Sytuacja polityczna w regionie Ameryki Łacińskiej

Po II wojnie światowej kraje Ameryki Łacińskiej nadal stały w obliczu problemów społecznych i zacofanej gospodarki. Zróżnicowane politycznie państwa zostały zdominowane przez armię, biurokrację i arystokrację ziemską. Rzeczywistość ekonomiczno – społeczna sprzyjała rządom autorytarnym sprawowanym najczęściej przez junty i oligarchie partyjne.
Było to terytorium traktowane po II wojnie światowej jako strefa wpływów USA.
Panamerykanizm, ruch rozwijający się od początków XIX w. w krajach Ameryki Łacińskiej. Początkowo dążył do przeciwstawienia się powtórnej kolonizacji tych krajów przez państwa europejskie. Czołowym przedstawicielem idei panamerykanizmu w tym okresie był S. Bolivar, dążący do utworzenia federacji państw południowoamerykańskich, która mogłaby skutecznie oprzeć się próbom rekonkwisty.
W kolejnych latach ideę panamerykanizmu przejęły USA, przeciwne rozszerzaniu wpływów państw europejskich na kontynencie amerykańskim. Wyrazem ówczesnego stanowiska rządu amerykańskiego stała się ogłoszona w 1823 tzw. doktryna Monroe, która głosiła zasadę nieangażowania się USA w sprawy europejskie, postulując podobne podejście do spraw amerykańskich ze strony rządów państw europejskich.
1889 w Waszyngtonie odbyła się pierwsza, zorganizowana przez USA, konferencja panamerykańska, powołano Międzynarodową Unię Republik Amerykańskich. W 1890 powstało Biuro Handlowe Republik Amerykańskich, przekształcone w 1910, podczas konferencji panamerykańskiej, w Unię Panamerykańską. Mimo nacisków ze strony USA konferencja nie podjęła uchwał w sprawie wspólnego arbitrażu, unii celnej i monetarnej, współpracy naukowej i wspólnych inwestycji. Podkreślając dominującą pozycję swego kraju na półkuli zachodniej prezydent Th. Roosevelt proklamował w 1904 doktrynę przyznającą USA prawo interwencji w państwach amerykańskich w wypadku naruszenia w nich zasad demokracji. Po I wojnie światowej USA powróciły do polityki izolacjonizmu, ponownie podejmując idee panamerykańskie. Pogarszającą się sytuację ekonomiczną USA próbowały rozwiązać w drodze zawierania dwustronnych umów gospodarczych z krajami amerykańskimi. Wzrostowi współpracy służyły także organizowane konferencje panamerykańskie w Montevideo (1933), Buenos Aires (1936), Limie (1938).
Na Konferencji w Rio de Janeiro w 1947 roku powstały plany utworzenia organizacji, która podkreśli jedność i współpracę obu Ameryk.
ORGANIZACJA PAŃSTW AMERYKAŃSKICH (OPA), ang. Organization of American States (OAS), utworzona 1948 na IX Międzyamer. Konferencji w Bogocie jako kontynuacja Unii Panamer. utworzonej 1910, jej członkami są państwa Ameryki Łac. (od 1962 bez Kuby) oraz USA i Kanada, łącznie 34 państwa; stałym organem adm. (pełniącym funkcję sekretariatu generalnego) jest Unia Panamer., z siedzibą w Waszyngtonie, najwyższym organem — Konferencja Międzyamer. (zwoływana co 5 lat); ponadto działa stały organ — Rada OPA, korzystająca z pomocy 3 organów specjalnych: Rady Społ.-Gosp., Kom. Prawnego i Rady Oświaty, Nauki i Kultury; w razie potrzeby są zwoływane sesje ministrów spraw zagr., a pomocą służy im Międzyamer. Rada Obrony. W strukturze OPA działają także Międzyamer. Komisja Praw Człowieka (od 1960) i Międzyamer. Trybunał Praw Człowieka (od 1978). W ramach OPA działała początkowo Organizacja Państw Ameryki Środkowej (od 1961 samodzielna), a także różne międzyamer. organizacje gospodarcze. Według sformułowań tzw. Karty z Bogoty (obowiązującej od 1951) zadaniem OPA jest umacnianie pokoju i bezpieczeństwa kontynentu amer., pokojowe regulowanie sporów między państwami członkowskimi, wspólne rozwiązywanie problemów ekon., społ. i politycznych. OPA funkcjonuje jako organizacja regionalna ONZ. Do lat 60. w organizacji politycznie dominowały USA; w późniejszym okresie OPA prowadziła politykę bardziej niezależną, czego dowodem są rezolucje popierające Argentynę podczas kryzysu falklandzkiego 1982 oraz potępiające interwencję USA w Panamie 1989. Pod auspicjami OPA zawarto 1967 traktat tworzący bezatomową; strefę w Ameryce Łacińskiej.
Z powodu silnych nacisków dyplomatycznych Republiki Bananowe dostały się pod protektorat USA, a tym samym wkrótce uzyskali pozycję monopolisty w obrotach handlowych. Państwa zaczęły się całkowicie uzależniać ekonomicznie od Stanów. Nie przeprowadzały reform.

Argentyna
- USA starało się o szerokie wpływy
- W latach 40. doszło do zamachu stanu a władzę objął Juan Perón. Po przewrocie 1943 otrzymał stanowisko przewodniczącego Narodowego Departamentu Pracy.
- Juan Perón zdobył ogromną popularność głównie wśród robotników, był populistą, miał duże poparcie Kościoła katolickiego
- Ogłosił własną doktrynę polityczną tzw. justycjonalizm, która mówiła o ty, że jest możliwość zawarcia ugody społecznej i wybrania drogi pośredniej między kapitalizmem, a socjalizmem
- Wielką popularnością cieszyła się jego żona Evita
- Jego rządy oraz jego żony doprowadziły do osłabienia kraju, a system płatniczy został zachwiany i miała miejsce straszna inflacja
- Po odejściu Peróna Argentyną zaczęły rządzić junty wojskowe
- W 1982 roku miała miejsce wojna o Falklandy z Wielką Brytanią, zginęło wiele ludzi, Argentyna przegrała, upadła junta wojskowa
- Po 1983 roku politycy cywilni do władzy, rozpisano wybory prezydenckie

Boliwia
- w 1966r. na jej terenie (rep. Bananowa) rozpoczęła działalność partyzantka przeciw rządom wojskowym
- w tym czasie zginął bohater młodzieży, komunista - E. "Che" Guevara (jego postać spopularyzowano w latach 60)

Peru
- wielu przeciwników Waszyngtonu, tworzą się organizacje terrorystyczne bp. Świetlisty Szlak, ma powiązania z maoizmem

Urugwaj
- partyzantka miejska „tumpamaros” przeciwko rządom reżimu prawicowego
- kartele narkotykowe

Kolumbia
- kartel narkotykowy przyczynił się do destabilizacji struktur państwowych

Chile
- w roku 70. wygrała koalicja lewicowa i na czele staną Salvador Allende Gossens, który w krótkim czasie doprowadził kraj do kryzysu parlamentarnego
- generałowie w wojsku mający poparcie sił specjalnych USA zbuntowali się a na ich czele stanął Augusto Pinochet, który przejął z juntą wojskową władze, we wrześniu 1973 doszło do puczu wojskowego
- celem strategicznym stało się Santiago; zbudowano pałac, w którym zginął prezydent, uwięziono 130 tyś ludzi, zakazano działań związkom zawodowym, ograniczono wolność, miała miejsce reprywatyzacja mienia, poprawa stanu gospodarczego
- po 1977 roku terror w Ameryce Pd. Wpływy chciały mieć już nie tylko Stany Zjednoczone ale i ZSRR (w Chile chcięli stworzyć państwo komunistyczne)

Nikaragua
- rządzona przez Amerykanów
- wpływy miał ród Somozów, którzy wspierani byli przez Waszyngton
- W 1961 powstał Sandinowski Front Wyzwolenia Narodowego (FSLN), walczący przeciw dyktaturze Somozów i zależności od Stanów Zjednoczonych.
- Działania tego ruchu i opór doprowadziły do wybuchu wojny domowej w 1976 r., która trwała do 1979, a w jej wyniku Somozonowie opuścili kraj
- Rząd sandinowski zawarł współpracę z Kubą i ZSRR, co było ewidentną prowokacją dla Ameryki
- Wśród narodu N. Szybko ucichły idee lewicowo-komunistyczne
- W wyborach w 1990r. zwyciężyła Violetta de Chamorro kandydatka Narodowego Związku Opozycyjnego – UNO

Kuba
- XIX/XX wiek – Kuba była uzależniona od Hiszpanii, potem przeszła pod wpływy amerykańskie, przez 50 lat rządy sprawowały władze cieszące się poparciem Waszyngtonu
- Ostatnim dyktatorem F. Batisto
- Za sprawą Batisty nie widać wrażliwości na problemy społeczne
- Kuba dbała o wizerunek państwa atrakcyjnego turystycznie, nie dostrzegano biedoty
- W tym czasie już rosła w Hawanie popularność lewicującej inteligencji z dwoma braćmi na czele Fidelem i Raulem Castro
- W 1959 reżim F. Batisty został obalony przez rewolucjonistów pod wodzą F. Castro, który zmienił państwo w komunistyczną dyktaturę wspieraną przez ZSRR. Na początku lat 90. pogłębił się kryzys gospodarczy związany głównie z ograniczeniem importu ropy naftowej z byłego ZSRR. Spowodowało to znaczne zmniejszenie produkcji rolniczej i przemysłowej oraz spadek stopy życiowej mieszkańców. W tym okresie nasiliła się również nielegalna emigracja do USA. 21 I 1998 Kubę odwiedził papież Jan Paweł II. 24 II 1998 F. Castro został przez parlament jednogłośnie wybrany na 5-letnią kadencję prezydencką, podobnie jak 6 wiceprezydentów, wśród nich brat - Raul Castro.

Kennedi zaprojektował plany strategiczne ratowania krajów trzeciego świata, niestety realizacja nie była taka prosta
W 1962r. Kuba stała się przyczyną kryzysu gospodarczego w tzw. „zatoce świń”
Prezydent Kennedy otrzymał od wywiadu, że ZSRR umieściła na Kubie rakiety z głowicami nuklearnymi, zarządał demontażu a sam umieścił swoje w Turcji; nawzajem szantażowali się wojną
Po rozpadzie ZSRR Kuba znalazła się w izolacji politycznej.