Omów wybrany wzorzec paranetyczny średniowiecza i uzasadnij czy mógłby być wzorem dla współczesnego człowieka.

Średniowieczna Europa w powszechnej świadomości jest synonimem ciemnoty, prymitywizmu i okrucieństwa. Podstawową wartością dla człowieka była wiara chrześcijańska, niepodważalna, bezdyskusyjna, jedyna. Życie społeczeństw europejskich podporządkowane było dogmatom religijnym. Dominacja Kościoła w życiu społeczno – kulturalnym miała odzwierciedlenie także w piśmiennictwie tamtego okresu. Trwa w tamtych czasach nieustanna walka Kościoła katolickiego z ekspansją innych wyznań na tereny europejskie, z tego też powodu władcy różnych państw organizują wyprawy zbrojne przeciwko niewiernym. Krucjaty bo tak je nazywano są często tylko pretekstem do uzyskania zgody Papieża na napaść na inne państwo a tym samym zdobycia nowych ziem. Nic więc dziwnego, że najbardziej szanowanym stanem społecznym jest rycerstwo. Nie trudno jest doszukać się w literaturze owych czasów postaci rycerzy wynoszonych na piedestał chwały i męstwa. Opisywano ich w kronikach i wysławiano w eposach, rycerz był wzorem do naśladowania – często niedoścignionym.

Najbardziej wyrazistym przykładem jest bohater Pieśni o Rolandzie, jest on klasycznym wzorem rycerza doskonałego. Na przykładzie hrabiego Rolanda widzimy szereg cech jakie musiał posiadać idealny rycerz. Wartościami najważniejszymi dla niego jest wiara, wierność wobec swego władcy i umiłowanie ojczyzny. Był on człowiekiem honoru, wiernym wobec przyjaciół oraz wybranki swego serca, a jednocześnie bardzo pobożnym i bogobojnym. W walce z saracenami ( niewiernymi ), musiał wykazać się męstwem, odwagą, niespotykaną siłą i wytrzymałością. Całe jego życie nie przedstawiało większej wartości, podporządkowane było staniu na straży wiary chrześcijańskiej i dążeniu do zbawienia duszy po śmierci. Sama śmierć też nie mogła być przeciętna. Najlepiej gdy ginął w boju powalając niezliczoną ilość niewiernych dla chwały Boga Najwyższego i ku potędze swego władcy. Taki właśnie jest Roland. Jednak zastanawiając się nad ta postacią doszedłem do wniosku że rycerz średniowieczny nie był wcale taki cnotliwy. Czytając ów epos można zauważyć również skazy na idealnym obliczu rycerza. Autor eposu skupił się głównie na wyolbrzymieniu i naznaczeniu cech pozytywnych, ale dzisiejszy czytelnik, zauważa też wady. Dostrzegamy w Rolandzie wielką dumę może nawet pychę: (…) Oliwier powiada: (…) „ Rolandzie, towarzyszu mój, zadmijże w róg; Karol usłyszy i wojsko wróci.” Roland odpowiada: „Chybabym oszalał! Postradałbym w słodkiej Francji moje imię. Wnet zacznę walić Durendalem co wlezie. (…)Zdrajcy poganie przyszli w ten wąwóz na swoje nieszczęście. Przysięgam ci, wszyscy naznaczeni są przez śmierć!” . Nie można też o nim powiedzieć że był rozważny nie myślał o swoim wojsku, o przyjacielu Oliwierze, nie dopuszczał możliwości porażki, jak widać był zbyt ufny w swe siły i zbyt dumny by prosić o pomoc swego władcę. Nie dbał o życie swych żołnierzy i o swoje własne jeśli miał zginąć to w czasie walki i z honorem. Tak też się stało. Oczywiście autor eposu uczynił z tego faktu niespotykany obraz pokazujący jak rycerz powinien umierać.

Czasy się zmieniły postrzeganie otaczającego nas świata zmieniło spojrzenie na sprawy religijne. Człowiek zmienił stosunek do życia – stało się ono wartością nadrzędną, religia nie wywiera presji na nasze życie tak jak to miało miejsce w średniowieczu. Czy w świetle tych wszystkich zmian idealny rycerz mógłby być wzorem dla współczesnego człowieka? Z dzisiejszego punktu widzenia rycerz średniowieczny wydaje się być bardzo ograniczony światopoglądowo, ja nazwałbym go nawet człowiekiem prostym. Nie zadawał pytań nie poddawał w wątpliwość kwestii istnienia Boga, był narzędziem w ręku swego władcy. Analizując historię widzimy nawet że rycerstwo dopuszczało się wielu czynów zasługujących na potępienie takich jak: ludobójstwo, rzeź całych wsi i miast, gwałty na zwykłych ludziach, a wszystkie te czyny usprawiedliwiano krzewieniem wiary chrześcijańskiej. Wiemy też na podstawie źródeł historycznych, że ów szlachetny i zacny rycerz był często najemnikiem, który dopuszczał się zbrodni za pieniądze, jako przykład można tu wskazać dobrze nam Polakom znany zakon krzyżacki. Czy są to wzory do naśladowania? Czy chcielibyśmy żyć w świecie w którym ludzie postępują jak rycerze? Aż boje się pomyśleć. Jednak mimo tak ogromnej przepaści światopoglądowej i ideologicznej między średniowieczem a współczesnością dostrzegamy te same cechy osobowości, które ceniono wówczas i wielce ceni się dziś. Patriotyzm, honor, lojalność oraz męstwo i odwagę cenimy dziś i staramy się postępować zgodnie z nimi. Bóg i wiara w niego też jest obecna w dzisiejszym życiu, bo czym byłby człowiek bez wiary? Nawet ludzie twierdzący że Boga nie ma też wierzą w siłę stwórczą natury – czyż nie jest to wiarą samą w sobie?

Chciałbym w ten sposób powiedzieć że wzorzec rycerza w takim znaczeniu jakie miał w średniowieczu nie mógłby funkcjonować dziś, może natomiast służyć jako przykład do pokazania cech ponadczasowych i uniwersalnych. Powinniśmy wykorzystywać go do kształcenia w ludziach postaw dobrych i wskazywania złych, bowiem „Bóg, Honor, Ojczyzna” to nadal wiele dla nas znaczy.