Gwiazdozbiory

Gwiazdozbiory, konstelacje, konwencjonalnie wyodrębnione fragmenty nieba (pierwotnie tylko najjaśniejsze gwiazdy danego fragmentu nieba). Zgodnie z tradycją sfera niebieska jest dzielona na wyodrębnione obszary tworzące gwiazdozbiory. Podstawę gwiazdozbiorów tworzą układy geometryczne gwiazd. Należy podkreślić, że gwiazdozbiory na ogół nie są fizycznymi układami gwiazd. Każda kultura posiadała swoją tradycję wyobrażania konstelacji na niebie.

Obecnie funkcjonująca konwencja wywodzi się głównie z tradycji kultur basenu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu i nawiązuje do mitologii tych kultur. Istnieją przesłanki sugerujące, że pierwsze gwiazdozbiory (należące do pasa zodiakalnego) wyodrębniono tam ok. 15 tys. lat temu. Starożytni astronomowie greccy (Eratostenes, Hipparch oraz Ptolemeusz Klaudiusz) wyróżniali ponad 40 gwiazdozbiorów na znanej im części sfery niebieskiej. Poprzez kulturę arabską tradycja ta przedostała się do średniowiecznej Europy.
W XVII i XVIII w. dalsze gwiazdozbiory wyodrębnili m.in. J. Kepler, E. Halley, J. Heweliusz oraz (dla nieba południowego) N.L. de Lacaille, P. Le Monnier i J. Bode. W początkach XIX w. wyodrębniano kolejne konstelacje i liczba ich przekroczyła 100. Tradycyjne granice gwiazdozbiorów ulegały z czasem znacznym zmianom. W 1925 Międzynarodowa Unia Astronomiczna ustaliła ostatecznie istnienie i granice 88 konstelacji.