Zaprezentuj i oceń sposób funkcjonowania motywu drogi, wędrówki, występujący w utworach literackich. Odwołaj się do wybranych przez siebie przykładów.

TEMAT: Zaprezentuj i oceń sposób funkcjonowania motywu drogi, wędrówki, występujący w utworach literackich. Odwołaj się do wybranych przez siebie przykładów.

W literaturze pojawia się wiele motywów identycznych lub bardzo do siebie podobnych, a różnicę miedzy nimi dotyczą sposobu ich opracowania, przedstawienia w treści i w formie. Do takich motywów należy miedzy innymi wędrówka jako cos, co kształtuje los bohaterów literackich. Przemieszczają się oni z rożnych powodów. Czasem są do tego zmuszeni przez kogoś lub cos, czasem świadomie wybierają taki sposób życia, by poznać rzeczywistość, szukać prawd życiowych, sensu istnienia.
Motyw długiej wędrówki, pełnej trudów i niebezpiecznych przygód, nieodłącznie kojarzy się z Odyseuszem, królem Itaki, który po zakończeniu wojny trojańskiej powracał do domu. Jego dziesięcioletnią tułaczce najpiękniej przedstawił Homer w swoim utworze zatytułowanym Odyseja. Akcja utworu rozgrywa się w dziesiątym roku podróży Odysa i opisuje ostatni etap wędrówek i przygód bohatera spod Troi. Pozostałe wydarzenia przedstawione zostały w retrospekcjach.
Powrotu Odyseusza spod Troi nie da się porównać z powrotem żadnego innego bohatera. Opuszczając Troję wojownik ten liczył, że najdalej po dwóch tygodniach powróci do Itaki. Stało się jednak inaczej i powrót ten trwał 10 lat.
Gdy opuścili Troję to burza pognała jego flotę do kraju Lotofagów. Rosły tam łany lotosów, kto ich spróbował, ten nie chciał już wracać do ojczyzny. Kilku towarzyszy Odyseusza skosztowało kwiatów i siłą musiano ich zabrać na pokład. Nieufny Odys odmówił jednak spożycia specjału i z trudem ściągnął towarzyszy z powrotem na statek.
Następnie dotarli do ziem bardzo urodzajnych, gdzie Odyseusz i jego towarzysze zostali uwięzieni przez cyklopa Polifema i po kolei zjadał ich. Pozostałym udało się umknąć, gdy Odyseusz upił olbrzyma winem i oślepił go. Nie było mu jednak pisane wrócić do domu. Powrót do domu wiązał sie z kłopotami jakie miały spotkać bohatera. Potem gościli na wyspie władcy wiatrów Eola, który wręczył Odyseuszowi skórzany miech w którym zamknięte były wszystkie wiatry. Odyseusz wypuścił tylko wiatry pomyślne i po dziesięciu dniach podróży na horyzoncie widać już było Itakę. Jednak nocą załoga otworzyła skórzany wór wypuszczając wiatry, które zagnały ich statki z powrotem do wyspy Eola. Dotarli do krainy ludożerców Lajstrygonów. Zaatakowani przez nich stracili wszystkie okręty i łupy. Ocalał tylko statek Odyseusza.
Trafili do siedziby czarodziejki Kirke. Ta zmieniła żeglarzy w świnie a samego Odysa więziła przez rok. Odyseusz zmusił czarodziejkę do cofnięcia czaru. Na pożegnanie czarodziejka powiedziała, że drogę do domu wskaże przebywający w Hadesie Tejrezjasz od którego dowiedział się, że jego nieszczęsne przygody są wynikiem klątwy cyklopa Polifema. Wróżbita dał mu też rady, w jaki sposób szczęśliwie dotrzeć do domu. Odyseusz wyruszył w dalszą drogę.
Statek przepływał między innymi obok wyspy syren, których śpiew zwabiał żeglarzy na pewna śmierć. Aby przepłynąć obok nich bezpiecznie Odyseusz zatkał swym towarzyszom uszy woskiem pszczelim. Sam jednak chcąc usłyszeć śpiew Syren, kazał przywiązać się do masztu. Kiedy mijali wyspę załoga pozostała głucha na wołania Odyseusza, który oczarowany śpiewem błagał aby go odwiązać.
Potem musieli przepływać między dwoma potworami Skyllą która pożerała ludzi i Charybda, która trzy razy dziennie wciągała do olbrzymiej paszczy morze i wszystko co w nim pływało. Za cenę utraty sześciu towarzyszy zdołał ocalić okręt i popłynął dalej.
Pewnego dnia przybyli do wyspy boga słońca - Heliosa.. Marynarze, mimo ostrzeżeń Odysa zabili kilka zwierząt pasących się na łące, jak się okazało, należących do boga słońca ? Heliosa. Z zemsty Zeus zatopił statek. Uratował się tylko Odyseusz, który nie brał udziału w rabunku zwierząt.
Błąkając się po świecie, trafił na wyspę nimfy Kalipso, która zatrzymała bohatera przy sobie przez wiele lat. Uwolniony dzięki interwencji bogów. Kalipso zezwoliła Odyseuszowi zbudować tratwę i wyruszyć w drogę do domu.
Samotnego podróżnika dojrzał na morzu Posejdon i rozpętał nad tratwą Odyseusza gwałtowną burzę, która trwała dwie doby. Odyseusz trafił do gościnnego kraju Feaków, skąd król Alkinoos i jego córka Nauzykaa odesłali bohatera do rodzinnej Itaki. Gdzie czekała na niego wierna żona nie poddając się i nie dopuszczając do siebie mysli że odszedł
Odyseusz stał się bohaterem który najczęściej jest przedstawiany jako uosobienie wiecznego tułacza, a jego wędrówkę jako symbol drogi człowieka przez życie. Każdy bowiem jak Odys zmagać się musi z losem, doznawać zarówno radości, jak i cierpienia, dokonywać różnych wyborów.
Kolejnym przykładem wędrówki jest Legenda o Świętym Aleksym. Aleksy pochodził z zamożnego i znanego książęcego rodu rzymskiego. Zgodnie z wolą rodziców poślubił królewnę. Nie potrafił jednak żyć w związku, zdecydował pójść za głosem serca i już w noc poślubną opuścił młoda małżonkę, rodziców, dom i udaje się w samotną wędrówkę, która jest symbolem drogi człowieka ku świętości i wiecznemu zbawieniu. Zabrał ze sobą bogactwa i odpłynął okrętem. Po wyjściu na nieznany brzeg rozdaje wszystko, co posiada ubogim i potrzebującym, a następnie wyrusza na żebraczą wędrówkę, nie przyznając się do swojego rodu. . Żyje z jałmużny, dnie i noce spędzając na modlitwie siedząc pod kościołem. Umartwiając swoje ciało chciał wzmocnić swoja wiarę i zasłużyć na zbawienie. Pewnego mroźnego wieczoru zlitowała się nad nim Matka Boska i rozkazała klucznikowi otworzenie bram kościoła. Wtedy Aleksy znalazł się w centrum zainteresowania ponieważ zaczęto go uznawać za świętego. Nie chciał tego, wiec opuścił miasto i rozpoczął wieloletnią tułaczkę. Chcąc uniknąć rozgłosu wsiadł na statek płynący do Syrii jednak burza wyniosła okręt na ląd w pobliżu Rzymu. Aleksy widząc w tym wolę Boga, postanowił zamieszkać w domu swoich rodziców podając się za żebraka. Rodzice nie poznali go i pozwolili zamieszkać pod schodami, gdzie przez siedemnaście lat - aż do śmierci - spędzał czas na modlitwie. Żyjąc w skrajnym ubóstwie Aleksy znosił drwiny i upokorzenia ze strony służby, żywił się tylko odpadkami z ojcowskiego stołu. Przeczuwając rychła śmierć w liście spisał dzieje swojego życia. Kiedy zmarł w całym mieście rozdzwoniły się dzwony. Jego odejściu do nieba towarzyszyły niezliczone cudy. Kiedy zauważono kartkę w jego dłoni wielu próbowało ją wyciągnąć. Powiodło się to jednak jedynie żonie zmarłego, przez lata trwającej w czystości i wierności wobec męża.. Wówczas dopiero świat poznał dzieje św. Aleksego.
Legenda o Świętym Aleksym mówi o dążeniu w kierunku Boga. Świadomie zrezygnował ze swojego dobytku i rodziny, miała być przykładem na pobożne życie, bezgraniczne oddania się Bogu i jego przykazaniom. Aleksy umartwia się, pielęgnuje swoją cnotę, znosi dzielnie wszelkie upokorzenia i cierpienia. Po śmierci nadaje się mu miano świętego ? cel podróży, cel życia Aleksego został tym samym osiągnięty.
Wędrówka w "Boskiej komedii" przyjmuje wymiar symboliczny, jest przechodzeniem przez kolejne etapy ludzkiej egzystencji, drogą poznania wszelkich kręgów istnienia. Zwieńczeniem tej wędrówki staje się spotkanie z Bogiem, dotarcie do tego, co najdoskonalsze. Boska komedia Dantego Alighieri jest wizją wędrówki po świecie zmarłych, wędrówki, która rozpoczyna się od piekła - miejsca smutku, męki i kaźni, poprzez czyściec, a kończy się w niebie - miejscu absolutnego szczęścia. Głównym bohaterem jest sam Dante, który nocą z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek spotyka ducha swojego mistrza Wergiliusza. Rzymski poeta proponuje wędrówkę po zaświatach, zaznaczając jednocześnie, że będzie się nim opiekował tylko w drodze przez piekło i czyściec, potem powierzając poetę osobie, w jego mniemaniu, godniejszej - czyli Beatrycze. Pomimo, że w niebie jest miejsce dla mędrców, Wergiliusz nie ma do niego przepustki, ponieważ jest nieochrzczony. Wejście do piekła poprzedzone jest przedsionkiem, w którym znajdują się cierpiące dusze ludzi obojętnych tzn. nie czyniących ani dobra, ani zła. Przed wejściem do dantejskiego świata grzeszników umieszczony jest napis ?Porzućcie wszelką nadzieję, wy, którzy tu wchodzicie? Piekło u Dantego składa się z 9 kręgów, widoczna jest w nim hierarchizacja grzeszników. Mniejsi znajdują się na szczycie drabiny kręgów; więksi, jak Judasz, Brutus i Kasjusz znajdują się na samym dole w tzw. trzech paszczach Lucyfera. Czyściec w wizji Dantego przedstawiony jest w formie góry stożkowej. Na samym szczycie znajdują się dusze najmniej grzeszne, na dole dusze najgorszych grzeszników. Dante i Wergiliusz w swojej wędrówce przez czyściec spotykają kolejno pokutujących za chwilowe słabości jak pycha, skąpstwo, lenistwo. Zgodnie z wcześniejszą umową, przewodnik Dantego zostawia go w tym miejscu, u wejścia do raju. Teraz poeta zostaje oddany pod opiekę Beatrycze i to ona właśnie przygotowuje Dantego do przekroczenia magicznych bram raju. Poeta i jego ukochana Beatrycze, przekraczając najpierw wielki ogień, wznoszą się do pierwszego nieba. spotykają tam duchy ludzi, którzy nie wypełnili ślubów czystości. Cała ich podróż jest przenoszeniem się z planety na planetę, na których spotykają kolejne dusze ludzkie. W ostatnim dziewiątym niebie mieszka sam Bóg, a jego dwór przypomina kwiat białej róży.
Wędrówka w dziele Dantego może być odczytywana jako symboliczne przechodzenie kolejnych etapów życia, niezbędnych do poznania wszystkich "poziomów" egzystencji ludzkiej. Poznanie piekła, czyśćca i nieba pozwala na ogarnięcie istoty człowieczeństwa. W utworze tym, droga do Boga, wiedzie przez miłość. Dante dowiaduje się między innymi, że miłość Boga jest tak wielka, że przebacza on nawet grzesznikom, o ile ci wykażą chęć poprawy. Sam zresztą zauważa swoje błędy, uczy się rozpoznawać dobro i zło, wyzbywa się wad i osiąga swój cel ? szczęście i pokój. Dzieje się tak dzięki zetknięciu z umarłymi, którzy wiedzą więcej i znają ukryty sens świata. Jest to wędrówka, w czasie, której człowiek się uczy i dorasta.
Motyw wędrówki w literaturze romantycznej wiąże się z postacią głównego bohatera - Kordiana, dla którego staje się ona momentem inicjacji w dorosłe życie, konfrontacją wyobrażeń o świecie z rzeczywistością. Bohater dzięki podróży przechodzi ewolucję wewnętrzną, która powinna uczynić z niego człowieka świadomego swojej osobowości. Kordian marzy o czymś, co nadałoby jego życiu sens i cel. Marzycielskich wzlotów zniechęconego do życia bohatera niemal nie kończy śmierć samobójcza. Kordian jest idealista, który nie może znaleźć sobie miejsca na świecie. W akcie drugim główny bohater wyrusza w podróż po Europie, która w ostatecznym rozrachunku okazuje się być przede wszystkim źródłem wielu cierpień i rozczarowań. W trakcie tych podróży dochodzi do konfrontacji jego marzeń z bezwzględną rzeczywistością, co sprawia, że traci wszelkie złudzenia i resztki naiwności.
Na początku widzimy Kordiana w Londynie, który napawa go odrazą dla rzeczy materialnych, uświadamia sobie on, iż pieniądz rządzi światem, poznaje realną potęgę pieniądza. Wszystko jest na sprzedaż, miejsce w parlamencie a nawet miejsce na cmentarzu.
Potem przybywa do Dover, gdzie na nadmorskiej skale czyta fragmenty utworu Williama Szekspira pt. Król Lear. Kordian dostrzega przepaść jaka istnieje między literaturą a rzeczywistością.
Kolejnym etapem tej wędrówki są Włochy. Tutaj Kordian nawiązuje romans z piękną Wiolettą. Kochanka zapewnia go o swojej wierności i miłości. Jednak jej zależy tylko na majątku Kordiana. wyruszają razem w podróż, na koniu, który został podkuty złotymi podkowami. Gdy w drodze okazało się iż koń zgubił te podkowy, kochanka opuszcza Kordiana. Główny bohater uświadamia sobie, iż miłość można kupić, więc przestaje w nią wierzyć.
Ostatnią nadzieją istnienia prawdy i sprawiedliwości Staje się papież. Kordian udaje się na audiencję u papieża, próbuje pozyskać poparcie w dążeniu do upragnionej niepodległości. Niestety Papież, okazuje mu jedynie pogardę, popiera bowiem konsekwentnie politykę wielkich mocarstw. Papież każe Polakom czcić cara i okazał się być jedynie słabym człowiekiem, człowiekiem uległym, bez zasad, człowiekiem który uważa iż Polacy to naród tez większego znaczenia. Kordian jest przerażony słowami papieża. Upada jego wielki ostatni autorytet, autorytet religii.
Podróż po Europie miała być dla Kordiana źródłem wielu nadziei i radości, a nieoczekiwanie stała się źródłem mnóstwa rozczarowań i goryczy. Kluczową sceną dla dramatu Słowackiego jest improwizacja bohatera na górze Mont Blanc. Tam w samotnym monologu Kordian, już w typowym dla siebie stylu, miota się między chęcią działania, dokonania czegoś wielkiego, a własną niemocą. Na szczycie Mont Blanc powstaje nowa myśl. Ten pomysł to poświęcenie się dla narodu. Kordian podjął decyzję iż podporządkuje się on idei walki o niepodległość. I tym samym odnajduje drogowskaz na dalsze życie.
Motyw wędrówki wiąże się tutaj z poszukiwaniem autentycznej Wartości, która nadałaby życiu bohatera jakiś sens, Stała się szansą zdobycia określonej tożsamości. Romantyczna wędrówka to przede wszystkim podróż do wewnątrz duszy.
Kilka powyższych przykładów pokazuje, jak rożnie opracowany był motyw wędrówki przez rożnych pisarzy. Wydaje się jednak, ze te wszystkie obrazy motywu wędrówki maja cos wspólnego. Wędrówka służy bohaterom do gromadzenia doświadczeń, poszukiwania sensu życia. Podczas wędrówki każdy z nas stanie kiedyś na rozdrożu i będzie musiał wybrać sam drogę, którą pójdzie dalej. Ważne jest aby wybrać tą właściwą ścieżkę i iść nią wytrwale do celu. Od wieków podróż była i jest symbolem życia ludzkiego. Życie jak każda droga ma swój początek i koniec.

Z tej prezentacji mialem 19 pkt