Wybuch Powstania Styczniowego - początek walk powstańczych.

Przeciw powstaniu występował Wielkopolski- uważał, że przyniesie ono niepotrzebne ofiary, że Polska nie jest do niego przygotowana i zaprzepaści tylko jego politykę. Pozyskuje sobie białych i występuje przeciw czerwonym. Wielkopolski chce rozbić „bramka” czerwonych. (Bramka- pobór do wojsk Rosyjskich, wybór losowy kandydatów, bogatszy (powołany) mógł się wykupić i na swoje miejsce wstawić chłopa, była przeprowadzona wg. Listy imiennej, pobierała tylko młodzież, którą oskarżano o kontakty z czerwonymi- ok. 10.000) Powstanie było jeszcze nieprzygotowane, kiedy szykowano bramkę, gdyż liczono na to, że ta rozbije spiskowców- z resztą sroga zima, także nie ułatwiała wybuchu powstania. Patlewski i Bobrowski przeforsowali decyzje powstania na dzień 22.1.1863, Komitet centralny Narodowy przekształcił się w rząd Narodowy tymczasowy i wydał manifest z dekretami:
1) wzywa Polaków, Litwinów i Rosjan do walki z zaborcą.
2) Znosi różnice stanowe
3) Uwłaszcza
4) Ziemiaństwo miało dostać odszkodowania od funduszu państwowego.
5) Bezrobotni przystępują do powstania i mieli otrzyma trzymorgowe gospodarstwa.
6) Chłopi mieli korzystać z serwitutów (serwituty- tereny, na które chłopi nie mieli wstępu, np.. lasy, rzeki)
Przegrali (zdobycze powstania były niemożliwe) dzięki Rosji, która miała potężną armię. 22-23.1.1863- Powstańcy uzbrojeni w kosy- chłopi stanęli przeciw potężnej armii. Powstańcy zaatakowali 33 miejsca nie zdobyto jednak Płocka, a niektóre ataki się nie powiodły; Jednak Rosja została zmuszona do koncentrowania sił w ośrodkach administracyjnych. Tworzono nowe oddziały zbrojne, zaopatrzenie w broń, żywność, lekarstwa, zapewniono kontakt między oddziałami i Warszawą. Bobrowski skupił całą władze powstania. Rząd tymczasowy szukał miejsca ujawnienia się. Bobrowski nadał powstaniu charakter ludowy wysyłając manifesty dla wsi. Chciał pozyskać chłopów, jednak było to trudne, gdyż ci byli do powstania nastawieni obojętnie, nie interesowała ich walka, gdyż mieliby walczyć nie za siebie, ale za innych i dla innych- w powstaniu nie widzieli żadnych korzyści. Niektórzy chłopi (jednak nieliczni) walczyli po stronie powstańców. Do Francji do Mierosławskiego wysłano pismo, by objął funkcję dyktatora powstania, ten niechętnie się do niej przychylił i przyjechał do polski dopiero 17.2. Przewaga Rosjan. Powstańcy przyjęli walkę partyzancką- szarpana (nieustanne ataki na przeciwnika- zwykle z zaskoczenia) Mierosławski rezygnuje z funkcji i wraca do Francji. W Krakowskiem oddziały Longiewicza, odniosły sukcesy i rozbiły Rosję pod Staszowem i Pieskową Skałą. 10.3.1863- ogłoszono Longiewicza dyktatorem. Lankiewicz odnosi kolejne sukcesy pod Chrobrum i Grochowiskami- podzielił swój korpus na wiele oddziałów, sam zostaje aresztowany w Galicji przez Austriaków, oddziały powstańcze odnoszą kolejne klęski. Na Mazowszu zostaje rozbity oddział Podlewskiego, rozszczelonego w Płocku. Jedną z większych klęsk była klęska pod Buda Zabanoską- oddział dzieci – Warszawy (gimnazjaliści). W Sandomierskiem oddział Czarchowskiego, a w Lubelskiem Lelewela Morebwskiego. Powstanie styczniowe odbiło się echem po całej Europie. Nowy prezydent Austriacki- Napoleon III i premier ziem brytyjskich Palmerston wystąpili przeciw powstaniu. W pewnym momencie następuje zwrot przeciw polityce. Jednym z największych polityków był Otton Von Bismark – doprowadził do zjednoczenia Niemiec- w Polsce budził strach. Chcąc doprowadzić do sojuszu francuskiego zatarł w 1863- konwencje alwestelbena (Karol Gustaw von Alwestelben) Napoleon III w odpowiedzi na ten traktat proponuje Austrii zawarcie sojuszu przeciw Prusom. Francja i Anglia i Austria wysyłają notę do Petersburga, która zapewniała królestwu autora unię, a rządy tych państw proszą Rosje o ustępstwa dla Polski. Wew sprawy Polski są sprawami Rosji, dlatego państwa nie mogły ingerować zbrojnie. Napoleon III zachęcał Polaków do walki, Czartoryscy zaczęli nakłaniać białych do powstania. Jesienią 1863 Napoleon podjął ostatnia próbę ratowania powstania. Za Polska stał papież Pius IX, który popierał powstanie. Do Francji odwołał się Franciszek Józef I o pomoc dla walczących, nakazał przyłączenie się do powstania, ale stwierdzono, iż powstanie przetrwa jeszcze parę miesięcy i można te próbę podjęć. Białych ranił stosunek radykalny czerwonych, bali się reform czerwonych, uwłaszczenia. Po przyłączeniu się białych do powstania nadaje powstaniu nowy charakter. Miało być manifestacja ludności Polski w dążeniu do niepodległości. Nie rozbudowano oddziałów zbrojnych, mimo, iż siły powstańcze liczyły 30.000 żołnierzy. Biali nie rozbudowali bazy zbrojnej, uciekają od poważniejszych walk. Dopływu chłopów do oddziałów leśnych. Całą uwagę biali skupili na organizacji Państwa polskiego została uruchomiona administracja powstańcza. Rządowi narodowemu podlegały:
a. Wydziały spraw wew.
b. Oddziały zagraniczne
c. Wojska
d. Prasa
e. Skarb państwa
Rząd dysponował własną polityka, ściągano podatki na rzecz powstania, siła dyplomatyczna. Działały trybunały rewolucyjne, które kazały szpiegów i zdrajców. Polska stała się popularna w Europie. Jedną z postaci wybitnych był Garibaldi. Ogromne poparcie powstanie zdobyło wśród Rosjan, ochotnicy rosyjscy brali udział w walkach po stronie polskiej, również pomocy udzielali oficerowie armii rosyjskich (Piotiere- zginął w bitwie pod Pieskowa skała) Węgry walczyły po stronie Polski (Nyary, Esterchany) z Węgier przybył legion zagraniczny, który prowadził Zord Bornaniszy. Po stronie powstania walczyli tez włosi, dowodzeni przez półko wnika Francesco Nullo. Wegrów i Włochów mogło być więcej, żądaliby Węgry mogły walczyć pod swoimi żądaniami. Dużo było Francuzów, (Rochebunne, Young de Blanlenbein) Niemcy, Szwajcarzy, Czesi.

Rosja nie mogła dać sobie rady stłumieniem powstania, sięgają po siłę terroru (Murawiew- Litwa- Wieszatier, w Polsce Berg). Na Polesiu Trauguttowi rząd narodowy ( w październiku) powierzył władze dyktatorska. Powstanie upadło – ludzie tracili nadzieję. Traugutt przystąpił do powstania i pracy- zmienia i reorganizuje wojsko, łączy oddziały. Zakaz rozpraszania oddziałów. Wznowiono propagandę wśród ludu. Rosja podejmuje ofensywę wojskową w 1864. W Opatowie Rosja rozbija oddziały świętokrzyskie, Lubelszczyzny i Podlasia. Do jesieni na Podlasiu utrzymał się oddział rządów księdza Brzózki. Kwiecień- areszt Traugutta i członków rządów. 5.8- Powieszono ich koło cytadeli Warszawskiej. Grudzień – Warszawski został ukryty i stracony w 1864 powstanie upadło 2. Marca 1864 roku. Uwłaszczono chłopów. Car chciał odciągnąć chłopów od powstania. Ukaz był manifestem rządu narodowego, który chciał uwłaszczyć chłopów bez odszkodowania. Ukaz uwłaszczenia Rosjan był korzystniejszy niż rządu narodowego. Rząd chciał nie dopuścić chłopów do powstania- chciano przelicytować rząd narodowy.