Domowe instalacje elektryczne

Energia elektryczna odgrywa zasadniczą rolę w korzystaniu z podstawowych osiągnięć cywilizacji. Bez elektryczności nie funkcjonuje oświetlenie elektryczne, niemożliwe jest też używanie powszechnie dostępnych elektromechanicznych urządzeń gospodarstwa domowego. O stopniu uzależnienia współczesnego człowieka od energii elektrycznej łatwo się przekonać podczas zdarzających się przerw w jej dostawie. Unieruchomione windy, brak oświetlenia, wyłączone komputery itp. Równie dokuczliwa jest niesprawność domowej instalacji elektrycznej, ale jej naprawa nie przekracza zwykle możliwości amatora przestrzegającego zasad bezpiecznej pracy.

Elektryfikacja ma olbrzymie zalety, ale im większe są jej zalety, im lepiej mamy zelektryfikowany dom, tym dotkliwszy staje się każdy wypadek przerwania dopływu prądu, zgaśnięcia żarówki, unieruchomienia żelazka, pralki, odkurzacza, lodówki czy komputera.
Jako, że dość często spotykamy się z małymi, lokalnymi awariami sieci bądź sprzętu elektrycznego warto wiedzieć że nie ma żadnych powodów, aby płacić za naprawę zbyt drogo. Elektryk w mieszkaniu - o ile się go nawet doprosimy, aby wreszcie przyszedł - to z reguły wydatek kilkudziesięciu złotych, które przecież zawsze warto zaoszczędzić. Dlatego dobrze jest wiedzieć jak to się robi, czym to się robi i dlaczego się robi właśnie tak a nie inaczej.
Każdy wie - a im mniej się zna, tym lepiej wie - że prąd elektryczny, jak to się mawia - "KOPIE". Rzeczywiście, kopie i to dość nieprzyjemnie. Czasem potrafi kopnąć tak, że trzeba wzywać pogotowie, a bywa, że skutki są jeszcze tragiczniejsze.
Nigdy zbyt wiele ostrożności z prądem elektrycznym - oto dewiza, której przestrzeganie warto polecić wszystkim w operacjach z kontaktami, przewodami i połączeniami. To, że nie wolno przy nich manipulować, gdy są pod napieciem albo gdy tylko podejrzewamy, że są pod napieciem - przyjmijmy za żelazną zasadę. Wszelkie przenośne urządzenia trzeba wyłączyć z gniazdek, jeśli zaś musimy naprawić samo gniazdko czy lampę sufitową pierwszą czynnością przed naprawą powinno być wykręcenie bezpieczników czyli tak zwanych korków.
Jeżeli coś się komuś stanie podczas jakichkolwiek prac z prądem elektrycznym, osoba towarzysząca powinna wiedzieć jak takiemu osobnikowi pomóc.
OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA

Z uwagi na instalowanie kanałów piętrowych w miejscach ogólnodostępnych, problem ochrony przeciw porażeniowej musi być traktowany ze szczególną uwagą. Podstawową ochronę przed dotknięciem bezpośrednim części obwodów elektrycznych będących pod napięciem, zapewnia konstrukcja kanału spełniająca wymagania normy PN-92/E-08106 w zakresie stopnia ochrony IP4X.
Ochronę dodatkową przed dotykiem pośrednim, stanowi ochrona przez zastosowanie samoczynnego wyłączenia za pomocą wyłączników nadprądowych, wylączników różnicowoprądowych lub bezpieczników.
Ochrona ta musi być objęta projektem instalacji elektrycznej w budynku.
W zestawie umieszczono dwa zaciski ochronne umożliwiające podłączenie magistralnego przewodu ochronnego (bez cięcia). Każdy zacisk umożliwia podłączenie czterech odgałęzień przewodów ochronnych, do których należy podłączyć:
- przewody ochronne dla każdego mieszkania;
- obudowy liczników;
- sworznie ochronne gniazd wtykowych
Nasze mieszkania są zapełnione sprzętami i narzędziami, zasilanymi energią elektryczną, ale dopóki wszystko działa, dopóty nie myślimy o elektryczności.
Nie wynaleziono stuprocentowo bezpiecznych urządzeń elektrycznych, dlatego przy wszelkich pracach z ich użyciem powinniśmy zachować szczególną ostrożność. Pamiętajmy o sprawdzeniu, czy nie są one uszkodzone i czy używamy ich zgodnie z przeznaczeniem. Nie należy manipulować przy urządzeniach i instalacji elektrycznej, budować prowizorycznych połączeń elektrycznych, czy pozostawiać włączone i bez nadzoru urządzenia: żelazka, piekarniki,prodiże,itp.
Na straży naszego życia stoją zabezpieczenia instalacyjne, potocznie zwane korkami. Najpopularniejsze z nich to bezpieczniki z wkładką topikową, które w nowych i modernizowanych instalacjach zastępowane są nowocześniejszymi wyłącznikami nadmiarowoprądowymi. Bezpieczniki w instalacjach elektrycznych są najsłabszym elementem i w przypadku zbyt dużego przepływu prądu ulegają uszkodzeniu (przepaleniu). Wyłączają wtedy obwód elektryczny, chroniąc podłączony do niego sprzęt.Co zrobić, gdy zadziałają zabezpieczenia? Jeżeli w naszym mieszkaniu są bezpieczniki topikowe, wówczas czeka nas spacer do najbliższego sklepu elektrycznego, w którym kupimy wkładkę topikową, a następnie powrót do domu i wkręcenie jej w miejsce przepalonej. W żadnym wypadku przepalonej wkładki nie należy naprawiać i używać ponownie, ponieważ grozi to pożarem instalacji elektrycznej. W najlepszej sytuacji są ci, u których zamontowano wyłączniki nadmiarowoprądowe. Wystarczy wówczas przesunąć dźwigienkę wyłącznika (zapadkę) w pozycję załącz (ON) i już mamy napięcie w wyłączonym obwodzie.
Może się zdarzyć również taka sytuacja, że nie zadziałały zabezpieczenia w naszym mieszkaniu, ale zadziałało zabezpieczenie przedlicznikowe. W tym wypadku należy wezwać pogotowie energetyczne, które odpłatnie wymieni wkładki topikowe na nowe. Nie wolno robić tego samemu, gdyż zabezpieczenia przedlicznikowe znajdują się pod plombowaną pokrywą. W przypadku samowolnego zerwania plomby, zakład energetyczny obciąży nas opłatą w wysokości 73,20 zł wg aktualnej taryfy dla energii elektrycznej Lubzel SA; a ponadto możemy zostać posądzeni o nielegalny pobór energii elektrycznej.
Przystępując samodzielnie do wymiany spalonego bezpiecznika, musimy wiedzieć, że:
· nigdy nie należy włączać bezpieczników nie usunąwszy uprzednio przyczyny ich zadziałania,
· wymieniamy tylko bezpieczniki o nieuszkodzonej obudowie,
· wymieniany bezpiecznik musi mieć taki sam prąd znamionowy, jak uszkodzony bezpiecznik.
· wymieniany bezpiecznik musi być takiego samego typu, jak bezpiecznik uszkodzony,
· nie wymieniamy bezpieczników pod obciążeniem; przed założeniem nowego należy wyłączyć z sieci wszystkie odbiorniki.
Mniej kłopotów sprawiają, stosowane od kilku lat, wyłączniki nadmiarowoprądowe - popularne "esy". Są one droższe od bezpieczników z wkładkami topikowymi, lecz przewyższają je funkcjonalnością i prostotą obsługi. Jak już wcześniej wspominaliśmy, ponowne załączenie wyłącznika polega na wciśnięciu odpowiedniej dźwigni. Trzeba wiedzieć, że naprawę lub wymianę istniejącego wyłącznika na inny, o odmiennych parametrach, powinno się zlecić elektrykowi o odpowiednich kwalifikacjach. Bez zasięgnięcia opinii fachowca nie wolno też wymieniać bezpieczników z wkładkami topikowymi na inny rodzaj urządzeń zabezpieczających (np. wyłączniki nadmiarowoprądowe). Zmiana taka wiąże się z koniecznością przeprowadzenia pomiarów skuteczności ochrony od porażeń prądem elektrycznym i dokonania niezbędnej modernizacji istniejącej instalacji elektrycznej.
Podsumowując, starajmy się zawsze używać urządzeń elektrycznych w sposób zgodny z ich przeznaczeniem, przy zachowaniu maksimum ostrożności. Pamiętajmy, aby bezpieczniki i wyłączniki, szczególnie przedlicznikowe, w naszym domu były w należytym stanie technicznym, zapewniającym ich prawidłowe działanie.


Domowe Instalacje Elektryczne

Instalacja elektryczna w domu jednorodzinnym powinna być wykonana zgodnie z zaleceniami specjalistów. W ten sposób zapewniamy sobie nie tylko bezpieczeństwo lecz także wygodę.
O wyborze sposobu doprowadzenia prądu do naszego domu decyduje zakład energetyczny. Gdy sieć jest kablowa, przyłącze też musi być kablowe. Gdy okolicę zasila sieć napowietrzna, prąd może być doprowadzony do domu przyłączem napowietrznym albo kablowym.
W praktyce przeciętny dom potrzebuje od 5 do 10 kW, dom ogrzewany prądem- ponad 15kW.
Planując wykonanie instalacji elektrycznej w domu jednorodzinnym, trzeba po pierwsze wziąć pod uwagę to, jakich urządzeń elektrycznych będziemy używać, a jest ich zazwyczaj dużo. Druga ważna kwestia- gdzie te urządzenia umieścimy i jak często będziemy z nich korzystać.
Instalacja elektryczna może być:
-trójprzewodowa (przewód fazowy- przewód, przez który płynie prąd, neutralny N –przewód elektryczny przewodzący prąd w odwrotnym kierunku, dawniej zwany przewodem zerowym i przewód ochronny PE)
-pięcioprzewodowa (trzy przewody fazowe ,przewód neutralny i ochronny)
Przewód ochronny powinien być podłączony do wszystkich gniazd ze stykiem ochronnym (z bolcem0 i do punktów oświetleniowych. Przewód fazowy powinien znajdować się z lewej strony gniazda. To ważna informacja dla tych, którzy sami decydują się na przeróbki.
Trasy ułożenia przewodów powinny przebiegać w liniach prostych, równoległych do krawędzi ścian i stropów.
Instalacja elektryczna składa się z obwodów:
-gniazd
-punktów oświetlenia.
Obwody te powinny być prowadzone oddzielnie .Liczna obwodów w domu zależy od liczby, rodzaju i mocy przewidzianych urządzeń elektrycznych. Przyjmuje się, że w jednym obwodzie gniazd wtyczkowych nie powinno być ich więcej niż 10, a w oświetleniowym nie więcej niż 10 opraw.
Urządzenia o dużej mocy (do 2 kW) np. kuchnie elektryczne, zmywarki do naczyń, pralki, suszarki, podgrzewacze do wody, urządzenia grzewcze i klimatyzacyjne, hydrofory –powinny być zasilane z osobnych obwodów.

ZABEZPIECZENIA

Instalacja elektryczna powinna być zabezpieczona przed skutkami zwarć. W domach najczęściej stosuje się w tym celu bezpieczniki topikowe lub nowocześniejsze i wygodniejsze wyłączniki nadprądowe (wyłączniki działające samoczynnie z chwilą gdy prąd przez nie płynący przekroczy bezpieczna wartość)
Wyłącznik nadprądowy- po usunięciu zwarcia- można ponownie włączyć, a bezpiecznik –trzeba wymienić na nowy.
Urządzenia zabezpieczające powinny być tak dobrane, aby przerwanie przepływu prądu zwarciowego w obwodzie elektrycznym następowało zanim uszkodzi on przewody i połączenia.
Jako dodatkową ochronę należy w instalacji zamontować zabezpieczenia przed porażeniem prądem, czyli wyłączniki różnicowo-prądowe. Reagują one na bardzo małe prądy już od 10 milisekund. Czas ich reakcji to 15-50 milisekund. Włączają się gdy na obudowie urządzenia (pralki, lodówki) pojawi się prąd , czyli wystąpi tzw. Przebicie
Żeby zapewnic pełne bezpieczeństwo ,powinniśmy jeszcze podłączyć wyłączniki różnicowo-prądowe do wszystkich metalowych obudów urządzeń elektrycznych ,rur c.o i armatury. Całość tych połączeń stanowi tak zwana szyna uziemiająca, która powinna być zainstalowana na najniższej kondygnacji budynku.
Wyłączniki różnicowo-prądowe mogą być stosowane w jednym obwodzie elektrycznym lub dla całej instalacji domowej –montowane przed tablicą rozdzielczą.
Wprawdzie drugie rozwiązanie jest mniej kosztowne ,ale upływ prądu w jednym obwodzie powoduje wyłączenie całej instalacji – a nie tylko jej uszkodzonego fragmentu.
Połączenia przewodów elektrycznych z wyłącznikami różnicowo-prądowymi powinny być wykonane w sposób pewny, trwały i chroniący przewody przed korozją.
Sposób układania instalacji elektrycznej zależy od konstrukcji budynku. W domach murowanych nie ma tak dużego zagrożenia pożarem jak w szkieletowych domach drewnianych. Podczas układania instalacji elektrycznej koniecznie trzeba zadbać o jej odpowiednie zabezpieczenie.
Aby wyeliminować niebezpieczeństwo powstania pożaru lub porażenia prądem, na skutek uszkodzenia izolacji przewodów, obwód elektryczny powinien być:
-zabezpieczony urządzeniem różnicowo-prądowym o znamionowym natężeniu prądu zadziałania nieprzekraczającym 0.5 A które odetnie dopływ prądu.
-wyposażony w kontrolne urządzenia ostrzegawcze , które sygnalizuje uszkodzenie izolacji.
Instalacje elektrczną najlepiej prowadzić po wykonaniu wszystkich pozostałych instalacji w budynku, nie ma wtedy niebezpieczeństwa przypadkowego uszkodzenia wcześniej ułożonego przewodu.

LICZNIKI ELETRYCZNE :

Każda instalacja elektryczna musi być wyposażona w licznik energii elektrycznej. Jego wskazania są podstawa do obliczenia należności za energię elektryczną. Pobór energii z pominięciem licznika może być karalny nie tylko grzywną pieniężną ale nawet kara pozbawienia wolności.
To jaki licznik stosuje się w domu lub mieszkaniu, zależy od dwóch rzeczy. Po pierwsze-rodzaju instalacji elektrycznej.
-licznik jednofazowy –stosuje się w domu, w którym jest instalacja jednofazowa.
-licznik trójfazowy- stosuje się w domu w którym jest instalacja trójfazowa
Po drugie –od tego , w jaki sposób rozliczamy się za energię z zakładem energetycznym.
-licznik jednotaryfowy –jeśli przez całą dobę korzystamy z energii o stałej cenie.
-licznik dwutaryfowy –jeśli nocą i w wyznaczonych godzinach popołudniowych za zgodą zakładu energetycznego korzystamy z tańszej energii, np. do zasilania piecó akumulacyjnych. Taki licznik ma dwa liczydła oraz zegar sterujący- wbudowany lub zamontowany obok.
Większość nowych domów jednorodzinnych ma instalacje wyposażone w liczniki trójfazowe jednotaryfowe, w starych domach zaś często są liczniki jednofazowe jedno- i dwutaryfowe.
Przepisy nakazują umieszczanie liczników w miejscach w których nie bea narażone na uszkodzenia mechaniczne, zanieczyszczenie czy zalanie wodą, oraz z dala od gazów wybuchowych i substancji żrących.
Licznik dla domu jednorodzinnego powinien być umieszczony w miejscu dogodnym do odczytu, najlepiej na zewnątrz budynku:
-na ścianie domu
- w skrzynce licznikowej zamontowanej w linii ogrodzenia obok złącza kablowego.
Skrzynka licznikowa powinna być na takiej wysokości ,aby licznik w niej zamontowany był na wysokości minimum 80 cm od ziemi.
Licznik jest własnością dostawcy energii, czyli zakładu energetycznego. Montowany jest przez niego po uprzednim odbiorze technicznym wykonanej instalacji elektrycznej. Za licznik i jefo montaż nie płaci odbiorca. Instaluje go za darmo zakład energetyczny.
Licznik powinien mieć tzw. Plombę legalizacyjną ,założoną przez Główny Urząd Miar, który gwarantuje jego jakość. Oprócz tego jest plombowany przez zakład energetyczny , tak aby ograniczyć możliwość dokonania jakichkolwiek przełączeń przez użytkownika (np. pobór energii z pominięciem licznika)
Zakład spisuje umowę z odbiorcą energii elektrycznej. Jest to zwykle umowa na czas nieokreślony. Za zainstalowanie oraz kontrolowanie licznika nie pobiera żadnych opłat.
Odbiorca ma obowiązek dbać aby licznik nie został uszkodzony.
Z licznika odczytuje się ilość zużytej energii elektrycznej w kilowatogodzinach. Jedna kilowatogodzina to ilość energii ,jaką zużywa w ciągu godziny urządzenie mocy 1 kilowata.
Wskazanie licznika odczytywane są raz w miesiącu lub rzadziej. W zależnośći od ustaleń w danym rejonie energetycznym.
Jeżeli użytkownik podejrzewa, że licznik źle działa, może zwrócić się do zakładu energetycznego z prośbą o jego sprawdzenie. Sam nie może dokonać żadnych napraw. Naruszenie plomby zabezpieczającej grozi bowiem wysoką karą pieniężną.
Jeśli badania laboratoryjne nie stwierdzą uszkodzenia,użytkownik licznika musi za nie zapłacić.
Pracownicy zakładu energetycznego mogą co jakiś czas kontrolować liczniki i sposób ich podłączenia w domach odbiorców energii. Kontrolę przeprowadzają co najmniej dwie osoby. Muszą mieć imienne upoważnienia wydane przez zakład e. Oraz ważne legitymacje służbowe.
Po przeprowadzonej kontroli sporządzany jest protokół.
Jeśli kontrolerzy stwierdzą ,że energia elektryczna pobierana jest nielegalnie ,czyli z pominięciem licznika, naliczą wysoką karę. Wysokość będzie zależeć od rodziaju instalacji i udowodnionej ilości nielegalnie pobranej energii. Oprócz kary pieniężnej nielegalnemu odbiorcy grozi nawet kara pozbawienia wolności. Nie warto zatem ryzykować.