"Cyd" Pierre'a Corneille'a.

Cyd (1636), tragedia Pierre'a Corneille'a, której akcja toczy się w XI-wiecznej Hiszpanii. Szimena, córka wodza don Gormasa, i Rodryg, syn starego wodza don Diega, kochają się i wkrótce mają się pobrać. Dochodzi jednak do zwady między ojcami zakochanych ? Rodryg musi pomścić zniewagę, jakiej doznał don Diego. Zabija w pojedynku don Gormasa, przekreślając przyszłe szczęście pary kochanków. Tymczasem Maurowie oblegają Sewillę i Rodryg w zastępstwie ojca odpiera napastników. Szimena domaga się zemsty na zabójcy swego ojca, choć król rad byłby przebaczyć zwycięzcy spod Sewilli. Dziewczyna ? wbrew swym uczuciom ? pozostaje nieustępliwa. Jej honoru bronić ma w pojedynku z Rodrygiem don Sanszo, któremu w głębi serca nie życzy powodzenia. Kiedy Sanszo powraca po pojedynku, Szimena odmawia spełnienia obietnicy, że odda rękę zwycięzcy. Okazuje się jednak, że zwyciężył Rodryg, ale wspaniałomyślnie darował życie także zakochanemu w Szimenie don Sanszo. Honorowi stało się zadość. Kochankowie po rocznej żałobie połączą się węzłem małżeńskim, kiedy Cyd powróci z wojny z Maurami. Corneille niemal wszystkie najbardziej dramatyczne sytuacje usunął za kulisy. Na czoło wysunął pojedynek wewnętrzny, jaki toczą bohaterowie ze sobą i z czasem. Corneille zastąpił dawnego bohatera tragicznego, zdeterminowanego przez fatum, bohaterem obdarzonym wolnością i intelektualną samodzielnością, służącego swymi czynami ideałowi ?gloire?, czyli chwały, sławy, honoru, spełnienia obowiązku, traktowanego także jako czyn piękny. Premierze i wielkiemu powodzeniu tragedii towarzyszyły gwałtowne polemiki. Zarzucono autorowi plagiat, a przede wszystkim naruszenie klasycznych zasad estetycznych. Sprawę skierowano do Akademii, której werdykt ? wskazujący na wiele ?błędów? autora ? nie mógł jednak pominąć uwagi, że utwór Corneille'a ma ?niewytłumaczalny urok, który towarzyszy wszystkim jego błędom?. Ten urok zachowują także polskie przekłady, zwłaszcza pierwszy ? współczesny Corneille'owi ? pióra Jana Andrzeja Morsztyna (premiera w Zamościu, 1660).