1. ‘zwierzę płci męskiej’; 2. stpol. w szerszym znaczeniu ‘istota płci męskiej’; od XV w.; utworzone od sam; pierwotnie w znaczeniu ‘ten, który jest sam, samotny’ > wtórnie ‘osobnik płci męskiej’, co nastąpiło pod wpływem obserwacji, że samce w wielu gatunkach żyją oddzielnie, podczas gdy samice zajmują się młodymi; por. też czes. samec ‘ts.’ oraz sch. sámac ‘kawaler, nieżonaty; samotnik’