profil

Spełzywanie

poleca 85% 119 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Ruchy masowe inaczej ruchy grawitacyjne jest to ogół procesów morfologicznych, polegających na przemieszczaniu się zwietrzeliny, a także powierzchniowej warstwy litej skały w dół stoku pod wpływem siły ciężkości.
Uruchomieniu ruchów masowych sprzyja m.in. przesycenie zwietrzeliny wodą, rozmarznięcie wierzchniej warstwy zmrożonego gruntu, podcięcie lub zbytnie obciążenie stoku (np. na skutek postawienia budynku), powstanie fali akustycznej. Ich tempo i natężenie zależą głównie od nachylenia stoku oraz rodzaju i grubości zwietrzeliny.
Jednym z podstawowych rodzajów ruchów masowych jest spełzywanie, występujące w obrębie stoków o nachyleniach ponad 45 stopni, zwykle pokrytych utrwaloną zwietrzeliną.
Spełzywanie jest powszechnie zachodzącym procesem morfologicznym, modelującym stoki w klimacie umiarkowanym (m.in. w Polsce). Powszechnie występuje w lecie na terenach objętych wieloletnią zmarzliną; na innych obszarach najczęściej przebiega w czasie roztopów.
Polega na wolnym pełznięciu, pod wpływem siły ciężkości, pokrywy darniowej i przypowierzchniowej warstwy zwietrzeliny. Prędkość spełzywania wynosi od 0,2 do 7,5 milimetrów na rok.
Świadectwami spełzywania są między innymi: wygięte pnie drzew (tzw. Haki zboczowe), pochylone słupy (np. telegraficzne),płoty, pomarszczone powierzchnie stoku oraz zmienione położenie kamieni granicznych.
Potok rumowiskowy inaczej język rumowiskowy jest rodzaj formy terenu i równocześnie procesu morfogenetycznego, będącego efektem spełzywania materiału zwietrzelinowego na stromych, pozbawionych pokrywy roślinnej, stokach górskich. Potoki rumowiskowe mają kształt języka lub łapy o szerokości od kilkunastu do kilkuset m i długości niekiedy kilku kilometrów.
Szybkość spełzywania rumowiska zależy od konfiguracji podłoża, rodzaju i frakcji przemieszczanego materiału oraz stopnia nasycenia wodą. Większość potoków rumowiskowych znajdujących się w Polsce stanowi formy nieaktywne, np. na północnych stokach Babiej Góry znajduje się potok rumowiskowy poruszający się z prędkością kilku cm na rok.



Czy tekst był przydatny? Tak Nie
Opracowania powiązane z tekstem

Czas czytania: 1 minuta