Środki stylistyczne
METAFORA - inaczej przeniesienie znaczenia wyrazów na inną sytuacje. Np. płynę w obłokach EPITET - połączenie przymiotnika z rzeczownikiem. Np. czarny jak węgiel OKSYMORON - sprzeczność znaczenia wyrazów. Np. ciepły śnieg USPOSOBIENIE -...
Empatia - pojęcie
Empatia - w psychologii zdolność odczuwania stanów psychicznych innych istot (empatia emocjonalna), umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia, spojrzenia z ich perspektywy na rzeczywistość (empatia poznawcza). Osoba nie posiadająca tej...
Wyjaśnienie pojęć: legenda, alegoria.
Legenda - utwór epicki, zawierający część prawdy historycznej (fakty, postać, miejsce) osnutej wokół zdarzeń fantastycznych. Alegoria - wyrażenie prawd o ludzkim postępowaniu za pomocą fikcyjnych elementów (postaci, fabuły, działań) Występuje...
Pojęcia związane z teatrem
AKT Część utworu dramatycznego lub przedstawienia teatralnego, wyodrębniona kompozycyjnie, stanowiąca pewną część tematyczną. AKTOR Artysta sceniczny, osoba grająca jakąś rolę w teatrze, filmie lub telewizji. DIDASKALIA Wskazówki,...
Arkadia - wyjaśnienie pojęcia.
Arkadia to mityczna kraina. Ponoć w starożytnej Grecji była to lesista kraina położona w środkowej części Półwyspu Peloponeskiego, zamieszkana przez pasterzy, wiodących spokojne, pełne radości, zabawy, uporządkowane życie. wolni od trosk mogli się...
Co to jest miłość? - znaczenie słowa miłość
Miłość ma wiele znaczeń, t.j. domowe ciepło czy radość. Lecz to nie wszystko, bo miłość to także uczucie pomiędzy dwoma osobami, np.: między Bogiem a człowiekiem lub kobietą a mężczyzną. Miłość jest najwspanialszą rzeczą na świecie, więc...
Filozofia znaczy umiłowanie mądrości - wytłumaczenie
"Philosophia sapientiae amor et affectatio", czyli filozofia to miłość i dążenie do mądrości. Są to słowa słynnego myśliciela Seneki. Całkowicie się z nim zgadzam. Filozofia to sztuka myślenia, logiki. Filozofia to prawo życia. To dzięki niej...
Rozprawka, teza, argument - pojęcia
Co to jest rozprawka? Dłuższa forma wypowiedzi przedstawiająca stanowisko piszącego w jakiejś sprawie, zawierająca jego sądy i uwagi na dany temat. Celem rozprawki jest potwierdzenie lub obalenie jakiejś tezy. Co to jest teza? Opinia,...
Rozprawka - pojęcia dotyczące rozprawki
Rozprawka - słowo to jest tłumaczeniem łacińskiego wyrazu "dlissertatio" i oznacza roztrząsanie, rozważanie jakiegoś problemu. Ta forma wypowiedzi pisemnej polega na uzasadnieniu słuszności lub niesłuszności jakiejś myśli. Teza - to...
Tren - definicja
Tren (po grecku - żalę się, zawodzę) to pieśń lamentacyjna o charakterze elegijnym, w której przedstawione są czyny i myśli zmarłej osoby, wyrażona jest pochwała jej zalet. Gatunek ukształtował się w starożytnej Grecji, utwory tego typu tworzyli...
Oświecenie - wyjaśnienie.
Oświecenie - określane często jako Wiek Rozumu to prąd kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789. W rozumieniu szerszym: epoka w dziejach kultury europejskiej między barokiem a romantyzmem. Ludzie oświecenia...
Dzienniki i pamiętniki - wyjaśnij pojęcia
Dziennik — zapiski bieżące, rodzaj pamiętnika, sporządzane dla potrzeb własnych, lub w charakterze twórczości literackie. Od zapisywania wspomnień dotyczących tych samych czasów, dziennik odróżnia się tym, że jest sporządzany na bieżąco. Np.:...
Średniowieczny rycerz - wyjaśnienie.
Średniowieczny rycerz - był człowiekiem z bogatej rodziny. Obowiązkiem jego był uczestniczenie w turniejach, szukanie przygód, obrona Kościoła, opieka nad wdowami i sierotami. Musiał być odważny i silny, ponieważ dźwigał zbroję, która ważyła...
Dedykacja - co to?
Dedykacja - wypowiedż autora, informuje o poświęceniu dziela; mówi coś o obdarowanej osobie, nawiązuje do treści utworu.
Definicje związne z gatunkami literackimi oraz środkami stylistycznymi.
Powtórzenie - kilkakrotne wprowadzenie w utworze literackim jakiegoś elementu lub zasady budowy. Powtórzenia mogą mieć różną formę. Ich szczególnym rodzajem jest refren. Miniatura - ręcznie malowana ilustracja lub inicjał w średniowiecznym...
Orzeczenie - definicja
Orzeczenie to częśc zdania informująca o czynności lub stanie podmiotu. Odpowiada na pytania co robi? co się z nim dzieje?
Polskie pieśni hymniczne.
Najstarszą polską pieśnią patriotyczną (XIII w.) jest Bogurodzica, śpiewana przez rycerzy polskich przed bitwą pod Grunwaldem w roku 1410, Nakłem w roku 1431, Warną w roku 1444 i Chocimiem w roku 1621. Pieśń ta była hymnem dynastii Jagiellonów, a...
Pojęcia związane z teatrem.
dramat-rodzaj literacki Talia-opiekunka komedii Melpomena-opiekunka tragedii premiera-pierwszy spektakl przygotowany przez danego rezysera prapremiera-pierwszy spektakl wystawiony tuz po napisaniu dramatu antrakt-przerwa miedzy...
Hymn - definicja wraz z historią hymnu polskiego
Hymn jest to uroczysta pieśń pochwalna lub świąteczna, pierwotnie sławiąca bóstwo, później także bohaterów i ich czyny oraz wielkie idee. Hymn narodowy/państwowy jest pieśnią patriotyczną o zasięgu ogólnokrajowym, stanowiąca odbicie i...
Sonet - wyjaśnienie, definicja
Sonet to kunsztowna kompozycja poetyckiego utworu literackiego, która złożona jest z 14 wersów zgrupowanych w dwóch czterowierszach (tetrastychach), rymowanych zwykle abba abba i dwóch trójwierszach (tercynach). Pierwsza zwrotka zwykle opisuje...
Co to jest komiks?
Znakiem rozpoznawczym komiksu jest to, że wypowiedzi postaci pisane są w "dymkach","balonikach". Komiks to opowieść o działaniu, a działaniu zawsze towarzyszy strefa dźwiękowa. Krytycy komiksu głównie z kręgów literackich mają sporo zastrzeżeń...
Pojęcia: epika, liryka, dramat.
Epika jest jednym z trzech podstawowych rodzajów literackich (obok liryki i dramatu). Ukształtowała się z ustnych sag, podań, legend, mitów o przeszłości. Liryka - jeden z trzech podstawowych rodzajów literackich (obok dramatu i epiki)....
Przykład Syzyfowej pracy.
Pewnego dnia szłam zadowolona do szkoły. Wczorajszego dnia uczyłam się bez przerwy do testu z matematyki. Byłam pewna siebie i wiedziałam, że dostanę dobrą ocenę. W końcu nadeszła lekcja matematyki. Pani rozdała po dwie stronice dla każdego i...
Środki stylistyczne w poezji - znaczenie pojęć
Anafora - powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych wersów, zdań, zwrotek. Antropomorfizacja - uosobienie, czyli nadawanie przedmiotom, pojęciom i zwierzętom cech ludzkich. Apostrofa - bezpośredni i uroczysty zwrot...
Mit - wyjaśnienie.
mit - fantastyczna opowieść o bogach, bohaterach, demonach, itd., która zawsze zawiera podstawowe dla jakiejś społeczności prawdy religijne i moralne, służy interpretacji świata oraz spełnia funkcje jednoczącą tę społeczność: mit o Prometeuszu, w...
Frazeologizm - wyjaśnienie
Frazeologizm - jest to takie połączenie wyrazów, które ma znaczenie przenośne, a nie dosłowne. Jednym ze źródeł frazeologizmów jest mitologia. Frazeologizmy dzielimy na: - wyrażenia (bez czasownika) np. puszka pandory - zwroty (z...
Oświecenie - powtórzenie
1. Nazwa epoki Do jej rozpowszechnienia przyczynił się IMMANUEL KANT i wywodzi się ona z przekonania ówczesnych uczonych o przełomowym charakterze epoki. Światło rozumu miało w niej pokonać ciemności zabobonów, nieuctwa i złego gustu. 2....
Tolerancja
Tolerancja jest bardzo ważna, ponieważ gdyby nie ona ludzie „zjadali by się” nawzajem. Akceptacja i tolerancja Są to inne słowa ale znaczą mniej więcej to samo. Tolerancją nazywamy to co tolerujemy. Jest to pojęcie względne, więc nie...
Pojęcia związane z mitologią
Teogonia - cześć mitologi mówiąca o narodzinach pochodzeniu świata. Genezis-rodzenie,rodowód,powstawanie.Kosmogonia-zespół wydarzeń o genezie i początkowym stanie,istnienia świata świata właściwy wielu religiom. Kosmologia-zespół twierdzwń i...
Definicja słowa zaproszenie oraz ważne wskazówki.
Zaproszenie , to rodzaj tekstu użytkowego wysyłanego z różnych okazji. Mogą to być uroczystości zarówno oficjalne (np. wręczenie nagród , otwarcie wystawy ) , jak i prywatne ( np. urodzin,imieniny, zawarciezwiązku małżeńskiego itp.) Zaproszenie...
Ziemia obiecana - znaczenie dawniej i dziś.
Ziemią obiecana nazywa się miejsce, do którego wszyscy dążymy, jest to cel naszej wędrówki, są to nasze najskrytsze marzenia i nasze pragnienia. Dla narodu żydowskiego ziemia obiecaną był Egipt. A Czym jest dla nas? Niektórzy ludzie mówią ze jest...
Parafraza - wyjaśnienie
Swobodna przeróbka utworu literackiego dokonana przez innego autora. Cechą parafrazy jest dążenie jej twórcy do rozwinięcia lub przekształcenia motywów pochodzących z pierwowzoru przy równoczesnym zachowaniu licznych podobieństw, które wyraźnie...
Definicje: sabotażu i dywersji.
Sabotaż- deorganizowanie pracy przez umyślne uchylanie się od niej lub świadome, wadliwe wykonywanie jej przez uszkadzanie, niszczenie środków produkcji, działanie mające na celi przeszkodzenie w realizacji jakiegos planu. Dywersja- działanie...
Sceptycyzm, sceptyk, człowiek sceptyczny - wyjaśnienie pojęć.
Sceptycyzm - doktryna przecząca możliwości uzyskania jakiejkolwiek wiedzy wiarygodnej i uzasadnionej, albo wątpiąca o wartości ludzkiego poznania; metoda powstrzymywania się od sądu, systematycznego wątpienia albo destrukcyjnego krytycyzmu w...
Mitologia i związki frazeologiczne z nią związane
Mitologia jest zbiorem wielu mitów, jak na przykład mitologia grecka" która opowiada o przygodach bogów i herosów w starożytnej Grecji. Mit jest opowieścią o stworzeniu świata i człowieka, jego uczuciach oraz refleksjach bogów. Według mitologii...
Opis - pojęcie i odmiany.
OPIS - GRUPUJE I OKREŚLA ISTOTNE CECHY DANEGO PRZEDMIOTU, OSOBY, ZJAWISKA; cechuje go statyczność; przeważają rzeczowniki i przymiotniki; dla stylu charakterystyczne są epitety i porównania. OPIS SYTUACJI Przedstawia rzeczy i zjawiska w...
Teatr antyczny - pojęcia
Tragedia – gatunek, w którym postacią centralną jest bohater tragiczny, pozostający w konflikcie z siłami (wolą bogów, prawem, normami moralnymi), których nie jest w stanie przezwyciężyć. Tragizm bohatera polega na tym, że każdy wybór okazuje...
Starożytność - pierwszy rozdział naszej kultury
1. Czas trwania epoki. Epoka rozpoczyna się ok. 4 tysiąclecia przed naszą erą, a kończy w V w.n.e. za jej symboliczny koniec uważa się upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego w roku 476. Przełom w epoce stanowiło wynalezienie pisma. 2. Nazwa epoki...
Paralelizm - co to jest?
PARALELIZM - (gr. parallelismus - zestawienie, porównanie). Występowanie w wypowiedzi elementów powtarzalnych, pod jakimś względem do siebie podobnych: tak samo zbudowanych, równoległych pod względem znaczeniowym lub formalnym, realizujących tę...
Przemówienie - znaczenie słowa
Celem przemówienia jest przekonanie słuchaczy do konkretnej sprawy. Aby przemówienie osiągało dany cel, przemawiający powinien: - przygotować plan przemówienia w punktach - pamiętać o właściwym przekazaniu treści - dostosować formę...
Słowniki językowe
Słownik-zbiór wyrazów ułożonych zwykle alfabetycznie z objaśnieniem ich znaczeń, często także zasad użycia i pisowni. Słownik to źródło informacji bezpośredniej. Wyróżniamy słowniki: językowe i rzeczowe. Słowniki językowe dzielą się na:...
Instrukcja - pojęcie.
Instrukcja - jest to tekst użytkowy, pisany w celu poinforowania odbiorcy o tym jak postępować w określonej sytuacji.
Nagroda Nobla
Nagroda Nobla – wyróżnienie przyznawane za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości, ustanowione ostatnią wolą fundatora, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu – Alfreda Nobla. Historia...
Wyjaśnij pojęcia: humanizm, reformacja
Humanizm - (łac. humanitas 'człowieczeństwo', 'ludzkość'), prąd umysłowy renesansu, poprzedził jakby całą epokę, był jej zwiastunem, 'świtem' - jak zwykło się mówić. Waga tego pierwszego objawienia polegała przede wszystkim na uzmysłowieniu sobie...
Panegiryk - znaczenie pojęcia.
Utwór okolicznościowy, napisany prozą lub wierszem, o charakterze przesadnie pochwalnym , utrzymany w podniosłym tonie. Panegiryki tworzono na cześć jakiejś osoby lub zdarzenia. Panegiryk może mieć formę listu, dedykacji, toastu itp. W utworach...
Środki poetyckie
Aliteracja - powtarzanie tych samych liter lub sylab na początku kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers, służące do uwydatnienia treści wyrazów i całych wypowiedzi, np. Bura burza od boru. Onomatopeja - wyrazy dźwiękonaśladowcze;...
Ballada - znaczenie pojęcia
Ballada - misternia zbudowany liryk o ludowym rodowodzie. Ballada zwykle jest powieścią o dramatycznych, czasem zagadkowych wydarzeniach historycznych lub legendarnych. Swój rozwój zawdzięcza ludowej balladzie szlacheckiej (X|V-XV w.). W Polsce...
Człowiek i prawo, starożytne cywilizacje - pojęcia.
Akcja - główna część fabuły w utworze dramatycznym, epickim lub filmowym, stanowiąca ciąg działań bohaterów pierwszoplanowych. Retrospekcja ? przywoływanie wydarzeń wcześniejszych od danego momentu opowiadanej fabuły, zakłócające chronologiczny...
Charakterystyka - wyjaśnienie pojęcia.
To wypowiedz,w tej musisz przdstwaic wyglad postaci,jej sposob zachowania,intelekt,wady i zalety,prezentowane przekonania i idee.Ze wzgledu na nasza wiedze o postaci wyrozniamy: -charakterystyke PELNA(dysponujemy bogatym materialem na temat danej...