Koncepcje psychologiczne człowieka - Józef Kozielecki

Autorem „Koncepcje psychologiczne człowieka” jest Józef Kozielecki. Józef Kozielecki (ur. 17 października 1936 w Wilnie) – polski psycholog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (od 1977 r.) i członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk. Należy do współtwórców nurtu psychologii poznania, która zaczęła się rozwijać w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Autorzy tego kierunku rozwinęli myśl, że ludzkie zachowanie nie zależy tylko od samego bodźca, ale też od jego zrozumienia przez jednostkę. Człowiek jest układem transgresyjnym, samodzielnym, ekspansyjnym i twórczym.

Książkę Józefa Kozieleckiego z pewnością zaliczyć możemy do kanonu podręczników studiów humanistycznych, ale raczej nie psychologicznych oraz do pozycji przydatnych dla zainteresowanych zagadnieniami i historią psychologii. Autor książki przedstawia nam różne koncepcje człowieka w świetle psychologii. Książka ta składa się z wprowadzenia i czterech rozdziałów oraz wielu podrozdziałów, co bardzo ułatwia czytelnikowi odnalezienie danego zagadnienia. W książce są opisane 4 koncepcje psychologiczne człowieka takie jak: behawiorystyczna, psychodynamiczna, poznawcza i humanistyczna.

Pierwszą opisaną przez Kozieleckiego koncepcją jest koncepcja behawiorystyczna. Najważniejszym zagadnieniem w tej koncepcji jest fakt, że na człowieka oddziałuje środowisko, jego zachowanie jest przez nie całkowicie kontrolowane i zależne. Behawioryzm jest skoncentrowany na nagrodach i karach, jakich dostarcza człowiekowi środowisko, pokazuje to czytelnikowi poprzez opisanie sterowania negatywnego i pozytywnego.

Kolejną opisaną przez autora koncepcją jest koncepcja psychodynamiczna, która w psychologii ogólnej przybiera nazwę psychoanalizy. Mamy tu do czynienia z nieuświadomionymi wewnętrznymi siłami człowieka, które sterują ludzkim zachowaniem. Siły te pochodzą z trzech źródeł z popędów, potrzeb i dążeń. Między siłami ukazane są konflikty jakie mogą występować, z którymi człowiek nie potrafi sobie poradzić. Sposobem radzenia sobie z tymi konfliktami jest systematyczna psychoterapia. Psychoterapia jest niezwykle pomocna w leczeniu zaburzeń emocjonalnych.

Następna koncepcja to koncepcja poznawcza. Według tej koncepcji człowiek to samodzielny podmiot, który w dużej mierze decyduje o własnym losie i ma na niego wpływ. Ludzkie zachowanie zależy od informacji płynących z otoczenia zewnętrznego i struktur poznawczych, które człowiek posiada. Człowiek jest w stanie sam zmieniać swoje zachowanie a dokonuje się to na drodze wychowania.

Koncepcja humanistyczna jest ostatnią przedstawioną koncepcją przez autora. Człowiek posiada wrodzone predyspozycje, czyli coś co sprzyja rozwojowi i tworzeniu własnej osobowości . Kozielecki chce pokazać że wewnętrzna struktura człowieka to jego cechy dziedziczne I potencjalne możliwości. Człowiek nieustannie się rozwija, dąży do samorealizacji i aktualizacji ukrytych możliwości poprzez miłość, twórcze przeżycia i rozwój własnego siebie. Próbuje przez to odkryć wszystkie mocne strony człowieka.

Uważam, że autor spełnił postawione sobie w przedmowie zadania, starając się jedynie zasygnalizować czy podać wnioski z przedstawionych teorii. Przyglądając się danemu zagadnieniu Kozielecki przedstawił jak najwięcej i jak najkrótsze założenia i teorie badaczy danego kierunku. Jednocześnie sygnalizując pewien problem, który pokazuje czytelnikowi, że autor nie narzuca swojego zdania tylko opisuje wnioski teoretyków dając pewną swobodę wyboru. Książka ukierunkowuje bądź sygnalizuje przemyślenia autora na dany temat, ale w żadnym wypadku nie wymusza na nas przyjęcia jego opcji. Daje to możliwość wybrania informacji, tych które są nam potrzebne. Nie przekazuje własnych teorii, próbuje pełnić rolę reportera zdającego relacje, choć czasem zajmuje pewne stanowisko. Moim zdaniem książka jest skierowana do grup ludzi, którzy nie lubią wczytywać się w zbyt skomplikowane filozoficzne lub psychologiczne książki. Język jej napisania jest bardzo prosty, który nie sprawia żadnych większych problemów w jej zrozumieniu. Zwięzłość i jasność mają bardzo duże znaczenie, szczególnie jeżeli jest to podręcznik. Celem, każdej książki powinno być pełne zrozumienia tekstu. Do tego przedstawia daną teorią, w sposób pozwalający czytelnikowi łatwo zapamiętać główne założenia poszczególnych koncepcji. Książka pokazuje jak szeroką dziedziną jest psychologia, a to jest niewielka część, poświęcona podstawowym teoriom koncepcji psychologicznych człowieka. Podręcznik swą przejrzystą formą, licznymi przykładami, które w sposób rzeczywisty odzwierciedlają poruszone tematy. Poleciłbym tą książkę każdemu, nie tylko studentom psychologii. Ponieważ wprowadza nas stopniowo w dziedzinę psychologii. Na koniec chciałabym jeszcze raz podkreślić, ze książka „Koncepcje psychologiczne człowieka” której autorem jest Józef Kozielecki, warto przeczytać, chociażby po to, aby zmusić się do psychologicznego zamyślenia nad niektórymi sprawami. Myślę, że recenzowany podręcznik jest jednym z najlepszych i najbardziej wartościowych dzieł napisanych przez Józefa Kozieleckiego.