Aids

AIDS

Zespół nabytego upośledzenia odporności, choroba bardzo groźna, do tej pory nieuleczalna, budzi strach i przykuwa obecnie powszechną uwagę. Nikt nie powinien ignorować tego zagrożenia, ale warto sobie uświadomić, że pod względem liczby zachorowań AIDS plasuje się na ostatnim miejscu wśród chorób przenoszonych drogą płciową. Trzeba wiedzieć, jak się przed nią chronić, nie zapominać jednocześnie, że te pozostałe stanowią bardziej bezpośrednie zagrożenie dla wielu z nas.

AIDS wywołuje wirus HIV, czyli ludzki wirus upośledzenia). Przenosi się on z krwią lub spermą nosiciela, a wnika do organizmu drugiej osoby, gdy powstają warunki by dostał się do jej krwiobiegu. Ponieważ u osób będących nosicielami stwierdza się jego obecność również w wydzielinie z pochwy oraz w wydzielinie z członka, jaka pojawia się się u mężczyzn jeszcze przed orgazmem, kontakt tych wydzielin z uszkodzeniami błony śluzowej czy skóry osoby zdrowej jest dla niej niebezpieczny. Nie ma udokumentowanych przykładów przeniesienia się wirusa przez kontakt ze śliną, potem czy łzami nosiciela. Zakażenie wirusem grozi temu, kto nie unika ryzykownych zachowań: ma z osobą zakażoną kontakt seksualny bez zabezpieczenia prezerwatywą lub używa tych samych igieł do wstrzyknięć, co nosiciel. Dopóki nie wprowadzono gwarantowanego systemu zabezpieczenia magazynowej krwi, niebezpieczna była również transfuzja. Istnieje ponadto możliwość przenoszenia się wirusa z matki nosiciela na dziecko. Nie można się zarazić AIDS w żaden inny sposób - ani przez pocałunek w policzek, ani we wspólnej łazience, ani przy wspólnym stole.

AIDS ciągle jeszcze szerzy się najbardziej wśród homoseksualistów lub mężczyzn biseksualnych (uprawiających seks zarówno z mężczyznami jak i z kobietami), a także wśród osób uzależnionych, które używają narkotyków dożylnie. Rośnie jednak liczba kobiet, które nabyły wirusa od biseksualnych partnerów, a także liczba kobiet i mężczyzn - seksualnych partnerek i partnerów osób wstrzykujących sobie narkotyki. Niektórzy specjaliści głoszą tezę - choć nie ma na jej udokumentowanie porównywanych wiarygodnych danych - że podczas stosunku heteroseksualnego istnieje większe prawdopodobieństwo zakażenia się kobiety od mężczyzn niż odwrotnie. Ryzyko dla mężczyzn zwiększa się jeśli odbywa stosunek płciowy z kobietą w dniach menstruacji. Przesłanką dla każdego jest oczywisty fakt, że jedyną skuteczną metodą uniknięcia AIDS jest pełna wstrzemięźliwość seksualna. Nosicielstwo wirusa HIV stwierdza się po wykonaniu prostego badania krwi. Nosiciele nie muszą mieć objawów choroby AIDS, natomiast są potencjalnym źródłem zakażenia dla innych osób. Czasami przez całe lata, ponieważ od momentu zakażenia do rozwinięcia się choroby upłynąć może nawet lat dziesięć, choć takie przypadki są bardzo rzadkie

Wirus HIV przenosi się poprzez:
? krew (najbardziej efektywna droga zakażenia) i produkty krwiopochodne,
? spermę, płyn przedejakulacyjny, śluz szyjkowy,
? mleko matki (udowodniono możliwość przeniesienia zakażenia tą drogą),
? przeniesienie z matki na dziecko (krew kobiety i dziecka nie mieszają się, jednak może do tego dojść np. podczas jakichś komplikacji porodowych). Do organizmu wirus może dostać się podczas stosunku płciowego. Możliwe jest także zakażenie przez transfuzję krwi, podczas dializ, przeszczepów, zabiegów chirurgicznych i przyjmowanie preparatów krwiopochodnych (zdarza się to obecnie bardzo rzadko, ze względu na badania dawców). Bardzo duże ryzyko stanowi używanie wspólnych żyletek, igieł i strzykawek (tatuaże, narkomania).Potencjalne ryzyko zarażenia występuje w klubach sportowych np. w sytuacji pobrudzonych krwią worków treningowych czy innych sprzętów do sportów walki oraz wstrzykiwanie środków dopingujących tą samą igłą i strzykawką przez wiele osób. Opisano przypadki zakażenia przez kontakt z krwią podczas bójki. Matka seropozytywna (HIV ) może zakazić płód, jednak przy zachowaniu odpowiednich procedur podczas ciąży i porodu można znacząco obniżyć ryzyko. Wirus przenosi się także z mlekiem w czasie karmienia. Nie ma możliwości zakażenia przez owady z aparatem gębowym ssąco-kłującym (komary, kleszcze etc.).

Prawdopodobieństwo zakażenia HIV jest różne przy różnych drogach zakażenia (1/15 - największe ryzyko, 1/2000 - najmniejsze ryzyko)
? użycie zakażonej strzykawki: 1/15,
? stosunek analny: 1/30 (bierny) 1/125 (czynny),
? zakłucie zakażoną igłą, skalpelem: 1/150,
? stosunek dopochwowy: 1/600 (kobieta) 1/2000 (mężczyzna),
? transfuzja, przeszczep: 1/1 000 000 (w USA). W przypadku stosunku dopochwowego ryzyko jest większe dla kobiety, a mniejsze dla mężczyzny.

Można się zarazić także podczas:
? przyjmowania krwi, produktów krwiopochodnych i narządów (zwłaszcza przed 1990),
? akupunktury,
? robienia tatuaży,
? bójki (jeśli doszło do kontaktu z krwią),
? uprawiania sportów kontaktowych, sportów walki lub sztuk walki, jeśli doszło do kontaktu z krwią,
? praktyk sadystyczno-masochistycznych,
? skaleczeń, ran, zadrapań podczas naprawiania sprzętu (zwłaszcza medycznego),
? używania dożylnie narkotyków,
? używania dożylnie środków dopingujących,
? karmienia piersią gdy matka jest zarażona,
? podczas ciąży i porodu,
? udzielania pierwszej pomocy ofiarom wypadków bez zachowania należytego zabezpieczenia,
? pracy z materiałem zakaźnym (np. w laboratorium) bez zachowania zasad bezpieczeństwa.

W Polsce większość zarażeń przenosi się prawdopodobnie drogą pozaseksualną. Na dzień 1 marca 2006 potwierdzono w Polsce 10.292 przypadki zarażenia wirusem HIV, z czego co najmniej 5 318 przypadków w związku z dożylnym używaniem narkotyków. Szacuje się, że rzeczywista ilość nosicieli jest jednak prawdopodobnie 2-3 krotnie wyższa[2].Najwięcej zarażonych stwierdzono w Warszawie, okręgu Katowickim, Trójmieście, rejonach przy granicy wschodniej i zachodniej. Największa liczba chorych na 1000 mieszkańców w Polsce została odnotowana w Puławach