Znaczenie owadów w przyrodzie
Negatywne
Pojęcie "szkodnik"' w odniesieniu do owadów istnieje jedynie w kontekście samego człowieka i jego działalności. Niszczenie naturalnych siedlisk tych zwierząt (silna antropopresja) wycinka lasów, wypalanie łąk, tworzenie sztucznych ekosystemów (np. agrocenozy), chemizacja rolnictwa, intensywna zabudowa etc. wymuszają na owadach "potrzebę" dostosowania się do tak zmienionych warunków, stąd stały się one stałym elementem towarzyszącym człowiekowi na wszystkich płaszczyznach jego działalności.
Szkody powodowane przez owady to m.in.:
- niszczenie upraw (sztuczne ekosystemy mało odporne na czynniki środowiskowe, uboga pula genowa);
- przenoszenie chorób (wektory chorób) dotykających zarówno rośliny jak zwierzęta hodowlane oraz samych ludzi (ograniczenie naturalnych siedlisk owadów, oraz stworzenie dogodnych warunków dla ich rozwoju np. brak higieny etc.)
Pozytywne
Owady przyczyniają się m.in. do:
- rozkładu materii organicznej (liczne muchówki, chrząszcze);
- mineralizacji związków organicznych w glebie (głównie mrówki);
Oprócz tego owady:
- zapylają kwiaty, umożliwiając tym samym:
- swobodny przepływ genów między poszczególnymi osobnikami (ew. populacjami) tego samego gatunku ? zapylenie krzyżowe;
- z powyższego wynika również wydatne zwiększenie się plonu (średnio 50%) z upraw entomofilnych (zapylanych przez owady) np: więcej dorodnych owoców z jednego krzaka porzeczki w stosunku do uprawy nie zapylonej przez owady (przy wykorzystaniu sztucznych metod).
- wytwarzają cenne produkty:
- jedwab - jedwabniki
- miód - pszczoły
Pajęczaki
Najliczniejszy rząd pajęczaków, należy do niego ok. 35 tys. gatunków. Są to zwierzęta typowo lądowe, o wielkości od 0,5 mm do 9 cm. Często samice są większe od samców. Zwierzęta o dużej specjalizacji; ciało podzielone na dwie części: głowotułów i odwłok. Głowotułów i odwłok połączone są z przekształconym segmentem odwłoka, tzw. stylikiem.
Głowotułów okryty grubym oskórkiem, pokrytym dodatkowo oskórkowymi włoskami, robiącymi czasem wrażenie sierści.
Odwłok miękki, pokryty cienkim oskórkiem; powstał ze zrośnięcia 12 segmentów, ale ślady pierwotnej segmentacji są widoczne tylko u niektórych gatunków. W tylnej części odwłoka kądziołki przędne.
Odnóża: na głowotułowiu 5 par odnóży, w tym 4 pary krocznych. Szczękoczułki masywne, dwuczłonowe, zakończone ruchomym pazurem, do którego uchodzi przewód gruczołu jadowego. Nogogłaszczki podobne do odnóży lokomocyjnych, zakończone pazurkami.
Układ krwionośny otwarty
Układ oddechowy: płucotchawki i tchawki
Układ nerwowy skoncentrowany, z dwuczęściowym mózgiem; narządy zmysłów dobrze rozwinięte; oczy proste; szczecinki węchowe; na głowotułowiu 4 lub 3 pary paciorkowatych oczu w układzie będącym cechą charakterystyczną rodziny.
Układ pokarmowy: końcowa część jelita przekształcona w żołądek ssący; obecność gruczołów trzustkowo-wątrobowych;
Układ wydalniczy: gruczoły biodrowe i cewki Malpighiego
Układ rozrodczy: gonady parzyste; czasem nieparzyste; zapłodnienie wewnętrzne;
Behawior: drapieżne
Biotop: Pająki to zwierzęta lądowe. Oddychają płucotchawkami lub tchawkami (w zależności od gatunku).
Jad: Prawie wszystkie pająki posiadają jad, jednak tylko trzy procent z nich może być szkodliwe dla człowieka. Pająki posiadają dwa woreczkowate gruczoły jadowe, znajdujące się u podstawy ich szczękoczułek. U dużych pająków ciągną się one aż do rejonów głowy. Wyróżnia się dwa rodzaje jadu pajęczego - jad hemolityczny i jad neurotoksyczny. Jad neurotoksyczny atakuje układ nerwowy ofiary i jest obecny w większości jadów o działaniu śmiertelnym.
Typ zwierząt bezkręgowych, najbliżej spokrewnionych z kladem zawierającym rurkoczułkowce i niedrożnorurkowe, następnie z kladem zawierającym stawonogi, niesporczaki i pazurnice. Opisano około 15 000 gatunków żyjących współcześnie pierścienic.
Wspólnymi cechami charakterystycznymi są:
- podział ciała - część głowowa, tułowiowa
- podział na pierścieniowate segmenty nazywane metamerami
- wyodrębnienie członów: gębowego oraz przed gębowego z części głowowej
- kształt ciała: z reguły wydłużony, obły ze spłaszczoną częścią tułowiową
- zamknięty układ krwionośny