III Rzesza

Destabilizacja polityczna i trudności gospodarcze sprzyjały nasilaniu się ruchów nacjonalistycznych. Prawicę zdominowała utworzona w 1919 faszystowska partia NSDAP. Popierana przez skrajną prawicę i wielki kapitał NSDAP ugruntowała swą pozycję polityczną w czasie wielkiego kryzysu gospodarczego. W 1930 naziści odnieśli pełny sukces w wyborach do Reichstagu. W 1933 przywódcę NSDAP A. Hitlera wybrano na kanclerza. Hitler zaprowadził dyktatorskie rządy faszystowskie. Anulowano swobody obywatelskie i wprowadzono terror, szczególne uprawnienia otrzymało Gestapo i SS, zakładano obozy koncentracyjne, wszczęto prześladowania ludności pochodzenia żydowskiego (usankcjonowane w tzw. ustawach norymberskich).

Wbrew postanowieniom traktatu wersalskiego, w 1935 rozpoczęto odbudowę sił zbrojnych. W 1936 Hitler doprowadził do remilitaryzacji Nadrenii i powstania sojuszu łączącego Niemcy, Japonię i Włochy (oś Berlin-Rzym-Tokio, antykominternowski pakt). Przyłączenie Austrii (Anschluss) i odebranie Czechosłowacji Sudetów w 1938 zapoczątkowało politykę podbojów III Rzeszy.

II wojna światowa

W marcu 1939 Niemcy złamały postanowienia konferencji monachijskiej (1938) i zajęły Czechosłowację. Agresja na Polskę (1 września 1939) rozpoczęła II wojnę światową. Początkowo Niemcy odnosiły zwycięstwa w Europie i Afryce. Podporządkowały sobie większą część państw europejskich. W 1940 zajęły Danię, Norwegię, Holandię, Belgię, Luksemburg, Francję, w 1941 opanowały Grecję i Jugosławię. W czerwcu 1941 rozpoczęła się wojna z ZSRR.

Na terenach okupowanych Niemcy stosowali terror, masowo przeprowadzali eksterminację ludności, niszczyli gospodarkę i dorobek kulturowy państw podbitych. Momentem przełomowym II wojny światowej była bitwa pod Stalingradem (1942/1943). W 1943 wojska niemieckie zaczęły ponosić klęski na froncie wschodnim i w Afryce Północnej. Utworzenie przez aliantów w czerwcu 1944 drugiego frontu przyspieszyło klęskę państw osi. 8 i 9 maja 1945 Niemcy podpisały akt bezwarunkowej kapitulacji.

Zasady powojennej polityki wobec Niemiec ustalono na konferencjach w Teheranie (1943), Jałcie (1945) i Poczdamie (1945). Kraj podzielono na 4 strefy okupacyjne: francuską, amerykańską, angielską i radziecką. Na podobne sektory okupacyjne podzielono Berlin. Najwyższą władzę w poszczególnych strefach sprawowali dowódcy wojsk okupacyjnych. Powołano do życia Sojuszniczą Radę Kontroli Niemiec (istniała do 1948). Główni przestępcy wojenni zostali osądzeni przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze (norymberskie procesy).

Republika Federalna Niemiec

W 1949 powstały dwa państwa niemieckie: Republika Federalna Niemiec oraz Niemiecka Republika Demokratyczna. Republika Federalna Niemiec (RFN), utworzona 7 września 1949 z połączenia stref okupacyjnych Francji, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, zajmowała do momentu zjednoczenia obszar 248,2 tys. km2. Na stolicę państwa wybrano Bonn. RFN przyjęła zachodni model ustrojowy, stała się państwem o ustroju demokratyczno-parlamentarnym. W pierwszym dziesięcioleciu krajem rządziła prawicowa koalicja CDU/CSU, urząd kanclerza federalnego sprawował w latach 1949-1963 K. Adenauer. W latach 1969-1982 w RFN władzę przejęła koalicja SPD/FDP, urząd kanclerza federalnego w latach 1969-1974 sprawował W. Brandt, następnie do 1982 H. Schmidt.
Od 1982 władzę w RFN sprawuje koalicja CDU/CSU i FDP, stanowisko kanclerza objął H. Kohl. RFN sukcesywnie przystępowała do wielu organizacji międzynarodowych, m.in. w 1955 wstąpiła do struktur NATO, od 1958 jest członkiem EWG.

W ramach organizacji komunistycznych państw Europy Środkowo-Wschodniej. Od 1949 NRD była członkiem RWPG, 1959 wstąpiła do Układu Warszawskiego. Reprezentantem niedemokratycznego i autorytarnego reżimu rządzącego państwem była partia komunistyczna SED.
Wystąpienia społeczeństwa przeciwko rządom partii tłumiły służby bezpieczeństwa wewnętrznego (powstanie robotników w Berlinie w 1953). W 1972 NRD podpisała z RFN układ normujący podstawy stosunków dwustronnych.

Upadek muru berlińskiego i ponowne zjednoczenie Niemiec

Demokratyzacja krajów Europy Środkowo-Wschodniej (1989), a szczególnie przemiany w ZSRR wpłynęły na nasilenie tendencji zjednoczeniowych obu państw niemieckich. W listopadzie 1989 zlikwidowano mur berliński zbudowany w 1961. Traktat moskiewski, podpisany 12 września 1990 przez ZSRR, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, RFN i NRD, był wstępem do formalnego zjednoczenia Niemiec. Potwierdził on ostateczny charakter niemieckich granic, uregulował sprawy militarne, łącznie z zagadnieniem pobytu wojsk radzieckich na terytorium NRD, oraz zadecydował o wygaśnięciu uprawnień czterech mocarstw do Niemiec jako całości. Oba państwa niemieckie wynegocjowały układy o unii gospodarczej, walutowej i socjalnej (obowiązujące od 1 lipca 1990) oraz o przywróceniu jedności Niemiec. 3 października 1990 nastąpiło zjednoczenie Niemiec poprzez przystąpienie NRD do RFN na podstawie artykułu 23 Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej.

1991 Polska i Niemcy podpisały traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. W czerwcu tego roku Bundestag uchwalił przeniesienie stolicy do Berlina (usankcjonowane w 1994 z terminem do 1998). W maju 1994 odbyły się wybory prezydenckie - prezydentem został R. Herzog - a w październiku wybory parlamentarne. Zwyciężyła koalicja chadecko-liberalna (CDU/CSU/FDP), na kanclerza ponownie wybrano H. Kohla. 26 IX 1998 kanclerzem został socjaldemokrata Gerhard Schrder. 23 V 1999 prezydentem został socjaldemokrata Johannes Rau. Za swój główny polityczny cel Rau uznał doprowadzenie do zjednoczenia Niemców ze Wschodu i Zachodu.