Ruch obiegowy Ziemi
Ruchem tym nazywa się obieg Ziemi wokół Słońca. Ruch ten odbywa się po drodze zwanej orbitą. Orbita ma kształt elipsy. Okres obiegu Ziemi wokół Słońca trwa 365 dni 6 godzin i 9 minut. Ziemia obiega Słońce w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. 2 stycznia Ziemia znajduje się najbliżej Słońca w punkcie zwanym peryhelium w odległości około 147 mln km. W aphelium, które przypada na 3 lipca, odległość Ziemi od Słońca jest największa i wynosi ok. 152 mln km
Średnia odległość Ziemi od Słońca wynosi zatem 150 mln km.
Górowanie Słońca
21 III - Słońce góruje w zenicie nad równikiem, co powoduje jednakowe oświetlenie całej kuli ziemskiej. Jest to data równonocny wiosennej, kiedy długość dnia jest równa długości nocy,
22 VI - Słońce góruje w zenicie nad zwrotnikiem Raka, co powoduje oświetlenie całej półkuli północnej. Ta data wyznacza najdłuższy dzień i najkrótszą noc w roku, czyli tzw. letnie przesilenie. Nad obszarami podbiegunowymi półkuli północnej ma miejsce wówczas dzień polarny, podczas którego Słońce praktycznie wcale nie zachodzi,
23 IX -ponowne górowanie Słońca nad równikiem i równomierne oświetlenie obu półkul. To data równonocny jesiennej, kiedy zarówno dzień, jak i noc trwają 12 godzin,
22 XII - Słońce w zenicie nad zwrotnikiem Koziorożca. Powoduje to oświetlenie całej półkuli południowej i dzień polarny nad biegunem południowym, natomiast noc polarną nad biegunem północnym. Jest to data przesilenia zimowego
Podsumowując, najważniejszymi następstwami ruchu obiegowego Ziemi są:
- roczny rytm zmian pór roku,
- roczna paralaksa gwiazd, czyli różnica między kierunkiem do danej gwiazdy ze Słońca i z Ziemi,
- zróżnicowanie długości dnia i nocy w ciągu roku (dłuższy dzień w lecie, krótszy w zimie),
- zjawiska dnia i nocy polarnej w obszarach okołobiegunowych,
- występowanie stref oświetlenia Ziemi, z którymi są związane strefy klimatyczne planety, co jest spowodowane zróżnicowaniem kąta padania promieni słonecznych na płaszczyznę płaską. Zmniejsza się on wraz z oddalaniem od równika, powodując różnice w termice danych miejsc na Ziemi,
- różna wysokość Słońca nad horyzontem w zależności od szerokości geograficznej (maleje wraz z oddalaniem się od równika) i związana z tym długość drogi promieni słonecznych padających na płaszczyznę planety na kolejnych równoleżnikach, (na obszarach rozciągających się wokół równika długość dnia jest równa długości nocy, czyli czas ich trwania wynosi po 12 godzin),
- zróżnicowane warunki bytowania organizmów żywych (zarówno roślin, jak i zwierząt) na planecie,
- stanowi czynnik warunkujący występowanie różnych form życia na planecie,
- wpływa na wszystkie procesy życiowe i długość okresu wegetacyjnego poprzez zróżnicowanie dostawy energii,
- warunkuje wstępowanie opadów w niektórych strefach klimatycznych, zwłaszcza w klimatach zwrotnikowych i równikowych, gdzie opady są związane przede wszystkim z zenitalnym położeniem Słońca.
Ruch obrotowy Ziemi
Ruch obrotowy Ziemi jest to obrót Ziemi wokół własnej osi. Czas jednego obrotu wynosi 23 godziny 56 minut i 4 sekundy i odpowiada jednej dobie gwiazdowej. Doba słoneczna trwa 24 godziny. Ruch obrotowy odbywa się z zachodu na wschód, czyli w kierunku przeciwnym do pozornego ruchu Słońca po sklepieniu niebieskim. W wyniku ruchu obrotowego powierzchnia Ziemi jest nierównomiernie oświetlona. Na półkuli oświetlonej panuje dzień, natomiast na nieoświetlonej półkuli noc. Powodem ruchu obrotowego jest także spłaszczenie Ziemi na biegunach, czyli różnica pomiędzy promieniem biegunowym a równoleżnikowym.
Konsekwencje ruchu obrotowego:
- zjawisko dnia i nocy
- Wędrówka Słońca po sklepieniu niebieskim od wschodu do zachodu
- biegunowe spłaszczenie Ziemi przy biegunach
- wschód słońca – Słońce wyłania się za horyzontu
- górowanie Słońca-Słonce jest położone najwyżej nad linią horyzontu
- zachód Słońca-Słońce jest coraz mniej widoczne ,aż ,,schowa się” za horyzont
- widomy ruch sfery niebieskiej-gwiazdy zmieniają swoją wysokość nad horyzontem
- podział Ziemi na strefy czasowe
