Rola pamiętnika Joanny Podborskiej w "Ludziach bezdomnych" Stefana Żeromskiego.

Joanna Podborska- bohaterka "Ludzi bezdomnych" Stefana Żeromskiego, przedstawiona została na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony poznajemy ją oczami Judyma: "Doktor ujrzał tylko jej białe czoło otoczone ciemnymi włosami", "Widział w niej dotąd siostrę-człowieka, rozum i serce, istotę ze swej dziedziny, z tego kręgu, gdzie o jedno nic, wysokie a niezrozumiałe dla motłochu egoistów, kłopocą się bez wytchnienia i trudzą z radością bohaterskie duchy. I oto szalał ze szczęści: ona nie tylko taka!"

Z drugiej strony natomiast Joasia charakteryzuje się głównie sama, w swoim pamiętniku poprzez opis doświadczeń, emocjonalną ocenę opisywanej rzeczywistości oraz opis wydarzeń z którymi spotykała się na codzień. I to właśnie na tym aspekcie opisywanym przez nią w dzienniku chciałabym się skupić.

Pamiętnik Joanny pełni wiele zasadniczych funkcji. Po pierwsze ukazuje czytelnikowi Joannę jako osobę otoczoną tytułową bezdomnością - jednostkę, która swój dom utraciła bardzo wcześnie w wieku piętnastu lat. Brak fundamentu, ciepła rodzinnego na którym mogła by się oprzeć wyraźnie wpływa na jej spostrzeganie rzeczywistości i opisywanie dalszych wydarzeń swojego życia.

Dzięki pamiętnikowi Podborowskiej możemy scharakteryzować jego autorkę jako kobietę osamotnioną aczkolwiek silną. Potrafiącą zadbać o siebie, wykazującą się dużą inteligencją i rozsądkiem. Dążącą do emancypacji. Tak przedstawia swój stan emancypacji:

"Sucha kromka chleba, ale moja własna; niebogata przyszłość, ale urobiona własnymi rękami. Z obu stron mojej samotnej, kamienistej ścieżki, po której idę roztacza się świat nowoczesny jak dojrzewające zboża pól nie ogarniętych oczami. Rozum mój i serce karmią się kulturą żyjącego świata, w której z dnia na dzień przybywa pierwiastku dobra [...]"

Narracja Joasi umożliwia czytelnikowi porównanie bohaterki z doktorem Judymem. Wyraźnie możemy dostrzec podobieństwa jak i różnice ich charakterów.

Żeromski tworząc ksiażkę przyzwolił czytelnikowi na oderwanie się od głównego wątku Judyma. To właśnie dziennik Joanny:
"Przynosi w tej rozranionej powieści gałąź oliwną, tchnienie dalekiego, czystego, możliwego w życiu szczęścia." - pisze Antoni Potocki w "Szkicach i wrażeniach literackich."

Owe przykłady wskazują na olbrzymią rolę pamiętnika w utworze. Poznajemy Joannę z jej własnej perspektywy, Joanna w pamiętniku opisuje swoje pochodzenie, pogląd na ówczesną sytuację społeczną, przedstawia swoją osobę, w ten sposób czytelnicy mogą ją ocenić - jej szczerość, wrażliwość, altruizm oraz porównać z pozostałymi bohaterami.

Pamiętnik nadaje powieści cudowną refleksje nad ludzką egzystencją, pokazuje ludzką przemianę jaka dokonała się w Joannie.

Z pewnością książka Stefana Żeromskiego długo pozostanie w sercach czytelników chociażby ze względu na wspaniały dziennik, któy opisuje z taką gracją, zarazem kunsztem i artyzmem życie młodej kobiety.