Okręgi przemysłowe świata

Okręg przemysłowy - obszar koncentracji różnych gałęzi przemysłu, silnie ze sobą powiązanych przestrzennie, technicznie i ekonomicznie, skupiających duży potencjał produkcyjny. Okręgi dostarczają ponad połowę ogólnej produkcji przemysłowej.

Typy okręgów przemysłowych:
1) Surowcowe - powstają i rozwijają się dzięki eksploatacji złóż mineralnych - górnictwo, przemysł paliwowo-energetyczny, hutnictwo metali, chemiczny, metalowy, maszynowy.
a) W Europie:
 Zagłębie Ruhry (Niemcy, surowcowy niezrestrukturyzowany) - początkowo górnictwo węgla kamiennego, hutnictwo żelaza i elektromaszynowy, obecnie: chemiczny i zaawansowanych technologii
 Okręg Reńsko/Westfalski
 Górnośląski
 Doniecko-Naddnieprzański (Ukraina, surowcowy niezrestrukturyzowany, Donieck) - górnictwo węgla kamiennego i hutnictwo żelaza, chemiczny, elektromaszynowy
 Zagłębie Północne we Francji (surowcowy niezrestrukturyzowany, Lille) - początkowo górnictwo węgla kamiennego, hutnictwo żelaza i elektromaszynowy, obecnie włókienniczy, odzieżowy, chemiczny, zaawansowanych technologii
 Birmingham
 Yorkshire w Anglii
 Uralski (Rosja, surowcowy niezrestrukturyzowany) - górnictwo i hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, chemiczny, elektromaszynowy
b) W Azji
 Okręg Kuźniecki (Rosja, surowcowy niezrestrukturyzowany, Nowokuźnieck) - górnictwo węgla kamiennego, hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, metalowy, chemiczny, elektromaszynowy
 Damodar (Indie, surowcowy niezrestrukturyzowany) - górnictwo węgla kamiennego, rud żelaza i metali nieżelaznych, hutnictwo, chemiczny, elektromaszynowy
 Fushun-Anshan (Chiny, surowcowy niezrestrukturyzowany) - górnictwo węgla kamiennego i rud żelaza, hutnictwo, metalowy, chemiczny, elektromaszynowy
 Północny (Pekin-Tianjin)
c) W Ameryce
 Okręg Przyjeziorny - (USA, surowcowy zrestrukturyzowany) - początkowo górnictwo rud żelaza i hutnictwo, obecnie także chemiczny, elektromaszynowy, zbrojeniowy, precyzyjny
 Pd. cz. Nadatlantyckiego
 Minas Gerais w Brazylii
d) W Afryce
 Witwatersrand (Okręg Johannesburga - RPA, surowcowy niezrestrukturyzowany) - górnictwo i hutnictwo metali nieżelaznych, chemiczny, elektromaszynowy
 Shaba (Demokratyczna Republika Konga) - surowcowy niezrestrukturyzowany - górnictwo i hutnictwo metali nieżelaznych, metalowy, chemiczny
2) Transportowe - rozwój dzięki dogodnemu położeniu komunikacyjnemu
 Szanghajski (transportowy i wielkomiejski) - spożywczy, chemiczny, elektromaszynowy, zaawansowanych technologii
 Nowojorski (transportowy i wielkomiejski) - spożywczy, włókienniczy, odzieżowy, hutnictwo, chemiczny, paliwowo-energetyczny, środków transportu, zaawansowanych technologii
 Bostoński (transportowy i wielkomiejski) - spożywczy, włókienniczy, odzieżowy, elektromaszynowy, zaawansowanych technologii
 Osaki (Japonia, Osaka-Kobe, transportowy i wielkomiejski) - hutnictwo, włókiennictwo, odzieżowy, spożywczy, elektromaszynowy, zaawansowanych technologii
 Okręg Londyński - (transportowy i wielkomiejski) - spożywczy, chemiczny, elektromaszynowy, zaawansowanych technologii
 Tokijski (Tokio-Jokohama, transportowy i wielkomiejski) - spożywczy, odzieżowy, włókienniczy, hutnictwa żelaza, chemiczny, paliwowo-energetyczny, elektromaszynowy, zaawansowanych technologii
3) Miejskie - duże zasoby siły roboczej i rynku zbytu
 Paryski - chemiczny, włókienniczy, odzieżowy, elektromaszynowy, zaawansowanych technologii
 Kalifornijski - (transportowy i wielkomiejski) - spożywczy, chemiczny, elektromaszynowy, zaawansowanych technologii
 Moskiewski - chemiczny, włókienniczy, odzieżowy, spożywczy, elektromaszynowy
 Pekiński - (Pekin - Beijing) - spożywczy, chemiczny, elektromaszynowy, zaawansowanych technologii
 Warszawski
 Meksyku
 Mediolanu
 Berlina
 Madrytu
4) Technopolie - rejony koncentracji przemysłu high-technology bazujące na badaniach naukowych i wysoko kwalifikowanej kadrze pracowników
 Krzemowa Dolina (Silicon Valley) w USA - San Francisco
 Tuluza - południowa Francja
5) Strefy specjalne - wolne obszary celne, nadmorskie miasta otwarte i specjalne strefy ekonomiczne - inwestycji dokonują firmy międzynarodowe, miasta te obecnie tworzą rejonu koncentracji przemysłu elektronicznego, chemicznego i transportowego.

Obecnie wiele krajów prowadzi politykę deglomeracyjną polegającą na stosowaniu ulg i niskooprocentowanych kredytów dla firm inwestujących poza okręgami przemysłowymi. Wynika to między innymi z wysokich kosztów utrzymania przemysłu ciężkiego oraz ostrych norm ekologicznych w krajach wysoko rozwiniętych. Wiąże się to, zatem z restrukturyzacją surowcowych okręgów przemysłowych w tych krajach, przenosi się je na tereny krajów słabo rozwiniętych.