Uklad pokarmowy

UKŁAD POKARMOWY (trawienny) składa się z przewodu pokarmowego oraz gruczołów. Cechuje go zdolności do wytwarzania enzymów trawiennych ? rozkładających wiązania chemiczne w substancjach pokarmowych. Służy do pobierania pokarmu, jego trawienia, wchłaniania składników odżywczych i usuwania niestrawionych resztek. UKŁAD ODDECHOWY składa się z dróg oddechowych i płuc, Cechuje go rozbudowana powierzchnia czynna, umożliwiająca wymianę gazową pomiędzy krwią i środowiskiem zewnętrznym. Praca układu oddechowego warunkuje odpowiednie zaopatrzenie organizmu w tlen niezbędny do wydajnego utleniania wewnątrzkomórkowego. ENZYM jest to substancja swoista katalityczna wytwarzana w komórkach, która wpływa na szybkość i specyficzność w tysięcy reakcji biochemicznych. Dzielimy je na enzymy proste i złożone. Pracują na zasadzie katalizy enzymatycznej. / Zawsze przyspiesza reakcje chemiczne i obniża energię aktywancji (min. Potrzebna ilość energii na rozpoczęcie reakcji) APOENZYM decyduje o tym jaki substrat wejdzie w reakcje. KOENZYM lub GR PROTETYCZNA decyduje jakiej przemianie ulegnie substrat. U SSAKÓW UKŁAD POKARMOWY MOŻNA PODZIELIĆ NA: - jama ustna/ jama gębowa - gardziel - gardło - przełyk - żołądek lub żołądki - jelito cienkie - dwunastnica - jelito czcze - jelito kręte - jelito grube - jelito ślepe - okrężnica - odbytnica - odbyt BODOWA UKŁADU ODDECHOWEGO: Górne drogi oddechowe: - jama nosowa (cavum nasi) - gardło (pharynx) Dolne drogi oddechowe: - krtań (larynx) - tchawica (trachea) - oskrzela (bronchi) FUNKCJE TRZUSTKI ? 1. czynność zewnątrzwydzielnicza (sok trzustkowy wydzielany do dwunastnicy zawierający przede wszystkim enzymy trawienne), 2. czynność wewnątrzwydzielnicza (hormony, z których najważniejsze to insulina i glukagon). FUNKCJE KRTANI ? nagłośnia zamyka dolne drogi oddechowe w czasie połykania pokarmu i wydawanie głosu ? przez struny głosowe - dzięki ich drganiom wydawane są dźwięki. JAMA NOSOWA - Powietrze, które przechodzi przez jamę nosową, zostaje: 1. oczyszczone z kurzu dzięki śluzowi, rzęskom i włoskom pokrywającym tę jamę; 2. ogrzane; 3. nawilżone. GARDŁO ? w gardle krzyżują się drogi oddechowe i pokarmowe. TCHAWICA - Ma kształt rury o znacznym stopniu elastyczności, która zaczyna się jako przedłużenie krtani i przebiega w dół, nieco ku tyłowi w obrębie szyi i na wysokości czwartego lub piątego kręgu piersiowego rozdziela się na dwa oskrzela główne. Przednia powierzchnia tchawicy jest zaokrąglona. Cała ściana tchawicy składa się z 16 - 20 pierścieni chrząstkowych, połączonych tkanką elastyczną. OSKRZELA - są przewodami częściowo giętkimi, zbudowanymi z pierścieniowatych chrząstek i wysłane nabłonkiem oddechowym. Oskrzela mają własną sieć naczyń krwionośnych. PŁUCA - mają kształt zbliżony do ściętego stożka i cechują sie znaczną elastycznością, pozwalającą na wchodzenie do nich dużej ilości powietrza. Konsystencja ich jest miękka, barwa różowa. Oba płuca podzielone są na płaty: płuco prawe ma trzy płaty, a płuco lewe - dwa. Przyczyna tej różnicy wynika z faktu, że po lewej stronie klatki piersiowej mieści się oprócz płuca także serce. Płaty zbudowane są z pęcherzyków płucnych, wysłane nabłonkiem oddechowym i otoczone gęstą siecią naczyń krwionośnych. Płuca są pokryte ochronną błoną, opłucną, chroniącą je od urazów przy ocieraniu się o ściany klatki piersiowej. PĘCHERZYKI PŁUCNE - to puste przestrzenie mikroskopijnej wielkości, których wewnętrzna powłoka pokryta jest przez naczynia włosowate. Wchodząc do pęcherzyka włośniczki przynoszą krew bogatą w dwutlenek węgla i wodę. W pęcherzyku tlen z powietrza zostaje wychwycony przez krwinki czerwone we włośniczkach, które jednocześnie pozbywają się dwutlenku węgla. Krew opuszczająca włośniczki pęcherzykowe jest bogata w tlen, który niesie do wszystkich komórek ustroju. PRZEPONA - to mięsień tworzący podstawę klatki piersiowej. Przepona oddziela klatkę piersiową od jamy brzusznej i odgrywa zasadniczą rolę przy oddychaniu. Kurcząc się przepona zwiększa pojemność klatki piersiowej, gdzie ciśnienie obniża się poniżej ciśnienia atmosferycznego (następuje wdech). Przy rozkurczu przepony sytuacja zmienia sie: ciśnienie w klatce piersiowej wzrasta i następuje wydech. LIPOPROTEINY ? białka osocza biorące udział w transporcie cholesterolu. Lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL) odpowiadają za odkładanie się cholesterolu w naczyniach tętniczych, natomiast lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL) zapobiegają temu procesowi. ROZKŁAD TŁUSZCZY: Tłuszcze rozkładane są do glicerolu i kwasów tłuszczowych. Przechodzą przez jelito, wchłaniane są do limfy i gromadzone są w tkance tłuszczowej podskórnej. WITAMINY nie są trawione, wszystkie łatwo się wchłaniają. KWASY NUKLEINOWE: Rozkładane są do zasad, jeśli jest nadmiar prze kształtowany jest w kwas moczowy.