Wolfgang Amadeus Mozart

Wolfgang Amadeusz Mozart urodził się 27 stycznia1756 roku w Salzburgu, w Austrii. Był synem Anny i Leopolda Mozartów. Był ich siódmym dzieckiem, z których tylko on i jego starsza siostra Marianna pozostali przy życiu. Pozostała piątka zmarła w wieku niemowlęcym. Leopold piastował urząd wicekapelmistrza Salzburga. Po śmierci arcybiskupa Zygmunta von Schrattenbacha Mozartowie mieli niemałe problemy z Hieronimem Colloredo, który został mianowanym nowym arcybiskupem Salzburga. Konflikt między rodziną Mozartów a arcybiskupem Colloredo był tak silny, że zyskał sławę światową i przeszedł do historii. Mówiąc o rodzinie Mozartów warto wspomnieć o samej matce Wolfganga. Była o rok młodsza od męża, wcześnie osierocona, zawsze uznawała wyższość Leopolda. Była dobrą nieco ograniczoną kobietą, co nie wyklucza, że była dobrą matką, żoną i gospodynią. To po niej Wolfgang odziedziczył wszystkie swoje naiwne, wesołe dziecinne cechy. Ojciec natomiast po ukończeniu studium filozofii i prawa objął w roku 1743 służbę u arcyksięcia. Przez pierwsze trzy lata swojego życia Wolfgang miał sposobność przysłuchiwania się koncertującej siostrze, która grą na klawesynie zachwycała wielu słuchaczy. Dopiero mając cztery lata, zaczął dokładnie zapoznawać się z instrumentami, wtedy powstawały jego pierwsze kompozycje, które w istocie wymagały kilku poprawek. Leopold szybko odkrył geniusz Wolfganga. Dla małego chłopca uczenie się menuetów i innych utworów fortepianowych było zajęciem łatwym i przyjemnym. Na menueta potrzebował pół godziny, na większy utwór godzinę by potem zagrać go w najdokładniejszej wersji. Nie tylko muzyka zajmowała całe jego dzieciństwo. Uczył się także matematyki, w której także wykazywał umiejętności. Kiedy uczył się rachunków wówczas wszystko: meble, podłoga, krzesła były pokryte wieloma liczbami pisanymi kredą. Zamiłowanie do matematyki pozostało mu do końca życia. Leopold zdał sobie sprawę, że może zarobić pokaźne pieniądze, pokazując publicznie swojego syna jako cudowne dziecko na dworach europejskich. Starsza siostra Mozarta, Maria Anna, była utalentowaną klawikordzistką, która często akompaniowała swojemu bratu w podróżach organizowanych przez Leopolda. Mozart napisał szereg utworów fortepianowych, które grał razem z siostrą. Gdy zachorował, Leopold wyrażał raczej obawy o utratę dochodów niż o swojego syna. Zimno i stałe podróże mogły się przyczynić do późniejszej choroby Mozarta. Wolfgang od wczesnego dzieciństwa podróżował po całej Europie, gdzie dawał wiele zachwycających i niewątpliwie udanych koncertów. Pierwsza z nich wiodła Mozarta na dwór elektora Maksymiliana III w Monachium; Wolfgang kończył wtedy zaledwie szósty rok życia. Następnie odbył podróż do Wiednia, gdzie zachorował na szkarlatynę, która być może była jedną z wielu przyczyn jego przedwczesnej śmierci. Następnie udaje się jeszcze na Węgry, do Francji, Anglii, gościł w takich miastach jak: Monachium, Ludwigsburg, Schwetzingen; Frankfurt, Belgia, Holandia, Szwajcaria i Augsburg. Do Wiednia powrócił pod koniec 1767 roku, gdzie pozostał do grudnia 1768 roku.Po roku spędzonym w Salzburgu trzykrotnie odwiedził Włochy. W czasie swoich podróży Mozart spotkał wielu muzyków i poznał dzieła innych wielkich kompozytorów, m.in. Bacha, Hndla, Haydna. 4 sierpnia 1782 roku Wolfgang poślubił, wbrew życzeniu swego ojca, Konstancję Weber. Miał z nią sześcioro dzieci, lecz tylko dwóch synów przeżyło. Rok 1782 był też pomyślny dla kariery Mozarta; jego opera Uprowadzenie z Seraju odniosła wielki sukces, a kompozytor rozpoczął serię koncertów, przedstawiając po raz pierwszy swoje koncerty fortepianowe i wykonując je jako solista. Już jako dorosły człowiek, Mozart został masonem, uparcie i z powodzeniem dążąc do nawrócenia ojca tuż przed jego śmiercią w 1787 roku. Jego ostatnia opera, Czarodziejski flet, zawierała masońskie motywy i znaczenia. Był w tej samej loży masońskiej co Joseph Haydn. Życie Mozarta pełne było trudnych chwil i doświadczeń. Często nie otrzymywał wynagrodzenia za swoją pracę, podczas gdy wszelkie otrzymywane sumy trwonił potem prowadząc ekstrawagancki styl życia. Jego zdrowie stopniowo podupadało. Zmarł z powodu infekcji paciorkowcowej. Śmierć przerwała mu pracę nad ostatnim dziełem, Requiem, którego nie ukończył. Przed śmiercią polecił swojemu uczniowi(prawie domownikowi)ukończenie po jego śmierci Requim. 14 takt Lacrimosy jest ostatnim który napisał Mozart. Latem 1791 roku, Franz Graf von Walsegg-Stuppack zamówił u Mozarta mszę żałobną za sumę 50 dukatów. Hrabia pragnął w sposób szczególny uczcić pamięć swej młodo zmarłej żony. Pracę nad Requiem kompozytor rozpoczął na początku października 1791 roku, przerwał ją, a później wrócił do niej w listopadzie. Miał na to zaledwie kilka dni, bo około 20 listopada rozpoczęła się gwałtownie śmiertelna choroba. Coraz bardziej wyczerpany, pracował dalej, nie wstając już praktycznie z łóżka. Ze wspomnień Benedikta Schaka, przyjaciela domu Mozartów, dowiadujemy się, że w grudniu odbyła się śpiewana próba fragmentów dzieła. Podobno przy pierwszych taktach Lacrimosy Mozart wybuchnął płaczem, odłożył partyturę i jedenaście godzin później, około pierwszej w nocy, zmarł. Requiem pozostało rękopisem nieukończonym. Żona Mozarta, Konstancja, zleciła ukończenie dzieła uczniom męża. Myśli o śmierci nie były Mozartowi obce. W jednym z listów do chorego ojca napisał, że śmierć jest prawdziwym i ostatecznym celem życia człowieka, jego najlepszą przyjaciółką ? uspokajającą i pocieszającą. Dzięki wierze w Boga uświadomił sobie, że śmierć jest kluczem do prawdziwego szczęścia. Requiem Mozarta to jedyny jego utwór z elementem autobiograficznym. Słychać w nim głos samego kompozytora, modlącego się z największą żarliwością, ufnego jak chore dziecko.
Mozart zmarł w nędzy i zapomnieniu, pochowany w grobie dla ubogich. W rzeczywistości, choć nie był już tak modny w Wiedniu jak niegdyś, w dalszym ciągu otrzymywał znaczące prowizje z różnych stron Europy, w szczególności z Pragi. Przechowało się wiele z jego błagalnych listów, ale nie był to dowód biedy, lecz jego zdolności do wydawania zawsze większych sum niż zarabiał. Został pochowany w grobie 3. klasy, tak jak olbrzymia większość mieszkańców Wiednia. Taki pochówek był zalecany przez Józefa II.

Gdy był jeszcze dzieckiem nie był samolubny, dumny, uparty, lecz przeciwnie - spokojnym, grzecznym chłopcem. Gdy dorósł wszystko się zmieniło. Stał się we wszystkich sprawach porywczy i prędki. Był człowiekiem noszącym w sobie swoje przeciwieństwo. Raz był wulgarny, drugi uprzejmy i kulturalny aż do przesady. Jedno jednak zachowało mu się od początku do końca życia. Zawsze bawiło go przekręcanie słów, dziecinne przezwiska, komiczne bzdurzenie. Leopold jako niezły psycholog doskonale rozszyfrował zachowanie swojego syna. Zwracał uwagę, że:,, rządzą nim dwie przeciwne sobie zasady - za dużo lub za mało, i żadnej pośredniej drogi ''. W istocie było tak jak mówił Leopold. Wolfgang nigdy nie nauczył się kierować sobą, nie miał zmysłu do domowego porządku, do właściwego gospodarowania pieniędzmi. Zawsze potrzebował kogoś, kto byłby jego przewodnikiem, myślał za niego w tych sprawach. Nawet z kobietami, które znał dobrze jak nikt inny - miał problemy. Był drobny, delikatny, niepozorny i biedny toteż, dlatego jego przeżycia z kobietami kończyły się zazwyczaj rozczarowaniem. Wolfgang Amadeusz zmarł mając zaledwie 36 lat, ale zdołał przejść przez wszystkie etapy życia, które nie było dla niego słodkie. Był największym artystą, ale tylko nieliczni potrafili dostrzec i zaakceptować jego talent. Wielu próbowało usunąć go ze swej drogi artystycznej. Mimo geniuszu nie można powiedzieć, że był najszczęśliwszym człowiekiem. W rzeczy samej sam nie zdawał sobie sprawy, że ci wszyscy ludzie, których on miał w zwyczaju nazywać przyjaciółmi starali się wykorzystać jego talent dla potrzeb własnych.
W ciągu swojego krótkiego, wypełnionego energią twórczą życia Mozart stworzył ponad 626 dzieł: pierwsze w wieku 5 lat, ostatnie na łożu śmierci. To niezwykłe osiągnięcie można przypisać jego pracowitości, ale również niespotykanej umiejętności komponowania podczas innych zajęć, na przykład podczas gry w ulubiony bilard. Mozart nie tylko wiele komponował, ale udało mu się również stworzyć własny styl o ponadczasowym charakterze.
Najbardziej znane utwory Mozarta to opery. Na przestrzeni 25 lat powstało ich 20, pięć z nich zajmuje czołowe miejsce wśród najsłynniejszych oper na świecie. Skomponowana przez Mozarta w wieku 12 lat opera "Bastien i Bastienne" była jego pierwszym arcydziełem.
Mozart stworzył niezliczoną ilość symfonii, z których w salach koncertowych najczęściej rozbrzmiewają: "Symfonia Haffnerowska" (KV 385), "Symfonia Praska" (KV 504) oraz "Symfonia Jowiszowa"" (KV 551). Najbardziej czarującą i bez wątpienia najczęściej słuchaną kompozycją z dzieł orkiestrowych jest serenada "Eine kleine Nachtmusik". Twórczość Mozarta obejmuje ponadto koncerty fortepianowe i skrzypcowe oraz jeden koncert na klarnet.
Kompozytor napisał ponad tuzin utworów religijnych, wiele pieśni, a także pisane do ostatniego tchu "Requiem", które ukończył uczeń Mozarta - Franciszek Ksawery Smayr. To najbardziej ujmujący utwór, napisany na zlecenie pewnego arystokraty, który zamierzał zaprezentować go jako własną kompozycję - i tak też początkowo czynił.
Pierwszy wykaz swoich utworów Mozart sporządził sam. Kompletne ich zestawienie zawdzięczamy Ludwikowi von Kchel. Jego "Chronologiczno - tematyczny wykaz wszystkich dzieł muzycznych Wolfganga Amadeusza Mozarta" ukazał się po raz pierwszy w 1862 roku i jest znany, jako "Kchel-Verzeichnis", w skrócie K. lub KV.
Mozart napisał ogromną ilość innych utworów muzyki kameralnej dla różnych zespołów instrumentów smyczkowych, dętych i blaszanych. Szczególne znaczenie mają duety smyczkowe na skrzypce i altówkę, kwartety na flet, skrzypce, altówkę i wiolonczelę
Wielkość Mozarta jako kompozytora wywodzi się z tego, co wielu określa jako piękno, głębia, ekspresyjność i emocjonalna subtelność, unikatowa wyobraźnia.
Wielu kompozytorów od czasów Mozarta wielbiło go czy wręcz nabożnie czciło. Beethoven powiedział do swojego ucznia Riesa, że nigdy nie byłby w stanie stworzyć melodii tak pięknej, jak pierwsze ustępy 24. koncertu fortepianowego, i złożył hołd Mozartowi, pisząc wariacje oparte na jego tematach.