Człowiek renesansowy- poczciwy

Człowiek, Bóg i śmierć – sama kolejność odzwierciedla już w pewnym stopniu idee renesansu. Jeszcze w epoce poprzedniej, czyli średniowieczu, hierarchia ta musiałaby wyglądać następująco: Bóg, śmierć, człowiek. To jedna z ważniejszych różnic między renesansem a średniowieczem, zmieniło się podejście do otaczającego świata. Teocentryzm zastąpił antropocentryzm, w centrum zainteresowania znalazł się człowiek wraz ze swymi problemami. Zmiany te zostały uwiecznione szczególnie wyraźnie w ówczesnej literaturze. Należy wspomnieć jeszcze, że był to okres powrotu do wartości starożytnych. Jeden z historyków sztuki napisze później cyt.: „Renesans stał nad grobem antyku i próbował wskrzesić jego duszę.”
Wzór ziemianina uwiecznił w swym dziele m.in. Mikołaj Rej w „Żywocie człowieka poczciwego”. Zawarł tam wskazówki dotyczące kolejnych etapów w życiu człowieka, wychowania młodzieży, ożenku i pożytków starości. Za najwyższą wartość uznawał życie w zgodzie z naturą, dlatego też żywot swojego bohatera autor wpisał w odwieczny rytm przyrody, wyznaczany porami roku. Dla „człowieka poćciwego” ważna jest także dbałość o umiar i harmonię. Dlatego też rozważnie gospodaruje i zarządza majątkiem, dba o rodzinę i czeladź. Dzięki ufności w siłę rozumu jest w stanie zachować spokój, jego podejście do świata charakteryzuje specyficzny dystans. Jest to realizacja starożytnej filozofii stoicyzmu, epikureizmu i tzw. „aurea mediocritas” – czyli złotego środka.