Wpływ zanieczyszczeń powietrza, gleby i wody na organizmy roślinne i zwierzęce

Zanieczyszczenia środowiska wynikają z wprowadzenia do powietrza, wody lub gleby albo nagromadzenia na powierzchni ziemi substancji stałych, ciekłych lub gazowych albo energii w takich ilościach lub w takim składzie, że może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka, przyrodę ożywioną, klimat, glebę, wodę lub powodować inne, niekorzystne zmiany np. korozję materiałów. Zanieczyszczenie środowiska może być spowodowane przez źródła naturalne np. wulkany lub antropogeniczne (będące wynikiem działalności człowieka). Następuje ono w wyniku systematycznej emisji czynników degradujących środowisko lub też jest następstwem awarii będącej przyczyną nagłego uwolnienia zanieczyszczeń do: atmosfery np. awarie w elektrowniach jądrowych, wód np. awarie zbiornikowców albo gleby np. wycieki paliw płynnych podczas transportu.

Zanieczyszczenie powietrza powodowane jest głównie przez:
1) gazy i pary związków chemicznych
2) cząstki stałe nieorganiczne i organiczne (pyły)
3) mikroorganizmy — wirusy, bakterie i grzyby, których rodzaj lub ilość odbiega od składu naturalnej mikroflory powietrza
4) kropelki cieczy, np. kwasów, zasad, rozpuszczalników.

Zanieczyszczenie wód powodują substancje chemiczne, bakterie i inne mikroorganizmy, obecne w wodach naturalnych w zwiększonej ilości oraz różne zanieczyszczenia i ścieki wpływające do wód.
Zanieczyszczenie gleb i gruntów jest związane z obecnością substancji chemicznych i radioaktywnych pochodzących m.in. ze stałych i ciekłych odpadów przemysłowych i komunalnych, gazów i pyłów emitowanych z zakładów przemysłowych gazów wydechowych silników spalinowych oraz substancji stosowanych w rolnictwie (nawozy sztuczne, środki ochrony roślin).

Zanieczyszczenia powietrza są wchłaniane przez ludzi głównie w trakcie oddychania. Przyczyniają się do powstawania schorzeń układu oddechowego. W środowisku kulturowym człowieka zanieczyszczenia powietrza powodują korozję metali i materiałów budowlanych. Działają niekorzystnie również na świat roślinny, zaburzając procesy fotosyntezy, transpiracji i oddychania. Wtórnie skażają wody i gleby. W skali globalnej mają wpływ na zmiany klimatyczne: dziura ozonowa (rozszerzając się, zwiększa ilość szkodliwego dla organizmów żywych promieniowania ultrafioletowego), efekt cieplarniany (powodują go występujące w atmosferze gazy absorbujące promieniowanie podczerwone odbite od powierzchni Ziemi takie jak: para wodna, dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu, freony), kwaśne deszcze (opady atmosferyczne, zawierające kwasy wytworzone w reakcji wody z pochłoniętymi z powietrza gazami wyemitowanymi do atmosfery w procesach spalania paliw oraz przemysłowej produkcji chemikaliów). Kwaśne deszcze powodują obumieranie dużej ilości drzew, a także niszczenie runa leśnego. Poprzez dostanie się kwaśnych deszczów do rzek i jezior powoduje ich zakwaszenie i zdychanie bardzo dużej ilości ryb. Skutkami efektu cieplarnianego mogą być: podniesienie poziomu mórz i oceanów (topnienie lodowców i lądolodów) i związane z tym: zalanie terenów nadmorskich, zalanie kompleksów leśnych- zwierzęta nie miałyby gdzie mieszkać, susze oraz zmniejszenie ilości wody pitnej wskutek ciągłego parowania.

Zanieczyszczenia wodne powodują śmierć wielu organizmów żyjących w wodzie. Zanieczyszczenia z pól dostające się do wód powodują zakwity glonów co powoduje brak tlenu w wodzie i śmierć zwierząt i roślin tam żyjących. Przez skażenie wód może dojść do rozwoju glonów i mchów.

Zanieczyszczenia gleby mogą zmieniać jej właściwości fizyczne, chemiczne i mikrobiologiczne obniżając jej urodzajność, a więc powodują zmniejszenie plonów i obniżenie ich jakości, zakłócają przebieg wegetacji roślin, niszczą walory ekologiczne i estetyczne szaty roślinnej, a także mogą powodować korozję fundamentów budynków i konstrukcji inżynierskich, np. rurociągów. Najbardziej rozpowszechnione zanieczyszczenia gleb to: związki organiczne (np. substancje ropopochodne, pestycydy), metale ciężkie, (np. ołów, rtęć) i azotany.

Zanieczyszczenia środowiska prowadzą do zmniejszenia różnorodności gatunkowej oraz do zakłócenia równowagi biologicznej.