Polacy na froncie zachodnim w czasie II wojny światowej

1 Plan Bardsea

Podczas operacji Overlord w 1944 r. , której celem była inwazja na kontynent, Brytyjski Sztab Imperialny przewidział szereg akcji sabotażowo-dywersyjnych. Miały one zatrzymać ruchy wojsk niemieckich i uniemożliwić zepchnięcie aliantów do morza w czasie pierwszych dni inwazji. Działania te nazwano planem „Bardsea”. Część zadań przypadła specjalnej organizacji (Polska Organizacja Niepodległościowa we Francji) zakonspirowanej pod kryptonimem Monika-W. W Francji miała też działać Samodzielna Kompania Grenadierów. Byli oni wytypowani z dużej liczby kandydatów i poddani ciężkim ćwiczeniom. Rekrutowano ich głównie z Polonii. Przewidywano zrzucanie tych oddziałów w małych grupkach na określonym terenie, gdzie potem mieli czekać na dalsze dokładne rozkazy. „Plan Bardsea” nigdy w pełni nie został zrealizowany na skutek zmiany sytuacji w północnej Francji. Lecz wysiłek nie poszedł na marne gdyż SKG skutecznie obniżyła skuteczność nalotów rakiet V-1.

2 Bitwa pod Falaise

2 sierpnia Hitler wpadł na pomysł odcięcia amerykańskich i kanadyjskich oddziałów zmierzających z południa i północy w celu przegrupowania się i uderzenia na Niemcy. Chciał opóźnić ich atak wysyłając kilkadziesiąt dywizji w kierunku zachodnim, podczas gdy wojska alianckie zmierzały na zachód. Akcja nie udała się, ponieważ jednostki niemieckie zostały okrążone przez nacierające z północy dywizje kanadyjskie, a z południa amerykańskie. Nazistom nie udało się uciec gdyż jedyna drogę odwrotu zablokowała im 1Dpanc.

W sierpniu 1944 w Falaise w Normandii stoczono bitwę. Uczestniczyła w niej 1 Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. Stanisława Maczka wchodząca w skład 1 armii kanadyjskiej. Miała za zadanie zająć miasto Falaise w celu opanowania ważnego węzła komunikacyjnego i tym samym odcięcia drogi odwrotu dla wojsk niemieckich. Chociaż własne lotnictwo omyłkowowo zbombardowało szyki polskiej dywizji to ta przełamała pozycje nieprzyjacielskie i odparła kontrataki. Falaise zajęła piechota kanadyjska, a 1 DPanc, 17 VIII wyznaczono zadanie opanowania wzgórza Mont Ormel, wzgórza 262 oraz miasteczka Chamboise. Miała to na celu zablokowanie jedynej drogi ucieczki Niemców. Całkowicie odosobniona, podjęła tu zacięty bój, największy i najkrwawszy na jej szlaku bojowym. Była atakowana z dwóch stron – od zachodu nacierały na nią wycofujące się jednostki niemieckie, a od wschodu wojska usiłujące przyjść z pomocą okrążonym. Polakom przyszła na odsiecz kanadyjska dywizja pancerna i przy jej udziale pierścień okrążenia został ostatecznie zamknięty. Montgomery później tak skomentował tę sytuację: „ Niemcy znaleźli się jakby w butelce, a korkiem do tej butelki była 1DPanc. ” Dywizja zadała dotkliwe straty wrogowi biorąc do niewoli ponad 5000 jeńców, a wśród nich wielu oficerów.

3 Bój o Axel

Axel to miasto w południowo zachodniej Holandii leżące nad kanałem Axel-Hulst. Zostało zdobyte przez 1 DPanc gen. Maczka. Dywizja do natarcia została podzielona na 10 BKPanc, która znajdowała się na południowy wschód od Axel i na 3 BS walczącą w rejonie Gandawy, na zachód od Axel. 3 BS miała za zadanie częścią wojsk bronić Gandawy, a głównymi siłami uderzyć na port Terneuzen. 16 XI dziesiąty pułk dragonów przeprawił się przez kanał Axel-Hulst i utworzył przyczółek. Równocześnie 9 batalion strzelców dotarł na południowe przedpola Axel. Saperom nie udało się wybudować mostu do przeprawy ciężkiego sprzętu. W nocy z 16 na 17 XI 1944 wzmógł się ogień artylerii a następnie doszło do kontrataku nieprzyjaciela, który zmusił 10 pułk dragonów do wycofania się. Na jego miejsce przybył 8 batalion strzelców i 10 pułk strzelców konnych. 18 IX wznowiono zdobywanie kanału. Na przyczółku wysadzono batalion strzelców podhalańskich, pod którego osłona wybudowano most i przeprawiono resztę oddziałów. Po krótkotrwałych walkach miasto upadło, a Polaków entuzjastycznie witała tamtejsza ludność. 20 XI 1944 został wydany rozkaz opanowania całego ujścia rzeki Skaldy. W ciągu popołudnia wszystkim zgrupowaniom udało się osiągnąć cel.

4 Walki pod Arnhem




Miasto Arnhem leży we wschodniej Holandii. W okolicach tej miejscowości działała brytyjska 1 DPD i polska 1 SBSpad w ramach operacji Market-Garden, której celem było opanowanie mostów na Renie. Przeprowadzono ją w dniach 17-26 IX. 1 DPD wyparto z Arnhem do miejscowości Oosterbeck, gdzie została otoczona przez Niemców, gdyż dowództwo zlekceważyło pobliski korpus pancerny. 21 IX 1 SBSpad zrzucono w Driel w celu pomocy 1 DPD ( na zachód od pierwotnej strefy zrzutu w Elden). Wylądowało jedynie 50% żołnierzy, ponieważ pozostałe 61 samolotów zawrócono z powodu złych warunków atmosferycznych. Dopiero 23 XI zrzucono resztę desantu w rejonie Grave ale aż 30 km od głównego rzutu brygady. Lądowanie odbywało się pod ciężkim ogniem nieprzyjaciela. Byli ranni. Niektórzy rzucali granaty już w locie, widząc pod sobą niemieckich żołnierzy. Brygada w dniach 22 IX – 25 IX 1944 w liczbie ok. 1000 żołnierzy na zmianę broniła Driel i próbowała forsować rzekę aby wspomóc 1 DPD na północy. 25 X wydano rozkaz odwrotu 1 DPD. Tego samego dnia przybyła druga połowa 1 SBSpad spod Grave. Polacy mieli osłaniać odwrót. Jako ostatni wycofywali się z przyczółka, płynąc przez rzekę wpław.
Akcja nie udała się z kilku powodów:
· Zrzucenia oddziałów aż 10 km od mostów, co uniemożliwiło ich szybkie zdobycie
· Wysadzenia wszystkich mostów oprócz drogowego
· Silnego oporu Niemców uniemożliwiającego szybkie dotarcie odsieczy w postaci 30 KP
· Niepotrzebnego zarządzenia 24h odpoczynku przez dowódcę 30 KP
· Kłopoty z systemem łączności radiowej

5 Zdobycie Bredy i walki o Moerdijk

Breda to miasto zamykające dostęp do zatoki Hollendsh Diep, która miała duże znaczenie militarne, gdyż oczyszczenie jej z jednostek nieprzyjaciela umożliwiłoby szybkie wykorzystanie ogromnego portu w Antwerpii. W ten sposób dostawy zaopatrzenia nie musiałyby biec wzdłuż wybrzeża Normandii tylko bespośrednio do Antwerpii, skąd jednostki aliantów byłyby szybciej zaopatrywane w odpowiedni sprzęt.
22 X 1944 1 DPanc otrzymała rozkaz wyparcia Niemców z tego rejonu. 29 X 1944 główne siły po zajęciu odpowiednich pozycji przystąpiły do uderzenia. W trakcie walk odparto kontratak niemiecki skierowany na prawe skrzydło dywizji. 30 IX trwało oczyszczanie rejonu Bredy i walki o przyczółek na kanale. Następnie 1 DPanc przerzucono do walk o port Moerdijk i opanowanie tamtejszych mostów w celu pełnego wykorzystania portu w Antwerpii. Miasto było silnie umocnione oraz bronione przez pułk marynarzy pod osłoną artylerii. Świtem 5 XI na Niemców uderzyły odziały 3 brygady strzelców 1 DPanc wsparte ogniem lotnictwa. Walki zakończono 9 XI kapitulacją załogi niemieckiej. Mosty zostały wysadzone w przeddzień przez nieprzyjaciela.

6 Polacy w Wilhelmshaven

Wilhelmshaven było największą bazą marynarki wojennej Niemiec w północno wschodniej części półwyspu fryzyjskiego. 6 V 1945 roku Niemcy poddali port 1 DPanc. 1 V podzielona połączyła się w celu uderzenia na Wilhelmshaven. 4 V rozpoczęto natarcie lecz silne umocnienia uniemożliwiły dalszy marsz bez wsparcia ognia artylerii. 5 V 1945 wszelkie działania ustały gdyż wojska niemieckie skapitulowały. Ostatni łup wojenny 1 Dywizji Pancernej, wzięty w Wilhelmshaven wynosił: 34.000 jeńców, w tym 1.900 oficerów w tym dwóch admirałów i generał, 3 krążowniki, 18 okrętów podwodnych, 215 mniejszych okrętów wojennych i pomocniczych, około 250 dział. Straty dywizji w czasie kampanii na Froncie Zachodnim wyniosły: 1 290 poległych, 3 803 rannych i 585 zaginionych żołnierzy.