Opisz możliwości częściowego sfinansowania polskiego długu publicznego i gdzie szukać oszczędności

Państwo realizuje swoje cele m.in. za pośrednictwem budżetu państwa. Budżet państwa jest to plan finansowy zawierający dochody i wydatki rządowe związane z realizacją przyjętej polityki społecznej i gospodarczej. Najważniejszym źródłem dochodów budżetowych państwa są podatki, cła, dochody ze sprzedaży prywatyzowanych przedsiębiorstw.
Podatki są to przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenia pieniężne pobierane przez państwo na podstawie przepisów prawa w celu uzyskania dochodów na pokrycie wydatków państwowych.
Płatnikami podatków są osoby fizyczne i prawne.
Wielkość i struktura wydatków budżetowych odzwierciedlają rolę, zakres i kierunek działalności państwa.
Z punktu widzenia przeznaczenia można wyodrębnić trzy grupy wydatków budżetowych:
1. wydatki związane z tradycyjnym pełnieniem przez państwo takich funkcji, jak obrona narodowa, administracja i wymiar sprawiedliwości,
2. wydatki związane z realizacją celów społecznych ?państwa dobrobytu? (oświata, kultura, ochrona zdrowia, świadczenia socjalne itp.),
3. wydatki związane z pełnieniem funkcji interwencyjnych w gospodarce, wydatki na inwestycje produkcyjne i w infrastrukturze, subsydia dla rolnictwa i innych przedsiębiorstw państwowych i prywatnych oraz wydatki transferowe, które wpływają stabilizująco na koniunkturę np. świadczenia społeczne poza tym, że pełnią funkcję redystrybucyjną, wpływają na wielkość globalnego popytu.
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat wydatki publiczne na ogół szybko rosły, niejednokrotnie w tempie większym niż dochód narodowy brutto. Wiele powodów natury ekonomicznej skłania do utrzymywania, a nawet rozszerzenia wydatków budżetowych. Dużych wydatków rządowych wymaga popieranie nowoczesnej technologii (np. prace naukowo-badawcze, energia nuklearna, elektrownia, telekomunikacja), a także ochrony środowiska, infrastruktury (np. budowa dróg i autostrad, zagospodarowanie mniej rozwiniętych regionów kraju itd.).
Presja na wzrost wydatków budżetowych przy ograniczonych możliwościach zwiększenia dochodów prowadzi do powstawania deficytu budżetowego oraz prób jego likwidacji m.in. poprzez zaciąganie pożyczek u społeczeństwa. W ten sposób poważną i trwałą pozycją w budżecie wielu rozwiniętych gospodarczo krajach stają się wydatki związane z obsługą długu publicznego. Wzrastające wydatki rządowe mogą być finansowane z takich źródeł, jak podatki, pożyczki zaciągnięte u społeczeństwa, sprzedaż części majątku państwa, emisja nowych pieniędzy, kredyty zagraniczne.
Podniesienie podatków jest decyzją niepopularną politycznie i spotyka się z oporem wyborców, a poza tym ma negatywne skutki ekonomiczne ? osłabia motywację do pracy oraz prowadzi do zmniejszenia dochodów ludności, co ogranicza rozmiary potencjalnego popytu.
Natomiast podniesienie podatków od dochodów przedsiębiorstw zmniejsza ich skłonności do inwestycji. W praktyce więc możliwości manewrowania podatkami są ograniczone, a skuteczność niewielka, gdyż podatki nie kreują podatkowego popytu, a jedynie prowadzą do przesunięcia siły nabywczej z płatników podatku do rządu.
Podobny efekt uzyskujemy, gdy wydatki rządowe finansowane są z pożyczek zaciągniętych u ludności lub przedsiębiorstw. Poprzez sprzedaż obligacji państwowych lub bonów skarbowych państwo mobilizuje nie wykorzystane oszczędności i przeznacza je na finansowanie wydatków publicznych. Także sprzedaż części majątku publicznego (np. poprzez prywatyzację znacjonalizowanych przedsiębiorstw) prowadzi do przejmowania przez państwo części oszczędności ludności lub przedsiębiorstw.
Wymienione sposoby zwiększania dochodów budżetowych można z punktu widzenia kreowania globalnego popytu porównać do przekładania pieniędzy z jednej kieszeni do drugiej.
Podstawowym źródłem pokrywania poważnej części deficytu budżetowego staje się dług publiczny zaciągany w bankach (a często na podobnych zasadach w innych instytucjach finansowych, np. firmach ubezpieczeniowych, które traktują, korzystnie oprocentowane obligacje państwowe, jako źródło stałego dochodu. Ta forma finansowania wydatków rządowych umożliwia kreowanie dodatkowego popytu, co stwarza większe możliwości oddziaływania na koniunkturę, ale równocześnie może prowadzić do powstania inflacji.
Dług publiczny jest finansowym zobowiązaniem państwa z tytułu zaciągniętych pożyczek oraz innych form działalności w wyniku, których państwo płaci odszkodowanie (np. wywłaszczenie mienia na zasadach odpłatności). Biorąc pod uwagę źródła zaciągania długu można mówić o długu publicznym, krajowym i zagranicznym. Krajowymi wierzycielami długu publicznego mogą być osoby fizyczne oraz przedsiębiorstwa, w tym banki, towarzystwa ubezpieczeniowe i inne instytucje finansowe. Część dochodów budżetowych państwa przeznaczona jest na obsługę długu publicznego, tzn. spłatę rat zaciągniętych pożyczek oraz wypłatę oprocentowania. Systematyczny wzrost rozmiarów długu publicznego prowadzi do wzrostu kosztów jego obsługi, głównie z powodu wysokiego oprocentowania pożyczek państwowych. Wzrastające koszty obsługi długu publicznego obciążają płatników podatków. Natomiast korzyści w postaci odsetek od udzielonych pożyczek uzyskują głównie instytucje finansowe, w których obecnie skoncentrowana jest poważna część długu publicznego. Prowadzi to do przesunięcia bogactwa społecznego od grup gospodarczo i politycznie słabych do silniejszych.
Efekty jakie społeczeństwo uzyskuje z tytułu zadłużenia zagranicznego zależą w poważnym stopniu od sposobu wykorzystania pożyczek. Jeżeli pożyczki są przeznaczone na inwestycje, które umożliwiają wzrost dochodu narodowego oraz efektywny eksport, istnieją realne szanse na unowocześnienie gospodarki i szybką spłatę kredytów. Jeżeli natomiast pożyczki zostaną wykorzystane na nieefektywne programy inwestycyjne lub na cele konsumpcyjne, ciężar długu publicznego ponoszą przyszłe pokolenia.
Możliwości częściowego sfinalizowania polskiego długu publicznego upatruję możliwości w ograniczeniu wydatków budżetowych, a nie w pozyskaniu dodatkowych dochodów, ponieważ zdecydowana większość polskiego społeczeństwa żyje na pograniczu ubóstwa i nie można dalej bez konsekwencji politycznych podnosić podatków.
Zmniejszenie wydatków budżetowych można osiągnąć poprzez znaczne ograniczenie wydatków na administrację państwową, centralną i terenową: likwidacja senatu, zmniejszenie ilości radnych wszystkich szczebli, zmniejszenie ilości urzędów centralnych oraz zatrudnionych w nich pracowników, ograniczenie ich dodatkowych wynagrodzeń w postaci ekstra premii i nagród oraz innych rzeczowych przywilejów. Następnym krokiem ograniczenia wydatków budżetowych jest znaczne zmniejszenie wysokości wynagrodzeń kadry kierowniczej i menedżerskiej spółek skarbu państwa oraz określenia wysokości maksymalnej odprawy osób odwołanych z funkcji (np. odprawa prezesa ?ORLEN?). Nie małe oszczędności można uzyskać również weryfikując liczbę doradców i wysokość ich wynagrodzeń na wszystkich szczeblach administracji oraz liczbę różnych komisji, rad i innych ciał społecznych (np. wynagrodzenia członków rady polityki pieniężnej są absurdalnie wysokie). Następne zagadnienie to wadliwe decyzje urzędników państwowych, przez które Budżet Państwa traci bardzo duże pieniądze.
Istotnym problemem naszego kraju jest jeden z najwyższych wskaźników bezrobocia w europie. Znaczne zmniejszenie liczby bezrobotnych spowoduje nie tylko ograniczenie wydatków na zasiłki i ich opiekę zdrowotną, ale w konsekwencji spowoduje niemałe wpływy do budżetu państwa z płaconych przez nich podatków od wynagrodzeń oraz podatków pośrednich VAT i akcyza od kupowanych dóbr i usług.