Streszczenie "Tanga" Mrożka

Postaciami dramatu S. Mrożka „Tango” są: Eugenia i Eugeniusz-rodzeństwo w podeszłym wieku, Eleonora i Stomil- małżeństwo, ich syn Artur, Alicja-kuzynka Artura oraz Edek-kochanek Eleonory i stały bywalec domu. Oprócz Edka wszystkie te osoby należą do bliskiej rodziny.

Akt I

Akcja dramatu rozgrywa się w dużym pokoju. Stanowi on zbiorowisko najróżniejszych przestarzałych, niedbale porozrzucanych przedmiotów. W domu panuje ogólny chaos.

Przy stole Eugenia, Eugeniusz i Edek grają w karty. Do pokoju wchodzi niezauważony przez nikogo Artur. Oburzony zachowaniem babci i wuja oraz obecnością nieznanego mu wcześniej Edka wymierza każdemu karę. Przybywa Eleonora. Uświadamia Arturowi, że zna dobrze Edka i z nim sypia. Na uboczu Eugeniusz przyznaje się Arturowi do swojej niechęci do Edka i krytykuje jego zachowanie. Do towarzystwa dołącza Stomil. Rozpoczyna rozmowę z synem o konwencjach i tradycji. Dochodzi do „konfliktu pokoleń”. Rodzice są pokoleniem nowoczesnym, pokoleniem buntu, łamania konwencji, Artur zaś domaga się tradycji i porządku świata. Ku zaskoczeniu rodziców, chłopak odrzuca pomysł, aby zostać artystą, wybiera medycynę. Stomil wykorzystując sytuację chce przedstawić rodzinie swój nowy "eksperyment teatralny". Między czasie budzi się Ala, która spała w „stosie materii” gdzieś w pokoju. Stomil zaczyna przedstawienie. Porusza dwoma pacynkami Adama i Ewy a po krótkim dialogu rozlega się wielki huk i gaśnie światło. Osiągnął on zamierzony efekt- wstrząsnąć publicznością. Nie pochwalili tego pomysłu pozostali domownicy. Artur wygania wszystkich z pomieszczenia. Wujek daje mu do zrozumienia, że może liczyć na jego pomoc w przywracaniu dawnych zasad i norm. Artur zostaje sam z Alą.

Akt II

Akcja toczy się w nocy. Do Artura siedzącego samotnie w pokoju przychodzi Eugeniusz, zdaje relacje z obecnych zajęć domowników. Po odejściu wuja Artur spotyka się z Alą. Tłumaczy jej, jakie korzyści odniosłaby ona i wszystkie kobiety, gdyby powiodło się przywrócenie dawnego „porządku w świecie”. Proponuje jej małżeństwo. Ich ślub zmusiłby całą rodzinę do powrotu do starych tradycji. Chce, aby Ala była świadoma i przekonana co robi. Artur wygania Alę i udaje się na rozmowę z ojcem. Wyjawia mu prawdę o romansie jego żony z Edkiem. Stomil początkowo nie przyjmuje tego do wiadomości, oskarża dodatkowo Artura, że chce się nim posłużyć do zabicia zbędnego gościa. Po namowie i podburzaniu Stomil z rewolwerem wchodzi do pokoju żony przyłapać ją na zdradzie. Po dość długim wyczekiwaniu Artur wchodzi do pokoju matki, ku jego zdziwieniu całe towarzystwo gra w karty. Rozwścieczony wyciąga rewolwer z kieszeni taty i terroryzuje cała rodzinę. Przeprowadza ich do salonu i powierza funkcję strażnika Eugeniuszowi. Opowiada on, że pomimo pozorów nigdy nie zdradził swojej „starej epoki” i zawsze w głębi duszy był jej wierny. Artur doczekał się nadejścia Ali, pod małym naciskiem zgadza się za niego wyjść. Babcia pod przymusem udziela im błogosławieństwa.

Akt III

Następny dzień, mieszkanie jest czyste i uporządkowane. Rodzice Artura, babcia i Eugeniusz w odświętnych strojach pozują do zdjęcia. Edek pełni funkcje lokaja. Ala ubrana w suknie ślubna czeka na przyszłego męża, który „załatwia formalności”. Zdradza Eleonorze swoje obawy odnośnie „żelaznych zasad” Artura. Obydwie panie pytają się Edka o jego zasady, lecz on nic mądrego nie jest w stanie sam wymyślić. Pojawia się pijany pan młody. Przeprasza wszystkich zgromadzonych za pomyłkę. Stwierdza, że nie forma, lecz idea ocali świat i nakazuje wszystkim jej szukać. Rodzinną dyskusję przerywa Eugenia, która oświadcza, że umiera. Wszyscy domownicy wzburzają się oprócz Artura, który cieszy się że znalazł „wspaniałą formę”. Śmierć jest tym, o co mu chodziło. Babcia rzeczywiście umiera. Artur upewnia się, czy Edek w razie czego ma dość siły, by kogoś zabić. Stomil wypomina żonie zdradę, źle się czuje. Artur wygłasza przemówienie, w którym stawia siebie ponad rodziną, posiada władze nad jej życiem. Pierwszą ofiarą ma stać się Eugeniusz, ale wyznanie Ali o zdradzie z Edkiem zmienia wszystko. Artur załamany chcąc zabić Edka sam staje się jego ofiarą. Przed śmiercią wyznaje Ali swoją miłość. Rodzina chce wypędzić z domu Edka, ten jednak nie daje się, jest silniejszy i teraz on czuje nad nimi władzę. Każe Eugeniuszowi zdjąć sobie buty, ubiera marynarkę Artura i tańczy tango La Cumparsita wraz z Eugeniuszem.