Warunki rozwoju rolnictwa

Rolnictwo, obok przemysłu i usług, jest sektorem gospodarki. Dostarczając surowców żywnościowych, zaspokaja podstawowe potrzeby społeczeństwa. Większość państw, w tym Polska, stara się utrzymać produkcję rolną na wysokim poziomie. Uzależnienie kraju od importu żywności jest bowiem zjawiskiem niekorzystnym.

Na rozwój rolnictwa wpływają czynniki przyrodnicze, takie jak: ukształtowanie powierzchni, klimat i rodzaj gleby. Uprawie roli sprzyjają tereny równinne lub pagórkowate o łagodnych stokach. Takie warunki występują w Polsce w pasie pobrzeży, na Nizinach Środkowo-polskich oraz w Kotlinach Podkarpackich. Na pojezierzach i na Pogórzu Karpackim urozmaicona rzeźba terenu utrudnia pracę maszynom rolniczym.

Najmniej korzystne warunki do uprawy roli panują w górach. Duży wpływ na rozwój rolnictwa ma klimat, zwłaszcza wielkość i rozkład opadów atmosferycznych oraz długość trwania okresu wegetacyjnego. Roczna suma opadów w Polsce zapewnia ilość wody niezbędną do uprawy roli. Jednak niekorzystny rozkład opadów w ciągu roku. W okresie wzrostu roślin zdarzają się susze, a w okresie wzrostu roślin zdarzają się susze, a w okresie żniw - obfite deszcze. Największy niedobór opadów wstępuje na Kujawach.

Długość okresu wegetacyjnego w Polsce waha się od 190 dni na Pojezierzu Suwalskim do ponad 220 dni na Nizinie Śląskiej i w Kotlinach Podkarpackich. W górach trwa on jeszcze krócej (poniżej 180 dni). Niekorzystny wpływ na uprawy roślin w Polsce maj częste zmiany pogody, wiosenne i jesienne przymrozki, a także zdarzające się katastrofalne susze i powodzie. Wielkość plonów dużej mierze zależy również od rodzaju gleby.

Największy obszar zajmują w Polsce gleby średniej i słabej jakości (np. płowe i bielicowe). Powszechnie występują też dość żyzne gleby brunatne. Najżyźniejsze: czarnoziemy, mady i rędziny zajmują, niestety, niewielkie obszary.

Do czynników poza przyrodniczych wpływających na rozwój rolnictwa zaliczamy na przykład: wielkość gospodarstw rolnych, formę ich własności, udział osób pracujących w rolnictwie, poziom mechanizacji i chemizacji oraz politykę rolną państwa. W polskim rolnictwie zdecydowana większość (99,8%) to indywidualne gospodarstwa rolne, których właścicielami są pojedyncze osoby lub rodziny. Pozostała część gospodarstw stanowi między innymi własność rolną Skarbu Państwa. Dawniej w naszym kraju funkcjonowały liczne państwowe gospodarstwa rolne (PGR-y). Zlikwidowano je na początku lat 90. XX wieku. Grunty należące do PGR-ów przejął Skarb Państwa. Następnie zostały one sprzedane lub wydzierżawione osobom prywatnym. W strukturze użytkowania ziemi w naszym kraju dominują użytki rolne. Należą do nich grunty orne, czyli obszary przeznaczone pod uprawy, łąki oraz pastwiska, wykorzystywane do produkcji siana i wypasu zwierząt, a także osady. Osobną formę użytkowania ziemi stanowią lasy.

Do pozostałych gruntów należą obszary niezagospodarowane rolniczo raz wody. W wyniku rozwoju gospodarczego Polski stale zmniejsza się udział użytków rolnych, a rośnie powierzchnia lasów oraz terenów osadniczych i komunikacyjnych.

Struktura wielkościowa gospodarstw rolnych w Polsce nie jest korzystna. Większość z nich ma powierzchnię mniejszą niż 5 ha. Najwięcej małych gospodarstw znajduje się na południu Polski. Te o powierzchni powyżej 15 ha dominują w północnej i zachodniej części kraju. Średnia wielkość gospodarstwa rolnego wynosi w Polsce zaledwie 9 ha. Cechą polskiego rolnictwa jest rozdrobnienie gruntów. Oznacza to, że gospodarstwo rolne należące do jednego właściciela składa się z kilku oddzielnych działek.