Najważniejsze przyczyny wybuchu II wojny światowej
1. Upokorzenie Niemiec po I wojnie światowej
2. Faszyzm niemiecki dąży do obalenia systemu wersalskiego
Chodzi tutaj o to, że Niemcy chciały pomścić klęskę swoją w I wojnie światowej. Uważali to za hańbę i chcieli ją zmazać z historii Niemiec. Dążyli do obalenia systemu wersalskiego, który nakazywał im utratę wszystkich koloni, demilitaryzację Nadrenii, oddanie Francji Alzacji, Lotaryngii i Zagłębia Saary, ograniczenie armii, do 100 tys. żołnierzy, zakaz posiadania łodzi, lotnictwa wojskowego i czołgów i odszkodowania powojenne dla Francji. To wszystko przyczyniło się do tego, że Hitler, który założył NSDAP pozyskał wielu zwolenników i stworzył faszyzm.
Dążenie Hitlera do podporządkowania sobie Europy.
Hitler powoli organizował państwo i zaczynał podbijać Europę. W roku 1938 przyłączył on Austrię do Rzeszy, później Sudety i zajął Czechy, Morawy i Kłajpedę.
3. Odrzucenie ZSRR na konferencji w Genui
Odrzucenie Niemiec miały duże znaczenie i było przyczyną wojny, ponieważ Związek Radziecki poszukał sobie sojusznika Niemcy i nastawił się przeciwko Europie. Niemcy tak jak ZSRR dąży do panowania w Europie, dlatego w Rapallo został podpisany trakt, na mocy, którego Niemcy mogły na terenie Rosji budować zakłady zbrojeniowe, dzięki którym dobrze przygotowały się do wojny.
4. Niepodporządkowanie się Polski do Hitlera - nie zgodzenie się na zbudowanie eksterytorialnej autostrady łączącej Niemcy z Prusami i przyłączenie Gdańska do rzeszy.
5. Podpisanie 23.VIII.1939 r. radziecko-niemieckiego paktu o nieagresji Ribbentrop-Mołotow.
.......Ponad sto lat trwała niewola społeczeństwa. Nadszedł wreszcie upragniony dzień wolności 11 listopada 1918 roku. Okres po wyzwoleniu był bardzo trudny dla Polaków. Wyniszczenie i kryzysy gospodarcze lat 30-tych, zagrożenie kolejne ze strony Niemiec, odbudowujących swą militarną potęgę, a więc łamanie umów pokojowych, a także wrogość Rosji wobec Polski stało się główną przyczyną nieszczęść społeczeństwa polskiego.
Kres niepodległości II Rzeczpospolitej położył pakt obu państw: Niemiec i Rosji. Polska stała się odtąd terenem agresywnych działań ze wschodu i zachodu. Między tymi działaniami próbował żyć naród, który nadal wierzył w demokrację i swobodę ludzi.
Niemcy i Rosja niosły ze sobą widmo ogromnej siły. Świat przyglądał się temu obojętnie. Zwłaszcza Anglia i Francja, które zachowywały się biernie wobec Polski, znajdującej się w obliczu rosnącego nacisku Hitlera, chcącego zagarnąć ziemie polskie, a zwłaszcza Gdańsk i Pomorze. Stalin domagał się włączenia do Rosji naszych ziem wschodnich.......
......I rozpoczęła się wojna.
Wczesnym świtem 1 IX 1939 roku, siły zbrojne hitlerowskich Niemiec, rozpoczęły działania wojenne przeciw Polsce. O godz.445 na polską placówkę na Westerplatte w porcie gdańskim spadły pierwsze pociski. Na Polskę runęła masa czołgów i ciężkiego sprzętu, a artyleria pokryła pozycje polskie lawiną ognia. W ciągu pierwszych bombardowań zginęło wielu ludzi. Anglia i Francja wystąpiły do Berlina z notą o zaprzestanie wojny, ale nie pospieszyli Polsce z pomocą, ponieważ nie chcieli narażać się Niemcom.
Armia Czerwona ZSRR, wtargnęła na teren Polski, pogwałcając w ten sposób pakt o nieagresji z 1932 - 1945 r. Agresja ta przypieczętowała klęskę Polski. Żołnierze z rozbitej armii dostali się do niewoli niemieckiej lub rosyjskiej. Na większą uwagę zasługuje fakt rozstrzelania przez rosyjską NKWD tysięcy polskich oficerów, których obwiniano za krwawą rzeź. Ziemie Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej pod koniec września wypełniły się tłumami uchodźców z zachodu, ścierając się z odwrotną falą uciekinierów pędzonych przez Armię Czerwoną. Rodziny traciły z sobą kontakt i wszelki dobytek, stając się ofiarami niemieckich i radzieckich prześladowań. Polaków owładnęło poczucie niezawinionej krzywdy i rozpaczy. Załamały się podstawy ich życia......
Życie Polaków pod okupacją niemiecką
Ziemie wschodnie Polski znalazły się pod okupacja sowiecką, natomiast pozostałą część wcielili Niemcy do Rzeszy. Były to województwa: poznańskie, pomorskie, śląskie, część łódzkiego, warszawskiego oraz kilka powiatów: kielecki i krakowski. Kierowano się tutaj bogactwem naturalnym tych terenów w surowce, przemysł i wydajne rolnictwo, które odtąd stało się własnością wroga. Z pozostałych ziem podbitych na zachód od Bugu okupanci niemieccy stworzyli "Generalne Gubernatorstwo" dla zajętych obszarów polskich. Śląsk, Pomorze i Poznańskie, potem okręg łódzki, ciechanowski i suwalski oraz Zagłębie krakowskie włączono do Rzeszy. Od początku okupacji niemieckiej, proces germanizacji ziem polskich miał trwać 10 lat. Ludność polska miała być usunięta z GG i Rzeszy, a jej miejsce mieli zająć koloniści niemieccy. Ziemie polskie niewłączone do GG i Rzeszy miały pozostać kolonią niemiecką, a ludność zamieszkująca te ziemie stała się niewolnikami, których Niemcy utrzymywali na niskim poziomie kulturalnym i materialnym. Musieli być bezwzględnie posłuszni niemieckim "panom".
Proces masowych wysiedleń ludności polskiej przez Niemców został rozpoczęty po klęsce 1939 r. Musieli pozostawić swoją ziemię, dobytek, który stał się odtąd własnością gospodarzy sprowadzonych z Niemiec, których nazywano bauerami. W ten sposób większa część majątku osób wysiedlonych, dostawała się w ręce niemieckie. Niemcy rabowali pieniądze, kosztowności, wywozili dzieła sztuki, z kościołów kradziono dzwony i przerabiano je na amunicję.
Pewną część Polaków kierowano na roboty do Niemiec. Często ludzie uciekali z takich transportów, za co Niemcy znęcali się nad ich rodzinami stosując wobec nich tortury.
W Rzeszy Polacy byli zmuszani do pracy przy okopach (rowy obronne).
Niemcy niszczyli życie społeczno - kulturalne Polaków zamykając polskie szkoły. W tych, które pozostawili uczono języka niemieckiego i rachunków. Zlikwidowali prasę polską, księgarnie i biblioteki, muzea spalono, lub ich zbiory zostały wywiezione w głąb Niemiec. Zmieniono nazwy miast np. Gdańsk na Danzig. Zakazywano modlitwy i kazań w języku polskim, a księży rozstrzeliwano lub wywożono do obozów śmierci. Zlikwidowano najwartościowszych ludzi polskich. Niektórych wywieziono do obozów koncentracyjnych, skąd tylko nieliczni powrócili. Zdrowie ich było jednak w bardzo słabym stanie. Niektórzy z nich byli okropnie torturowani przez Gestapo i nie przeżyli strasznych śledztw. W ramach germanizacji, Niemcy stosowali wobec Polaków "zapłatę" w postaci wódki, co miało rozpić naród polski.
Na ziemiach polskich, Niemcy zorganizowali sieć obozów koncentracyjnych, do których kierowano ludzi z łapanek ulicznych, obław i domów. Celem ich było pozyskanie darmowej siły roboczej i grabież mienia. Liche odżywianie, ciężka praca, nieludzkie traktowanie przyczyniało się do szybkiego wymierania więźniów.
Niemcy stosowali politykę terroru, zarówno wobec Polaków, jak też przede wszystkim wobec Żydów. Niemcy wywieźli do Oświęcimia (obozu śmierci) Żydów, którzy prowadzili sklepy. Niemcy zabierali im ich dobytek, złoto i pieniądze.
Okupanci odstraszali ludność polską od podejmowania działalności niepodległościowej, kulturalnej, ekonomicznej, sprzecznej z interesem Niemiec. Polacy nie mieli prawa obrony.
Niemcy namawiali Polaków podstępnie lub siłą, do podpisywania się na listę "Vollksdeutschów", której członkowie mieli służyć Niemcom, być donosicielami na swoich rodaków. Opornym grożono obozem, uwięzieniem, pozbawieniem pracy, kartek żywnościowych, biciem i torturami.
Podczas okupacji obowiązywała tzn. "godzina policyjna", a więc po zapadnięciu zmroku, trzeba było wygaszać światło i szczelnie zatkać okna, aby nie widać było światła w mieszkaniu. Za nieprzestrzeganie przepisu groziła kara.
Kiedy zbliżał się nalot, uruchamiany był alarm bojowy, należało wtedy jak najszybciej skryć się w piwnicy.
Życie Polaków pod okupacją sowiecką
Na okupowanych Kresach nazywanych podczas wojny zachodnią Ukrainą i zachodnią Białorusią, władze radzieckie działały pod fałszywymi hasłami dotyczącymi zabierania ziemi obszarnikom, fabryk właścicielom oraz przyłączenia ziem zajętych do odpowiednich republik ZSRR. Ludność zarówno polska jak i innej narodowości, musiała głosować na kandydatów - z góry wyznaczonych - członków partii bolszewickiej, którzy nie mieli nic wspólnego z tymi obszarami. Głosowanie było przeprowadzane w atmosferze terroru i masowych aresztowań. Ludności na tych terenach nadano obywatelstwo rosyjskie. Wielu ludzi z terenów wschodnich Polski, kierowano transportami na wschód do obozów pracy, łagrów, więzień, rozrzuconych po całym ZSRR. Wywożono w głąb Rosji chłopów z Kresów, których mienie przepadło.
Wydobywane przez więźniów kopaliny, przeznaczane były na eksport do Niemiec. Setki Polaków trafiły na przymusowe osiedlenie się w okolicach Kazachstanu lub Syberii. Wielu z nich pozostało tam do dnia dzisiejszego i są zapraszani w gościnę lub do stałego osiedlenia się na terenie naszego kraju.
Podobnie jak Niemcy, Sowieci niszczyli ślady polskości. Zamykali księgarnie, biblioteki polskie, niszczyli książki, zamykali kościoły, wszędzie wprowadzali język rosyjski. Młodzież polską, siłą wcielali do Armii Czerwonej. Ogłupiano i zastraszano społeczeństwo polskie. Państwo radzieckie wprowadzało niekorzystną dla Polaków, wymianę złotych na ruble, zgarniając oszustwem, sporą ilość pieniędzy.
Próby przeciwstawiania się okupantom
Już po klęsce wrześniowej 1939 r., powstał plan zorganizowania podziemia zbrojnego, do walki z okupantami. Powstały liczne oddziały partyzanckie, ukrywające się w lasach i górach. Partyzanci z narażaniem własnego życia i swych rodzin, organizowali akcje dywersyjne przeciw Niemcom, polegające na niszczeniu niemieckiego sprzętu wojennego, odbijaniu jeńców i więźniów. Partyzanci nawiązywali kontakty z polskimi kolejarzami, którzy skrycie informowali ich o transportach niemieckich, przewożących broń dla Niemców, żywność, a nawet więźniów, których trzeba było uwolnić. W tym celu, partyzanci organizowali "akcje". Byli tak odważni, że wyczuwając kiedy pociąg zwolni lub zatrzyma się, dostawali się pod spód wagonu, odkrywali deskę od podłogi, by dowiedzieć się jaka jest zawartość tego transportu. W ten sposób zdobywali broń, żywność, a nawet uwalniali więźniów. Z opowieści byłych partyzantów wynika, że kiedyś odkryli w transporcie trupy, które Niemcy przewozili w niewiadomym kierunku. W Zagórniku też była dość spora grupa partyzantów, którzy również brali udział w akcjach konspiracyjnych przeciw Niemcom. Ich działania stosowane były przeciwko przymusowej pracy oraz wciąż rosnącym kontygentom, których żądali okupanci. Niemcy wykryli zagórnicką grupę partyzantów, których w liczbie ok. 20 powiesili. Na tę egzekucję zgromadzili miejscowa ludność, aby ją zastraszyć.
Mimo iż okupant niszczył polską kulturę, zakazał nauczania, to jednak kwitło podziemne życie kulturalne i naukowe. Organizowano tajne nauczanie tzn. komplety tajne, uczono na nich, na podstawie tajnych programów- Tajnej Organizacji Nauczycielskiej: języka polskiego, geografii i historii. Objęto nimi w całej Polsce 1,5 mln dzieci. W podziemiach objęto także nauczaniem zakres szkoły średniej i uczelni akademickich. Nasz rodak - Papież, też korzystał z tajnego nauczania. Byli także ludzie, którzy gromadzili dokumentację bieżącą, dotyczącą życia społeczeństwa w warunkach okupacyjnych.
Szczególne znaczenie dla przetrwania narodu polskiego w latach okupacji miał kościół katolicki. Nie zaprzestał swojej pracy duszpasterskiej. Księża udzielali schronienia i wsparcia materialnego, podnosili na duchu. Plebanie i klasztory stały się punktem oparcia dla ukrywających się przed Niemcami, Polaków i Żydów. Sami też byli ofiarami represji, wywożeni do obozów koncentracyjnych przez hitlerowców i Rosjan na kresach.
Zbliża się wyzwolenie
Pod koniec wojny, na nasze tereny wkroczyła Armia Czerwona, odpędzająca Niemców na zachód. Uciekający Niemcy zatrzymywali się w naszych domach, trzeba było im gotować jedzenie. Byli bardzo zaniedbani i brudni. Gdy Niemcy dowiedzieli się, że nadchodzą wojska sowieckie, w popłochu uciekli.
W styczniu do kraju wkroczyli żołnierze radzieccy. Pod hasłem, że niosą wolność, kazali opuścić mieszkanie i przejść do piwnicy. Zabrali jedzenie, kosztowności i inne drobiazgi.
Powrót do normalnego życia
Upłynęło jeszcze kilka miesięcy, zanim ludzie doszli do siebie po okropnej okupacji. Ci, których wysiedlono, zaczęli powoli wracać do opuszczonych gospodarstw. Nadal panował wielki głód, gdyż pola były nieuprawiane. Sklepy były puste, zrabowane przez żołnierzy uciekających armii. Dużym niebezpieczeństwem dla mieszkańców miast i wsi były niewypały, które pozostawili żołnierze obu wojsk. Wielu chłopów, którzy manipulowali znalezionymi pociskami, uległo skaleczeniu lub śmierci. Warunki życia ludności, która przetrwała wojnę, były niesłychanie ciężkie. Niektórzy stracili prawie wszystko, a często dach nad głową i swoich bliskich. Część ludzi wywiezionych do Niemiec lub do łagrów ZSRR, powróciło do kraju, nawet w 1946 r. lub później.
Polacy cieszyli się z odzyskanej niepodległości, lecz okazało się, że przedstawiciele trzech mocarstw: Rosji, Anglii i Stanów Zjednoczonych, bez udziału Polski, przesądziło o jej dalszych losach. Ziemie wschodnie nie zostały Polsce zwrócone. Uchwała trzech mocarstw, odbyta na Krymie w Rosji, była kolejna klęską sprawy polskiej. Odtąd w sprawach rządów w Polsce miał decydować sam Stalin. Na te sytuacje pozwolili nasi sojusznicy z zachodu, wyrażając w ten sposób chęć pozbycia się za wszelką cenę problemu polskich granic.