1. ‘zgromadzenie obradujące, instytucja doradcza lub decydująca w pewnych sprawach’; 2. ‘to, co się doradza, porada’; 3. stpol. ‘myśl, zamysł, postanowienie’; 4. ‘obrady, narada’.
Pochodzenie:
Od XIV w.; zachsłow. *rada ‘zespół ludzi, zgromadzenie doradcze’ (por. dolnołuż.i górnołuż. rada, czes. rada) zapożyczone ze stniem. rāt ‘rada, zgromadzenie’(dziś niem. Rat ‘radca; rada, zgromadzenie; porada’).
Pierwotna postać
W stpol. słowo to występowało również w postaci reda.
Źródło
Radny, radny pan – członek rady, do rady należący, współradzący, rajca, radziciel, radnik. Rej pisze: „Był on mądrym abo radnym”. W „Monitorze” z w. XVIII czytamy: „Szkodliwy radny, który wiele gada, a mało mówi”. Rajca, inaczej zwany radca, radczy, rajczy, radnik, radny, radziciel, mąż należący do rady. Wyraz ten pochodzi od rada, radzić i raić; urząd zowie się radziectwem; po łacinie rajców zwano Consules. W miastach, stosownie do miejscowego zwyczaju i praw, jakie miasto posiadało, bądź wojewoda, bądź starosta grodowy, bądź sami mieszczanie wybierali pewną liczbę rajców do rady zarządzającej miastem i jednego z nich na burmistrza (Magister civium, Proconsul). Do rajców należał zarząd i straż miasta, ściganie przestępców, szafunek dochodów, czuwanie nad budowlami publicznemi. Najczęściej obowiązek burmistrza pełnili rajcowie kolejno,rodzajem rocznych kadencyi.
Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900-1903
poleca
b/d
radzić
1. ‘obradować, debatować, naradzać się’; 2. ‘udzielać rad, porad, doradzać, zalecać’; 3. ‘szukać sposobu, rady’; 4. radzić sobie ‘znajdować na coś sposób, dawać sobie radę’; od XIV w.; jest to czasownik odrzeczownikowy od rada, por. też górnołuż. radźić ‘radzić, doradzać’ i czes. radit ‘radzić’
Materiał opracowany przez eksperta
Spis treści
- Rada