowany przez eksperta