1. ‘nieodległy w przestrzeni, w czasie’; 2. ‘związany uczuciami, poglądami’; 3. stpol. też ‘krewny, powinowaty; bliźni’.
Pochodzenie:
Od XV w.; ogsłow. (np. czes. blizký, ros. blízkij (blízok)) < psłow. *blizъkъ ‘znajdujący się w pobliżu, bliski’ – utworzony na bazie starszego przymiotnika psłow. *blizъ ‘ts.’ z przyrostkiem *-kъ (w pol. ślady tego starszego przymiotnika psłow. w stpol. bliz ‘niedaleko, obok; około’ oraz blizu ‘niedaleko, obok, niezadługo’), którego źródłem jest pie. pierwiastek *bhlīģ- / *bhlēiģ- ‘bić, uderzać,ciskać’; początkowo wyraz psłow. stosowany w znaczeniu ‘zbity, ściśnięty, stłoczony, przyległy’ > ‘znajdujący się tuż obok, blisko’.
Źródło
Zamętek blizu jest.
Psałterz floriański, XIV/XV w.
Blizu jest dzień zatracenia.
Psałterz puławski, koniec XV w. lub początek XVI w.
poleca
67%
3 głosy
blizna
‘ślad po zagojonej ranie’; od XIV w.; ogsłow. (por. dolnołuż. bluzna,ros. dialektyczne blizná / bljuzná) < psłow. *blizna / *bľuzna ‘ślad po ranie, znamię’ < pie. pierwiastek *bhlīģ- / *bhlēiģ- (od którego też przymiotnik bliski); pierwotnie słowo stosowano w znaczeniu ‘uderzenie’ > wtórnie rezultat czynności ‘ślad po uderzeniu, ranie’; od XV w. w stpol. też postać bluzna
poleca
67%
3 głosy
bliźni
1. ‘jednakowy, bliski, pokrewny’; 2. dziś ‘każdy człowiek w stosunku do drugiego’; od XIV w.; ogsłow. (np. czes. bližní, ros. blížnij, bułg. bližen) < psłow.*blizьnъ / *blizьńь ‘bliski, blisko się znajdujący’ > ‘pokrewny, krewny’ – utworzonyod przymiotnika *blizъ ‘znajdujący się w pobliżu, bliski’; w stpol. od XIV w. też w postaci blizny, a w XVI w. także bliżny / bliżni ‘krewny, powinowaty; bliźni’
poleca
100%
2 głosy
bliźnię
(zwykle liczba mnoga bliźnięta) – 1. ‘dzieci urodzone w czasie jednego porodu’; 2. stpol. bliźnięta też ‘owoc kasztanowca’; od XV w.; ogsłow. (por. stczes. blizne, -ete ‘jedno z bliźniąt’, czes. dialektyczne bližňata ‘bliźnięta’, ukr.blyznjá, liczba mnoga blyznjáta) < psłow. przymiotnik *blizьnъ (patrz wyżej)z dodaniem przyrostka -ę, -ęte, używanego przy tworzeniu nazw młodych istot; w stpol. w XV-XVII w. była używana też forma bliźniec ‘ts.’
poleca
b/d
bliżej
przysłówek; od XV w.
poleca
b/d
bliższy
stopień wyższy
poleca
b/d
bliżyć się
od XVI w.; stpol. postać blizić, bliżę; utworzony od przymiotnika *blizъ‘znajdujący się w pobliżu, bliski’ ; dziś głównie w czasownikach przedrostkowych: przybliżyć, ubliżyć,zbliżyć; także w wielokrotnych: przybliżać, ubliżać, zbliżać.
Materiał opracowany przez eksperta