Myśl filozoficzna w Oświeceniu oraz nowe idee i wartości wieku filozofów.

Nazwa oswiecenie powstała w Niemczech i na dobre rozpowszechniła się w XVII wieku. W Anglii i Francji nazwie "oświecenie" odpowiadały terminy takie jak: wiek rozumu, wiek filozofów. Oświecenie wiąże się z mateforyką światła, dzięki któremu potrafi oświetlić jakiś problem.

W Europie trwało od 1680 roku do XVIII wieku.
W Polsce od lat 40. XVIII wieku do lat 20. wieku XIX.

Rozpropagowane zostało przez kult rozumu. Rozum zapewni ludzkości postęp, zreformuje społeczeństwo europejskie. Myśl ludzka potrafi poznawać świat bez ograniczeń.

Odchodzi się od monarchii absolutnej. Główną przyczyną, która potwierdziła, iż należy odejść od tego systemu, była rewolucja francuska. Podwyższa się rolę mieszczaństwa.

W oswieceniu rozpowszechniły się trzy kręgi estetyczne:
-klasycyzm
-sentymentalizm
-rokoko


Najważniejsze wartości i idee:
-krytycyzm-postawa, która zakłada, że należy zwątpić, wyraża się w ciągłej kontroli prawdziwości każdego twierdzenia. Odnosiła się również do analizy własnych poglądów w świetle nowych faktów.

-racjonalizm-Kartezusz głosił szczególną rolę rozumu w poznawaniu świata, był zwolennikiem systematycznego, rozumowego dochodzenia do prawdy. Odrzucał przesądy i uprzedzenia.

-empiryzm-poznanie możliwe jest dzięki doświadczeniu. Odrzuca się wszystko, czego nie da się potwierdzić praktycznie. (Bacon)

-sensualizm-poznanie możliwe dzięki zmysłom. Zmysły odbijają obraz rzeczywistości, można na nich polegać. "Tabula rasa"-czysta kartka-każde dziecko rodzi się z czystym umysłem, który zostaje zapisany przez doświadczenie. (Locke)

Postawy związane z religią:
-deizm [łac. deus-bóg]-postawa, która zakłada istnienie Boga, ale odrzuca możność ingerowania Boga w funkcje swiata.

-ateizm-postawa odrzucająca istnienie Boga i jakiejkolwiek siły wyższej, która rządziłaby światem.

-libertynizm-dotyczy religi i instytucji państwowych. Przeciwstawia się autorytetom krępującym ludzką wolność, czyli dogmatom, scholastycznemu mysleniu, normom obyczajowym, które zostały ustalone przez Kościół.

-libertyn-wolnomyśliciel-człowiek wyznający swobodę w wyborze norm etycznych. To pojęcie zostało wypaczone, ponieważ z biegiem czasu kojarzono je z epikurejską zasadą rozkoszy i hedonizmu (Markiz de Sade, Casanoca)