Przemoc

ofiara przemocz = osoba uwikłana w przemoc
sprawca przemocy = osoba stosująca przemoc
90% ofiar przemocy to kobiety
kolebka walki z przemocą w rodzinie – USA
w Polsce mówimy o przemocy dopiero od około 12 lat
Definicja:
przemoc jest skupiskiem wszelkich konfliktów
przemoc zjawisko wynikające z człowieka
1. jest intencjonalna
2. przyczynia się do naruszania dóbr i praw człowieka
3. uniemożliwia samoobronę
4. powoduje szkody: fizyczne, psychiczne, seksualne, ekonomiczne, zaniedbanie i nadopiekuńczość to też przemoc
przemoc = nasza niemoc
przemoc = brak argumentów werbalnych
dziecko jest osobną istotą
żaden człowiek nie jest niczyja własnością
przemoc to również osaczenie i kontrolowanie
wychowani bez bicia nie jest równoznaczne z wychowaniem bezstresowym
dziecko musi być karane, ale kara musi być:
- adekwatna do wieku
- krótkotrwała
- dająca efekty
- nie pod wpływem emocji
przemoc fizyczna to: bicie, kopanie, duszenie, nacinanie, krępowanie .... itd.
Straszenie jest połączeniem przemocy fizycznej i psychicznej.
Tylko przemoc psychiczna zostawia ślady na całe życie
Mechanizmy powstawania przemocy:
- uczenie się zachowań agresywnych od rodziców (zjawisko cykliczności przemocy)
- skłonność do stosowanie przemocy nabywamy w drodze uczenia się
- uczymy się poprzez obserwację agresywnych zachowań (stosunek rodziców do siebie, do otoczenia)
- surowi rodzice przekazują potomstwu swoistą filozofię popełniania roli rodzica oparta na dyscyplinie i wrogości (na tym poziomie rozwija się agresja)
- brak pozytywnych wzorców zachowania, przekazywanie agresywnego stylu reagowania
- dzieci narażone na przemoc w domu są również bardziej agresywne poza nim, częściej stosują przemoc wobec rodzeństwa, rówieśników, a w dorosłym życiu również do rodziców
uczenie się agresji w drodze obserwacji innych
- nabywanie agresywnych zachowań poza domem
- wyśmiewanie innych
- agresja w TV
- agresją samą w sobie może być „nagradzająca” – prowadzi do zadowolenia z siebie, podnosi prestiż, uznanie w gr. Rówieśniczej
przemoc jako źródło bezpośrednich nagród:
- przemoc jest atrakcyjna, ponieważ przynosi natychmiastowe rezultaty w postaci wymuszenia określonych zachowań u ofiary
- daje poczucie mocy i władzy nad drugim człowiekiem
przemoc jako rezultat braku wsparcia emocjonalnego
- nie doznanie w dzieciństwie wsparcia emocjonalnego, miłości

- prawdopodobna przemoc emocjonalna w połączeniu z fizyczną jest jedna z najważniejszych przyczyn przenoszenia się agresywnych zachowań z pokolenia na pokolenie
społeczne i kulturowe uwarunkowania przemocy
- niski stan socjalno-ekonomiczny
- stres społeczny
- izolacja społeczna
- patriarchat (facet ma ostateczny głos, jest głową rodziny, kobieta nie ma nic do powiedzenia)
- matriarchat (u kobiet jw.)
biologiczne przyczyny stosowania przemocy:
- uszkodzenia mózgu – (lewa półkula mózgu, guz mózgu) uszkodzenie może wpływać na agresję, ale nie wykluczone jest, że jedynie zaburzają adekwatną ocenę zachowań innych ludzi, ich intencji, motywów
Jeśli ktoś nie potrafi odróżnić zachowań przypadkowych od celowych, staje się podejrzliwy i nieufny wobec otoczenia, to zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zachowań agresywnych
- geny – rola czynników genetycznych w pojawianiu się zachowań agresywnych, związanych z przemocą jest bardzo niejasna
- hormony – testosteron od dawna uważany jest za substancję sprzyjającą agresywnym zachowaniom zwierząt.
Jednak u człowieka sam testosteron nie wystarcza do tego, by wywołać agresywne zachowanie, co najwyżej pełnie rolę pośrednią (prawdopodobnie ma związek z dominacją)
Adrenalina – wydzielana w sytuacji strachu lub poczucia zagrożenia. Zaobserwowano niższy poziom wydzielania togo hormonu u osób agresywnych.
- temperament – (u dzieci) „trudny temperament” – jako dorośli łatwiej wypowiadają agresję (częste zmiany pracy, skakanie z kwiatka na kwiatek)
Dlaczego nie powinno się bić (klaps) dzieci?
1. prowadzi do fizycznych obrażeń
2. niszczy ufność i poczucie własnej wartości
3. przekazywanie przemocy z pokolenia na pokolenie
4. uczy się, że rację ma silniejszy
5. rodzice bijący za złe zachowanie nie pokazują dobrego wzoru
6. bite dziecko zachowa się grzecznie ze strachu i tylko w obecności tego co bije
7. w bitych dzieciach na zawsze zostaje uraza
8. dzieci bite są za zachowania, które nie są złe ale wynikają z naturalnej aktywności dziecka w poznaniu świata lub są próbą zwracania na siebie uwagi
9. dzieci łatwiej uczyć tłumacząc zasady i dając własne zachowanie za wzór odpowiedzialności i samodyscypliny
10. szukanie uzasadnień dla kar cielesnych w piśmie św to przykład wybiórczego wykorzystywania tekstów religijnych dla usprawiedliwienia wypatrzeń we własnym myśleniu.
Przemoc to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił, umyślne działanie przeciw drugiemu człowiekowi, naruszające prawa i dobra osobist, powodujące cierpienie i szkody.
Kategorie przemocy:
Podział ze względu na rodzaj:
- wobec rodziców
- -||- dziecka
- -||- partnera w związku
- -||- osób starszych w rodzinie
- -||- dziecka wobec rodzica
Formy przemocy
- fizyczna
- psychiczna
- seksualna : dotykowa, bezdotykowa
Wymuszony seks jest gwałtem
Przemoc seksualna występuje wraz z znęcaniem się fizycznym i psychicznym
Zaniedbanie to ciągłe niezaspokajanie potrzeb (fizycznych, emocjonalnych) => gł odnośni się do relacji rodzic – dziecko oraz osoba starsza – opiekun
Cykle przemocy
1. faza narastającego napięcia – to początek cyklu – wzrost napięcia i natężenia sytuacji konfliktowych. Przyczyna napięcia mogą tkwić poza rodziną, czasem to błahostki, drobne nieporozumienia powodujące wzrost napięcia, zaczyna pojawiać się agresja.
2. faza ostrej przemocy – następuje wybuch agresji, sprawca z normalnego człowieka przemienia się w kata,. Czasem sama ofiara prowokuje sprawcę, bo nie może wytrzymać napięcia (chce mieć już wszystko za sobą). Tutaj pojawia się uczucie bezradności, wstydu a także złości u ofiary i bardzo często decyduje się na wezwanie policji, złożenie skargi.
3. faza miodowego miesiąca – to faza skruchy ze strony sprawcy, agresor usprawiedliwia się, zdobywa na nowo zaufanie. Ofiara często wycofuje oskarżenia, wraca do oprawcy.
I od nowa….
NIEZATRZYMANA PRZEMOC NASILA SIĘ, JEST PROCESEM, ZA PRZEMOC ODPOWIEDZIALNY JEST SPRAWCA NIEZALEŻNIE CO CZYNI OFIARA.
10 zasad pomagania ofierze przemocy:
1. by pomagać ofiarą przemocy musimy znać przepisy prawa i zasady pomocy socjalnej
2. nie śpiesz się i nie pospieszaj klienta
3. pamiętaj, że nie każda ofiara długotrwałej przemocy będzie gotowa działać jeżeli w pobliżu będzie sprawca przemocy i to oznacza w wielu przypadkach konieczność skierowania do ośrodków
4. nie naciskaj lecz zapraszaj, informuj, edukuj, daj do zrozumienia że nie grozi jej nic
5. szanuj zasadę małych kroków
6. uważaj by nie zranić, nawet gdy bardzo się złościsz, czy niecierpliwisz, nie okazuj tego
7. strzeż się przed wzmacnianiem myślenia – akceptowanie przemocy, prezenty, przekonania
8.zanim zaczniesz współpracę i innymi służbami/instytucjami przygotuj grunt, nie wysyłaj do instytucji tylko do konkretnej osoby
9. pamiętaj, że raczej powinieneś uczyć , niż wymagać działania
10. zawsze dawaj nadzieję
Terapeuta powinien na początku:
- podać czas spotkania
- powiedzieć, że to co jest tu powiedziane zostaje w tych 4 ścianach
- nie opowiadać o sobie i swoich emocjach
Przede wszystkim jeśli nie jestem w stanie pomóc to powinnam to powiedzieć, a nie owijać w bawełnę.
Strategie radzenia sobie z przemocą
Przebaczenia, rozmawianie, tłumaczenie, spełnianie oczekiwań, bronienie sprawcy, ucieczka, walka
- bardzo ważnym zadanie terapeuty dla ofiary przemocy jest praca nad zmianą części własnego ja, które jest namiastką przemocy i która została na stałe
Szukanie pomocy
- obawa o dzieci, ich zdrowie, bezpieczeństwo, obawa o życie swoje i całej rodziny, zagrożenie, że może być pozbawiony dachu nad głową, poniżanie, wyzwiska, bicie.
Zachowania ofiary, które mogą zmienić sytuację
- sprzeciw wyrażony podniesionym głosem
- zachowanie dystansu
- nie podejmowanie dyskusji
- groźba wypowiedziana stanowczo i ze spokojem
- konsekwentne wyrażanie sprzeciwu dla tego co robi sprawca
- oddalenie się od osoby, która nam zagraża w chwili zaczepki, opuszczeni domu
Co sprzyja ograniczeniu występowania przemocy w rodzinie
1. edukacja i wsparcie dla ofiar, które obejmują programy edukacyjne, terapeutyczne, profilaktyczne uwzględniające typowe dla ofiar deficyty związane z radzeniem sobie z przemocą
2. programy edukacyjno – korekcyjne dla sprawców przemocy w tym programy radzenia sobie ze złością
3. odpowiednie regulacje prawne
4. edukacja społeczna (zmiana postaw społeczeństwa wobec zjawiska przemocy)
odpowiednie i właściwe przygotowanie do pracy, wiedza na temat, doświadczenia zawodowe, znajomość procesów prawnych, socjalnych
udzielanie pomocy
- akceptować siebie
- kochać siebie
- nie wolno ranić wtórnie
- obalanie mitów i stereotypów
- mieć świadomość wiedzy i nie wiedzy
Wywiad kliniczny:
portret dziecka psychologicznego: unikania zaimków osobowych, prostych słów, podwójnych zaprzeczeń unikania :jeśli to", zrozumienie świata dziecka
dzieci mogą nie odpowiadać na pytania których nie rozumieją wiec trzeba powtarzać je w inny bardzie zrozumiały sposób, "dlaczego"- nie stosujemy
zachowaj ton głosu
naszym zadaniem jest znalezienie takiego wyjścia z sytuacji które pozwoli otworzyć prawdę
prowadzący powinien być twórczy spontaniczny dostosować język do dziecka kontrolować swoje emocje powstrzymywać reakcje-(daje to dziecku poczucie bezpieczeństwa)
ładnie ubrany
pomieszczenie: ciche wesołe ale stonowane kolory dywan lalki anatomiczne kukiełki przybory do rysowania otoczenie spokojne intymne nie zagrażające
powinny być kamery lustra weneckie aby inni mogli oglądać wywiad
długość sesji zależy od wieku dziecka od 15 min do 2 godz
przed przesłuchaniem terapeuta powinien zebrać informacje o: statusie rodziny znaczące osoby wiek problemy w szkole
1spotkanie pytasz wiesz dlaczego tu jesteś?, czy ktoś ci mówił co tu będzie?
pomoc wizualna rysunki bardzo ważne jest aby dziecko mówiło swoim językiem
koniec wywiadu: a kończenie podsumowanie :to nie jest twoja wina pamiętaj, terapeuto nie składaj obietnic których wiesz ze nie możesz spełnić, cieszę się że czułaś się na tyle swobodna ze opowiedziałeś mi o swojej obietnicy
najważniejsze słuchaj dzieci


Ważne jest nawiązanie kontaktu z dzieckiem
Cierpliwość i swobodność w kontaktach z dziećmi
Nie pokazuj reakcji na informacje otrzymywane od dziecka
Wsparcie
Zaufanie buduje także zachowanie nie tylko słowa
Długość sesji zależy od dziecka
Nie brać dosłownie dzieci tylko rozumieć ich wypowiedzi
Jak rozmawiać ze świadkiem przemocy (dziecko)
Zalecenia:
Zainwestowanie w daną osobę
Pierwsze wrażenie (czas do 20 sek – świadczy o człowieku i jak go zaakceptują)
Zasady
Sprzyjające budowanie pozytywnych relacji
Używaj imienia
Stworzenie bezpiecznej atmosfery
Okazywanie akceptacji
Mów powoli, wyraźnie, spokojnym głosem
Prosty, zrozumiały dla dziecka język
Wyrażaj zainteresowanie dzieckiem jakimś gestem
Okazanie partnerstwa w rozmowie
Stosowny kontakt wzrokowy
Panuj nad mimiką
Przerywaj wypowiedzi tylko wtedy, gdy to konieczne
Pytaj dziecko, a zgłasza młodzież, kiedy nie rozumiesz jego wypowiedzi
Gdy nie odpowiada dłużej na pytanie, próbujemy zadać je w inny sposób (u dorosłych dajemy czas na odp)
Rozmawiając o urazowa sytuacji, której było świadkiem nie obiecujemy nagrody
Kiedy dziecko nakłaniane jest do mówienia o sobie (zwłaszcza młodzież) możesz coś powiedzieć o sobie (u dorosłych tak nie robimy)
Unikaj:
Nie przekraczaj fizycznej przestrzeni (intymna odległość – 70 cm i mniej)
Nie pospieszaj
Daj czas do zastanowienie się (pytanie nie wprost po raz 3)
Nie oceniaj dziecka i jego wypowiedzi
Nie reaguj zdziwieniem na wypowiedzi, nawet kiedy są one dla ciebie szokujące
Nie momentuj opisywanych sytuacji zgodnie z wyobrażeniami dorosłych
Nie zmuszaj do odp. (nie mów ni jak to nie pamiętasz/ nie wiesz)
Nie dajemy obietnic bez pokrycia
Nigdy nie pytaj czy sprawca powinien być ukarany i w jaki sposób
Noceniaj bliskich dziecka
Gdy płacze nie panikuj (to negatywne emocje – zrozum reakcje) nie mów nie płacz , nie denerwuj się
Nie zmuszaj do odp i nie naciskaj
Zaproponuj możliwośc przedstawienia jego wersji zdarzeń w wybranym przez nie tempie i porządku
Zalecane sposoby zadawani pytań :
Zwracaj się spokojnym tonem
Unikaj ekspresji bez względu na treść pytania
Mów powoli
Obserwuj czy jesteś rozumiany
Zaczynaj od łatwiejszych pytań, nie obciążających zwiększając ich trudność
Zwracaj uwagę by jedno pytanie zawierało jedną kwestie do wyjaśnienia
Daj czas na odp
Używaj prostych konstrukcji gramatycznych
Stawiaj krótkie pytania
Proste słownictwo
Wyjaśnij używanych przez dziecko określeń
Przed zadaniem pytania wymagającego szczególnej wiedzy upewnij się czy jest ona (wiedza) wystarczająca do udzielenia odp
Zachowanie niepożądane
Nie przeskakuj z tematu na temat
Nie zadawaj więcej niż jednego pytania na raz
Unikaj gestykulacji i nasilonej mimiki
Nie używaj zaprzeczeń
Unikaj niejasnych, wieloznacznych określeń np. takie rzeczy, te zachowania
Używaj konkretnych terminów np. nie zwierze tylko pies
Unikaj określeń które zmieniają znaczenie w zależności od miejsca i czasu np. tu, tam, wcześniej
Na koniec rozmowy nie zapomnij zapytać czy chce cos jeszcze powiedzieć
Art. 207 k. k.
1. kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inna osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną za względu na jej stan fizyczny lub psychiczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 m-cy do 5 lat
2. jeżeli czyn określony w 1 połączony jest ze szczególnym okrucieństwem, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 1 do 10 lat
3. jeżeli następstwem czynu określonego w 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 12 lat
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy (29.07.05) określa:
1. zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy
2. zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą
3. zasady postępowania wobec osób stosujących przemoc w rodzinie
art. 12
osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych powzięły podejrzenie o popełnieniu przestępstwa z użyciem przemocy wobec członków rodziny, powinny niezwłocznie zawiadomić o tym policję lub prokuraturę.
Zjawisko „prania mózgu”
1. szereg zabiegów, które celowo są stosowane przez grupę lub jednostkę, by zmienić czyjeś przekonanie, nastawienie, światopogląd
2. szereg zabiegów stosowany w celu zmiany osobowości, aby osoba manipulowana działała zgodnie z oczekiwaniami manipulatora
wyuczona bezradność – jest poddaniem się, zaprzestaniem działania, które wynika z przekonania, że cokolwiek się zrobi nie będzie to miało żadnego znaczenia, gdyż zawsze znajdzie się powód do zachowań agresywnych. Jest częstym objawem osób doznających przemocy
zespół stresu pourazowego – u osób, które przeżyły katastrofy, jak również u ofiar napadów, gwałtów mogą występować objawy zaburzeń, a czasami poważne schorzenia psychiczne.
Policja – ochrona zdrowia i życia ludzi
Niebieskie karty – zarejestrowanie i udokumentowanie przebiegu zdarzenia
Przezwyciężenia kryzysu – zad. Policji
- przyjęcie zgłoszenia
- podejmowanie interwencji
- zabezpieczenie dowodów przestępstwa
- zatrzymanie sprawcy, gdy jest stałym zagrożenia
Prokuratura – organ państwowy powołany do ścigania przestępstw
Zadania
- przygotowanie i prowadzenie postępowań przygotowawczych
- reprezentowanie przed sądem
- zastosowanie środków zapobiegawczych
- współpraca z innymi organami i organizacjami
Pomoc społeczna – umożliwia ofiarom i rodzinom przezwyciężenie kryzysu
-pracownik socjalny może dokonać analizy poprzez wywiad środowiskowy, udzielić inform o świadczeniach, monitorować sytuację rodzinną, niebieska karta
Służba zdrowia
Gmina – komisja rozwiązywania problemów alkoholowych
Przedstawiciel oświaty
Org. Pozarządowe
Hotele
Schroniska
Kościoły
Org. Te oferują pomoc psychologiczno – socjalno – prawną, pedagogiczną, udzielenie wsparcia, towarzyszą w trudnych chwilach.
Przemoc w rodzinie (przemoc domowa) – jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członka rodziny, w szczególności narażające go na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia, naruszającego jego godność, nietykalność cielesną, wolność (w tam seksualną),powodując szkody na zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienie i krzywdy moralne.
Przemoc w rodzinie:
- jest zjawiskiem wynikającym z działania człowieka – działanie lub zaniechanie jednego członka rodziny przeciw pozostałym
- jest intencjonalna – zmierza do osiągnięcia jakiegoś celu
- wykorzystuje przewagę sił uniemożliwiając samoobroną i opiera się na władzy i kontroli
- narusza prawa i dobra osobiste ofiary
- powoduje szkody i cierpienie u osób, których dotyka
Cykle przemocy: przemoc domowa rzadko bywa jednorazowym czynem. Ma tendencje do powtarzania się wg zauważalnej prawidłowości. Składa się z 3 faz: 1. narastającego napięcia, 2. ostrej przemocy, 3. miodowego miesiąca
zasady rozmowy z dziećmi w sytuacji przemocy
- wyjaśnienie sytuacji w jakiej znalazło się dziecko
- jednoznaczne stanowisko w sprawie zachowania sprawcy
- nie potępiaj sprawcy jako osoby lecz jego czyny
- upewnij swoje dzieci, że je kochasz i że inne osoby które je kochały, kochają nadal
- zachęcaj i dodawaj odwagi, aby wrażały swoje emocje i uczucia
- realnie oceniaj dziecięce stresy
- nie wybielaj sprawcy, nie usprawiedliwiaj
- wykazuj pozytywne zastawienie do przyszłości
Jeśli w obawie o swoje życie o dzieci opuszczasz dom , w którym była przemoc nie oznacza to końca problemów. Sprawca może zareagować na wiele nieprzewidzianych sposobów. Na pewno będzie cię szukał u przyjaciół czy rodziny. Może przybierać postawę skruchy, może grozić.
Wychodzenie z przemocy jest procesem.
Alkohol a przemoc
- przemoc w rodzinie dość często związana jest z nadużywaniem alkoholu
- częste nadużywanie alkoholu prowadzi do zachowań agresywnych
- mimo, iż pijany człowiek nie potrafi logicznie myśleć, rozumieć i oceniać swoich czynów oraz nie docierają do niego racjonalne argumenty to nie można w żaden sposób jednak usprawiedliwiać agresywnego zachowania.
- uzależnienie sprawcy nie jest okolicznością łagodzącą – to sam sprawca jest odpowiedzialny za swoje czyny
- uzależnienie nie tylko wywiera zły wpływ na osobę, która pije, ale również stanowi poważne zagrożenie dla pozostałych członów rodziny
- nie jest łatwo przyznać się do tego, że w rodzinie występuje problem alkoholu i przemocy
Pomoc i wsparcie osobom uzależnionym
- poradnie odwykowe
- grupy AA i grupy rodzinne AA
- gminne komisje rozwiązywanie problemów alkoholowych
Podjęcie leczenia odwykowego nie rozwiązuje problemu z przemocą.
Nie tylko alkohol jest powodem, może to też być:
- przeciążenie problemami, silnymi emocjami, agresywnymi uczuciami
- nie posiada umiejętności współżycia z drugim człowiekiem
- brak wiedzy o drugim człowieku i życiu
- jest obciążony środowiskowo
- wychowanie w tradycji i kulturze gr społ, która akceptowała użycie siły we wzajemnych kontaktach
- agresywne odreagowanie – sam doznaje cierpienia
- skłonności do sadyzmu
- niedowartościowani, niezaradność życiowa
- chęć dominacji, zazdrość, zawiść
Aby powstrzymać przemoc sprawca powinien po zakończeniu leczenia odwykowego, poddać się powinien działaniom korekcyjno – edukacyjnym.
Pamiętaj:
- przemoc = przestępstwo
- nie tylko bicie to przemoc, obelki, poniżanie to też przemoc
- przemoc zdarza się we wszystkich gr społ
- przemoc raz zastosowana powtarza się
- dzieci wychowane w środowisku pełnym napięć, konfliktów, agresji albo odtwarzają te same zachowania, albo zamykają się w sobie, popadają w depresję i przyjmują rolę ofiary.
- niezatrzymania przemoc nasila się
Jak należy zachowywać się w stosunku do agresywnego sprawcy;
- szczególna ostrożność , upewnij się, że sprawca nie jest pod wpływem alkoholu/subst psychoaktywnych, czy nie jest pobudzony, niespokojny, roszczeniowy
Jeśli tak:
- nie rozmawiaj sam na sam
- nie w małym, zamkniętym pomieszczeniu
- czy nie ma czegoś co wykorzysta jako broń
- mów wolno, jasno, śmiało, ale nie podnoś tonu
- nie wykonuj gwałtownych ruchów
- zachowaj bezpieczną odległość
- w razie potrzeby wezwij wsparcie
Etyczne zasady pomagania
- zabezpiecz czas i miejsce na rozmowę
- słuchaj nie oceniaj
- pokaż, że problem klienta jest dla ciebie ważny
- daj wsparcie i nadzieję
- nawiąż kontakt emocjonalny
- nie notuj, nie nagrywaj
- daj się wygadać
- zapytaj o oczekiwania
- określ jasno swoje możliwości
- mów zrozumiałym językiem
- bądź wiarygodny
- pokaż klientowi jego mocne strony
- nie poganiaj
- nie pouczaj
- nie lituj się
- nie dziw się … dlaczego ?
- odbarcz od odpowiedzialności za to co się stało
- nazywaj rzeczy po imieniu
- doceń, że odważył się zwrócić po pomoc
- zapewnij o dyskrecji
Obalanie mitów:
- nie trzeba mieć siniaków
- przemoc w rodzinie to przestępstwo, każdy ma prawo zapobiec przestępstwu
- nikt nie ma prawa bić czy poniżać
- uzależnienie nie usprawiedliwia sprawcy
- nigdy nie jest za późno, by powiedzieć nie
- przemoc zdarza się we wszystkich gr społ
- przemoc nie kończy się sama z siebie (należy się nie bać, przerwać milczenie)

• .
- przemoc rodziców jest groźna dla zdrowia, a nawet życia dziecka
- ciągły stres jest przyczyną dolegliwości psychosomatycznych
- dla małoletniej ofiary lub świadka przemocy nic już nie jest pewne, nie czuje się bezpieczne, nie potrafi zaufać
- dziecko obserwując awanturujących się rodziców, obarcza siebie winą
- Im starsze dziecko tym pełniej przyswaja agresywne zachowania rodziców
- doświadczenia narastającej przemocy skłania starsze dzieci, zwłaszcza chłopców do starań o obronę matki
- małoletni świadkowie lub ofiary przemocy dość szybko zderzają się ze ścianą własnej niemożności
- przemoc jest zawsze sytuacją, której nie potrafi sprostać (widzi, słyszy, czuje, myśli)
- totalny chaos myśli i emocji wzmacniany jest dodatkowo przez tak często spotykanie żądanie rodziców „tylko nikomu nie mów…”
- młody człowiek nie chce pozostawać w emocjonalnej próżni (szukanie innych wzorców)
- osoby które w dzieciństwie były ofiarami/świadkami przemocy nie posiadają pozytywnych wzorców ról przyjmowanych w rodzinie