Artykuły malarskie – farby, lakiery, kleje, rozpuszczalniki.

I ARTYKUŁY MALARSKIE

Artykuły malarskie są substancjami błonotwórczymi nadającymi powierzchni malowanej odpowiednią barwę, która chroni ją od czynników zewnętrznych lub substancjami zapewniającymi spajanie.

Spośród artykułów malarskich możemy wyróżnić:

? FARBY
? LAKIERY
? KLEJE
? ROZPUSZCZALNIKI


W skład materiałów malarskich wchodzą:

? SPOIWA
? PIGMENTY (BARWNIKI)
? ROZPUSZCZALNIKI

SPOIWA to substancje, które po wyschnięciu materiału malarskiego dają powłokę, Są one, zatem jego najważniejszym składnikiem
Spoiwa dzieli się na rozpuszczalne, nierozpuszczalne w wodzie i emulsyjne.

Spoiwa rozpuszczalne lub wiążące się w wodzie są spoiwami mineralnymi bądź organicznymi i są używane do farb wodnych (np. kreda, wapień, cementy białe i kolorowe, kleje kazeinowe, kleje skrobiowe)

Spoiwa nierozpuszczalne w wodzie (jak np. oleje schnące, pokosty naturalne i sztuczne, żywice naturalne i syntetyczne, asfalty) SA substancjami używanymi do produkcji wyrobów lakierniczych

Spoiwa emulsyjne to zemuglowane w wodzie substancje błonotwórcze. Emulsje te zawierają emulgatory, stabilizatory i środki przeciwgnilne.

PIGMENTY są stałymi substancjami barwnymi, nierozpuszczalnymi w wodzie, które stosowane są w rozpuszczalnikach nadając kolor materiałom malarskim.
Pigmenty to produkty nieorganiczne lub organiczne, naturalne lub syntetyczne.
Rozróżniamy 8 grup pigmentów: białe, żółte, czerwone, brunatne, niebieskie, zielone, czarne, metaliczne
W każdej z tych grup znajdują się pigmenty zasadnicze, które w zależności od pochodzenia i składu chemicznego różnią się zdolnością krycia, intensywnością barwienia, rozpuszczalnością, odpornością na działanie światła, czynników atmosferycznych i chemicznych itp.

ROZPUSZCZALNIKI używane są do rozpuszczania składników błonotwórczych i tworzenia roztworów. Rozpuszczalnikami do wyrobów olejowych i olejno ?żywicznych są benzyny lakowe i terpentyna, Podobnie działa ksylen, który rozpuszcza lakier chlorokauczukowi i asfaltowy
Do rozpuszczania bitumów i lakierów asfaltowych służy solwennafta.
Rozpuszczalniki lakierów nitrocelulozowych to aceton, alkohole, octan etylu i butylu a lakierów spirytusowych ? alkohol etylowy i butylowy.

ROZCIEŃCZALNIKI rozrzedzają gotowe roztwory substancji błonotwórczych i nadają im odpowiednią konsystencję. Są to z reguły ciecze organiczne szybko ulatniające się.

II FARBY

Farby malarskie możemy podzielić ze względu na rodzaj uzyskiwanej powłoki na:

? KLEJOWE,których powłoki są przepuszczalne dla gazów i wody
? LAKIEROWE, których powłoki są zwarte i prawie nieprzepuszczalne dla wody i gazów
? EMULSYJNE, które dają powłoki porowate, przepuszczające gazy, lecz nieprzepuszczające wody.


FARBY SUCHE KLEJOWE to mieszaniny różnych barwników i pigmentów z wypełniaczami.
W zależności od rodzaju wypełniaczy rozróżniamy
? farby barowe suche, występujące w 13 kolorach
? farby wapienne suche, występujące w 11 kolorach

Składnikiem niezbędnych tych farb jest klej malarski. Farby suche w handlu dostępne są w stanie gotowym do użycia, wymagają jedynie dodania wody. Pakowane w foliowe worki igelitowe o zawartości 3 lub 5 kg suchej farby, zawierającej wszystkie potrzebne składniki łącznie z klejem.

FARBY EMULSYJNE są zawiesinami pigmentów w spoiwie emulsyjnym
Wyróżniamy następujące farby emulsyjne:
? Polinit
? Emolit
? Butenit

Największe znaczenie praktyczne ma farba Polinit służące do dekoracyjnego i ochronnego malowania tynków, murów, betonów, drewna i płyt pilśniowych. Powłoki Polonitu są przepuszczalne dla gazów, odporne na ścieranie, środki zmywające, oleje mineralne i benzynę.
Farba Polinit produkowana jest w postaci gotowej do malowania w 24 kolorach i barwie białej.

FARBY ANTYKOROZYJNE są głównie farbami pokładowymi. Przez ich użycie zabezpiecza się powierzchnie przed wpływem czynników zewnętrznych oraz przygotowuje się podłoża pod farby powierzchniowe,. Najczęściej stosowane farby antykorozyjne to farby olejne, przeciwrdzewne, cynkowe i farby miniowe. Większość farb antykorozyjnych jest trująca.

FARBY LAKIEROWE stosuje się do nakładania powłok przezroczystych lub nieprzezroczystych. Farby te to płynne substancje błonotwórcze o składzie podobnym do emalii, jednak zawierają mniej substancji błonotwórczej, czyli żywicy a więcej pigmentów.
Dają powłoki twarde i błyszczące jednak mniej twarde i mniej błyszczące od powłok emaliowych
Rozróżnia się farby:
? olejne
? nitrocelulozowe
? powinylowe
? chlorokauczukowe

III LAKIERY

LAKIERY to ciekłe substancje błonotwórcze, które po zaschnięciu tworzą trwałą i twardą błyszczącą powłokę dobrze przyczepną do podłoża. Podstawowy surowiec, z którego są wyrabiane lakiery to naturalne lub sztuczne żywice rozpuszczalne w odpowiednim rozpuszczalniku z ewentualnym dodatkiem olejów schnących.
Lakiery nie zawierają pigmentów, więc powłoka lakierowa jest przezroczysta.
Jeśli natomiast znajdują się w nich rozpuszczalne barwniki wówczas powłoka jest barwna, ale nadal przejrzysta.

Wyróżniamy lakiery:
? olejne
? terpentynowe
? spirytusowe
? nitrocelulozowe
? fenolowe
? bitumiczne
? chlorokauczukowi


EMALIE to lakiery z dodatkami pigmentów, które są dobrze przyczepne, tworzą twarde i błyszczące powłoki nie przezroczyste ze względu na obecność pigmentów.
W zależności od rodzaju użytej substancji błonotwórczej i rozpuszczalnika rozróżnia się emalie:
? olejne
? nitrocelulozowe
? poliwinylowe
? chlorokauczukowi
? chemoutwardzalne

Emalie chemoutwardzalne to wyroby służące do ochronnego i dekoracyjnego malowania przedmiotów drewnianych i materiałów drewnopochodnych, takich jak płyty pilśniowe i wiórowe, paździerzowe i inne.
Tworzą powłoki o wysokim połysku odporne na wodę, wpływy atmosferyczne, alkohole i rozcieńczone ługi, kwasy oraz rozpuszczalniki organiczne. Nadają się przede wszystkim do malowania podłóg drewnianych i podłóg z materiałów drewnopodobnych
Emalia składa się z
? emalii zasadniczej
? utwardzacza

IV KLEJE

KLEJAMI nazywamy substancje posiadające zdolność wiązania ze sobą różnych ciał dzięki takim właściwościom jak przyczepność zewnętrzna i spójność wewnętrzna.
Do produkcji klejów oprócz właściwego tworzywa wiążącego (lepiszcza) stosowane są różne materiały takie jak rozpuszczalniki, utwardzacze, wypełniacze, zmiękczacze itp.
Rozpuszczalniki i rozcieńczalniki zmniejszają lepkość kleju i nadają mu własności technologiczne umożliwiające czynność klejenia.
Utwardzacze powodują przyspieszenie procesu twardnienia piwny klejowej a wypełniacze natomiast poprawiają barwę i konsystencję. Zmiękczacze nadają spoiwom klejowym elastyczność i zapobiegają przedwczesnemu wysychaniu klejów

Kleje dzielą się na:
? naturalne
? syntetyczne

Kleje można też podzielić ze względu na surowce, z jakich są wyrabiane. Wyróżniamy, więc m.in.:
? kleje roślinne
? kleje pochodzenia zwierzęcego
? kleje na bazie kauczuku naturalnego i kauczuków syntetycznych

KLEJE POCHODZENIA ROŚLINNEGO są klejami wiążącymi na zimno. Spoiny uzyskane z tych klejów mają niską wytrzymałość( wyjątkiem klejów z nasion soi). Są mało odporne na wilgoć. We wzglądu na drobnoustroje dodaje się do nich zwykle substancje antyseptyczne np. fenol.
Surowcami do produkcji klejów roślinnych są m.in. skrobia, syrop ziemniaczany, guma arabska, białka soi i pszenicy.

Przykładem kleju roślinnego jest klej Klajster, który ma zastosowanie tylko do klejenia papieru np. tapetowania, klejenia papieru oraz przygotowania farb olejowych do malowania ścian. Wyrabiany jest zarówno z pochodnych celulozy jak i ze skrobi (klej mączny)

KLEJE POCHODZENIA ZWIERZECEGO należą do klejów wodnych z nieodporną na wilgoć spoiną. Substancją wiążącą w nich są białka pochodzenia zwierzęcego. Rozróżniamy kleje kostne, skórne i kazeinowe.
Przykładem klejów zwierzęcych są kleje kostne ? z wyciągów białkowych i zmielonych kości zwierząt. Przed użyciem należy je rozpuścić w gorącej wodzie. Stosowane są do klejenia papieru, tkanin i drewna.

Kleje skórne otrzymywane są z odpadów skórzanych. Stosuje się je podobnie jak kleje kostne po rozpuszczeniu w wodzie na gorąco. Używane są do klejenia papieru, drewna, tkanin i filców.


BIBLIOGRAFIA:

? B. Budzyński ? ?Towaroznawstwo artykułów nieżywnościowych. Wydanie pierwsze.?, WSiP, Warszawa 1988

? Roland Goock ? ?Zrób to sam?, Arkady, Warszawa 1985