Czy "Zemsta" A. Fredry jest godna polecenia komedią?

Ludzie kochają się śmiać. Opowiadają sobie dowcipy, śmieszne sytuacje, czytają zabawne książki. Jedną z takich książek, jest doskonała komedia, pt: „ Zemsta” Aleksandra Fredry. Opowiada ona o sporze dwóch sąsiadów: Milczka Rejenta i Rapusiewicza Cześnika, który podsycany intrygami i kłamstwami w efekcie kończy się pogodzeniem obu stron. Pomimo upływu lat, przesłanie utworu nie jest obce współczesnemu człowiekowi. Dlaczego? Ponieważ „ Zemsta” jest arcydziełem komediopisarstwa zarówno polskiego, jak i światowego. Na potwierdzenie mojej tezy pragnę przytoczyć kilka oczywistych argumentów.
XVIII wiek był wiekiem szczególnym w dziejach narodu Polskiego. Rzeczpospolita niszczona wewnętrznymi konfliktami, powoli, lecz nieubłaganie chyliła się ku upadkowi. Szlachta, jako sprawcy, całego zamieszania nie poczuwała się do obrony Polski. Wręcz przeciwnie, zwolnieni z pełnienia służby w obronie narodu, przedstawiciele szlacheccy zajęli się mało ważnymi, kłótniami między sobą, czego doskonały przykład mamy w „Zemście”. Autor w komiczny sposób pokazuje błahość sporów szlachty, kiedy Rzeczpospolita borykała się z poważnymi problemami. Przez nieodpowiedzialność, zajmowanie się mało ważnymi sprawami, szlachta doprowadziła do pierwszego rozbioru Polski. Pokazując to w tak komiczny sposób, Fredro pokazał nam jak naprawdę doszło do upadku naszego kraju.
Innym bardzo ważnym argumentem są doskonale dobrane kreacje aktorskie. Postacie Cześnika i Rejenta są dobrane w tak kontrastowy sposób, że śmiało można te dwie postacie porównać do ognia i wody. Cześnik, wybuchowy, niespokojny i żywiołowy jak ogień. Natomiast Rejent spokojny, cichy, ale zdradliwy jak woda. To sprawia, że każda z postaci jest indywidualna, posiada swój osobisty urok, który działa na wyobraźnię czytelnika. Wyolbrzymione cechy pejoratywne, nadają postacią karykaturalny wyraz. Tak dobrane kreacje bohaterów tworzą mozaikę charakterów, co sprawia, że „ Zemsta” jest arcydziełem komediopisarstwa polskiego.
Czymże byłaby komedia bez komizmu? Z reguły im więcej jest różnorodnych form komizmu, tym śmieszniejsza jest komedia. Fredro w swym dziele zastosował aż trzy formy komizmu: słowny, postaci oraz sytuacji. Komizm słowny polega głównie na zabawnych wypowiedziach: monologach lub dialogach. Przykładem komizmu pod postacią słowną może być monolog o krokodylu, który wygłosił Papkin po rozmowie z Klarą. Co do Papkina natomiast, jest żywym przykładem komizmu postaci. Bohater, a właściwie jego cechy charakteru ( zwłaszcza te złe) są w nienaturalny sposób wyjaskrawione. To, co mówi, jak się zachowuje czy co robi jest niezwykle zabawne. Sam Papkin to typowy samochwała z dość wybujałą wyobraźnią. Nie umie przyznać się do błędu, co owocuje niesamowicie śmiesznymi sytuacjami. A co do sytuacji, jest to trzeci rodzaj komizmu zastosowany w „Zemście” przez pisarza. Komizm ten cechuje się zabawnymi sytuacjami. Dajmy na to fragment gdzie Papkin po bójce o mór graniczny, w której, pomimo wcześniejszych zapewnień nie brał udziału, zabiera, jako zakładnika syna Rejenta- Wacława. Sytuacje takie jak ta nadają utworowi jeszcze więcej komizmu. Bez wątpienia trzy wyżej wymienione formy komizmu przenoszą czytnika w całkiem inny wymiar.
Następnym bardzo ważnym argumentem jest bogactwo języka i płynność wiersza. Trzeba być bardzo uważnym, by za pierwszym razem podczas czytania książki wyłapać słowa, które nagminnie się powtarzają. (Poza słowami, które są powtarzane specjalnie w ramach komizmu słownego.) Bardzo trudno jest pisać wierszem. Fredro miał prawdziwy talent, bo pomimo niepowtarzających się wyrazów wiersz jest płynny i rozbudowany. Nie ma tam wyrazów wyrwanych z kontekstu lub niepasujących do siebie. Artysta nie pisał wiersza, gdzie potrzeba tylko kilku wyrazów. To cała książka, napisana nie tylko zabawnie, ale i wierszem.
Pewne jest również, że „Zemsta” pełna jest nieoczekiwanych zwrotów akcji. Sądząc po zaciętości Cześnika byłam pewna, że prędzej zabije Klarę i Wacława, niżeli zgodzi się na ich zaślubiny. Uważałam również, że akcja powieści skończy się na cmentarzu lub w najlepszym przypadku w sądzie, tu jednak książka kończy się pogodzeniem obu stron. Poza tym akcja harmonijnie łączy się z innymi elementami typowymi dla komedii. Zwroty akcji są, więc przemyślane i powiązane ze sobą. Bardzo trudno napisać komedię, która łączyłaby w ten mistrzowski sposób aż tyle cech.
Ale czymże jest moja skromna ocena dla tak wyśmienitego pisarza jak Fredro? Aby móc dobrze ocenić utwór pt. „Zemsta” postanowiłam wykorzystać opinię powszechnie znanego i cenionego krytyka literackiego. Posłuchajmy, co on ma do powiedzenia na temat utworu Fredry…
„Aleksander Fredro jest ikoną polskiego komediopisarstwa dziewiętnastowiecznego. Jego komedia „ Zemsta”, która posiada nieprzemijalną świeżość, uniwersalny humor oraz ponadczasowe przesłanie, do dziś chętnie wystawiana jest na deskach teatrów, a także ekranizowana. Słynne fragmenty dzieła wirtuoza stanowią istotny wkład na rzecz skarbca polskiego poczucia humoru.”
Podsumowując: „ Zemsta” Aleksandra Fredry jest powszechnie znaną i cenioną pozycją na liście najlepszych komedii wszechczasów. Jest wprost arcydziełem polskiego i światowego komediopisarstwa. Indywidualność postaci, trzy formy komizmu, prawda historyczna, bogatość słownictwa, pozytywne opinie krytyków literackich, to wszystko sprawia, że „Zemstę” można czytać bez względu na wiek. Nie jest to kolejna książka o niczym. Pomimo przezabawnych sytuacji, z komedii wypływa moralne pouczenie, które mówi nam, że nie powinniśmy zbytnio przejmować się swoimi małymi zatargami. Mamy „miłować bliźniego jak siebie samego” i nie pałać chęciom zemsty, która ostatecznie obróci się przeciwko nam. To właśnie, dlatego „Zemsta” jest tak ceniona.