Tęsknota za Ojczyzną na podstawie Adama Mickiewicza i Henryka Sienkiewicza

Tęsknota za szczęściem rodzinnym od zawsze była motywem popularnym w literaturze. Uważam, że wynikać to mogło z osobistych uczuć twórców, którzy przebywając na emigracji, często powracali myślą do ojczyzny, rodziny, niezapomnianych lat dzieciństwa. Na myśl nasuwa się natychmiast fragment Inwokacji: Tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych (...). Ja sama z trudem wyobrażam sobie, że mogłabym opuścić moja rodzinę, zamieszkać gdzieś hen daleko, sama jak palec, bez bliskości najdroższych mi osób. Nie zniosłabym tej tęsknoty, utraty tego, co w życiu jest dla mnie najcenniejsze...
Pojęcie emigracji wiąże mi się z utratą domu rodzinnego, utratą ojczyzny. Tułaczka na obczyźnie, nielegalna działalność polityczna, trudne warunki materialne, cierpienie powodowały niezmierzoną tęsknotą za ziemią ojczystą, którą odnajdujemy w najpiękniejszych utworach tych poetów.

"Pan Tadeusz" to najwybitniejsze dzieło polskiego romantyka. Podmiot liryczny w Inwokacji jest Litwinem z pochodzenia i wielkim patriotą, gdyż kocha i tęskni za ojczyzną.

Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie;
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie;
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.

Patriotyzm tu - to miłość do dawnych obyczajów i pielęgnowanie tradycji, to pamięć o historii Ojczyzny, to działalność Jacka Soplicy i zryw napoleoński. Wykreował Jacka Soplicę, bohatera dynamicznego, który przeżywa jedyną w życiu, nieszczęśliwą miłość do Ewy Horeszkówny. Przeżywa wewnętrzny konflikt po dokonaniu zbrodni na Stolniku. Wstępuje do zakonu bernardynów, walczy i organizuje powstanie na Litwie. Bohater, podobnie jak Wallenrod, rezygnuje ze szczęścia osobistego. Nie jest jednak samotnym bojownikiem, lecz emisariuszem, agituje szlachtę i chłopów do wspólnej walki. Poeta świadomie podkreśla jak wielkie znaczenie w życiu człowieka odgrywa służba dla Ojczyzny. Żarliwy patriotyzm i poświęcenie się dla niej powoduje, że Jacka Soplicę stawiamy w rzędzie tych bohaterów literackich, którzy stanowią dla nas wzory osobowe, godne naśladowania. Na przykładzie Jacka widzimy przemianę całego pokolenia polskich rewolucjonistów, którzy po klęsce powstania listopadowego, zrozumieli jak wielkim błędem była idea samotnej walki szlachty, która nie zdecydowała się szukać poparcia i pomocy wśród polskiego ludu. Bezpośrednie wyznanie miłości poety do Ojczyzny pozostanie na zawsze w "Inwokacji", która jest wyrazem wielkiej tęsknoty do rodzinnej Litwy. Epos zamyka i utrwala piękno Ojczyzny - tragizm dzieła rodzi się natomiast w zestawieniu z "Epilogiem", gdy po słonecznym wspomnieniu następuje ponura rzeczywistość wygnańca na paryskim bruku.
Epilog w "Panu Tadeuszu" jest wypowiedzią autora wyjaśniająca całe znaczenie powstania utworu (pewna forma genezy).
Kraj do którego odwołuje się nasz poeta w swych marzeniach i wspomnieniach, jest krajem z lat jego dzieciństwa- pełnego radości, szczęścia i beztroski. Utwierdza nas, że warto o nim wspominać, sam go sakralizuje pisząc o jego czystości, świętości i nieprzepełnionej miłości. Nawiązując do emigrantów podkreśla swój naród jako przeszły kraj wierzący we własne siły oraz będący pewny swoich działań.
Autor próbuje się oderwać od rzeczywistości, wchodząc w sferę marzeń i wspomnień z czasów pełnego szczęścia swojego narodu- narodu bożego.

Zasadniczym motywem noweli pod tytułem ?Latarnik? jest tęsknota za ojczyzną. Bohaterem jest tu Skawiński, żołnierz powstania listopadowego, uczestnik walki narodowo - wyzwoleńczej na Węgrzech w okresie Wiosny Ludów, wojny o zniesienie niewolnictwa Murzynów w Stanach Zjednoczonych. Kolejne losy Skawińskiego ujęte są w obraz typowy. Pozornie fatalistyczna motywacja jego losu, daje się całkowicie wytłumaczyć alegorią, która posługiwał się pisarz, by wprowadzić w błąd cenzurę carską. Nowela daje prawdziwy i przejmujący wizerunek tułacza - patrioty. Cisza i ukojenie, jakie znalazł tułacz na bezludnej wyspie, przynosi ukojenie cierpień spowodowanych rozłąką z krajem ojczystym. Zapomnienie to staje się tragiczną winą tułacza. Latarnika budzi z owego zapamiętania siła patriotyczna, wielkiego poematu narodowego - "Pana Tadeusza". W końcowej scenie utworu wygnany starzec uchodzi z wyspy przyciskając do piersi książkę - cząstkę umiłowanej ojczyzny. Scena ta jest żywym symbolem wierności ideałom patriotycznym.

W opowiadaniu tym los emigranta nakreślony został tak, aby uwydatnić heroiczny charakter tułaczki, zbliżający Skawińskiego do sylwetki bohatera tragedii greckiej. Nad jego życiem ciąży fatum, tęskni za Polską. Myśl ta nie pozwala mu nigdzie zagrzać miejsca, przyjmując najpierw kształt walki za wolność, potem zaś nieznośnej nostalgii, a wreszcie urokliwego a niedopuszczalnego na latarni snu. W ten sposób Sienkiewicz kreśli obraz Skawińskiego jako postaci posągowej, której przeznaczeniem jest budzić szacunek i współczucie.

Następnym utworem literackim, w którym bohater tęskni za swą ojczyzną jest dzieło Adama Mickiewicza pt. ?Konrad Wallenrod?. Główny bohater dokonał rzeczy wielkiej - uratował ojczyznę od niechybnej klęski, ale używając metod niegodnych średniowiecznego rycerza. Konrad był synem litewskiego rycerza i gdy był dzieckiem został porwany przez Krzyżaków. Dorastał na dworze mistrza krzyżackiego. Bohater od małego był podsycany tęsknota za Litwą i powolną nienawiścią wobec Krzyżaków, przez litewskiego tłumacza na dworze mistrza krzyżackiego ? Halbana. Gdy udaje mu się wraz z wajdelotą uciec na Litwę, dostaje się na dwór księcia Kiejstuta. Poznaje tam Aldonę ? córkę księcia i zakochuje się w niej, a następnie żeni się z nią. I tu następuje pierwszy tragiczny wybór, którego musi dokonać Konrad ? Krzyżacy chcą jak najszybciej zaatakować Litwę, przez co Wallenrod musi wybierać pomiędzy życiem rodzinnym, domem, żoną a ojczyzną, jednocześnie wie, że gdy zostanie w domu z żoną, krzyżacy zaatakują, a cóż to za życie nawet szczęśliwe jeżeli nie ma ojczyzny, państwa. Mickiewicz uznaje, że ojczyzna pozostaje jednak ważniejsza. Już jako mistrz krzyżacki nasz bohater stara się powoli osłabiać zakon. Ku zaskoczeniu wszystkich krzyżaków nie rusza na Litwę jak wszyscy tego by chcieli, ale narzuca na wszystkich posty, dzięki którym zyskuje na czasie. Jest ogromnie zaskoczony tym, że jego żona Aldona jest tam gdzie On ? w zakonie. Gdy Konrad uświadamia sobie, że krzyżacy nie będą już dłużej zwlekać z najazdem na Litwę, znów podejmuje tragiczną w skutkach dla zakonu i hańbiącą go metodę walki. Posyła żołnierzy zakonu do walki, wie jakie pułapki na nich czekają i dlatego posyła ich na pewną śmierć, ci z kolei przysięgali bezgraniczną służbę zakonowi i bez względu na to czy im się podoba czy nie wykonują rozkazy narzucone im z tzn. ?urzędu?. W ten sposób świadomie ich zabijał, ranił, mordował ? a wszystko to dla dobra ojczyzny.

Wallenrod zawsze reagował na trzy słowa: ?ojczyzna, powinność, kochanka? ? pierwsze można odnieść do własnego państwa, które chciał bronić jak tylko mógł, drugie to powinność wobec własnej ojczyzny i wielki patriotyzm, a trzecie przede wszystkim żona Aldona i znów ukochana dla niego ojczyzna. Rzadko kto jest tak oddany ojczyźnie jak oddany był Konrad, faktem jest, że niemal całe jego życie to wybory, tragiczne wybory. Bardzo trudno powiedzieć czy bohater jest zdrajcą, czy bohaterem ? jedno jest pewne wszystko co zrobił to zrobił dla ojczyzny, dla własnego narodu, nie dla siebie. Chciał ocalić swoją ojczyzną przed ?śmiercią? ? wiedział, że to co robi jest złe, ale moim zdaniem wybrał najmniejsze zło ? bo chyba nikt inny nie umiałby poświęcić tyle dla ojczyzny, dla kraju.

Tęsknota wiąże się w literaturze z najrozmaitszymi tematami, począwszy od miłości, a na ojczyźnie skończywszy. Najczęściej bohaterami utworów literackich są ci, którzy tęsknią właśnie do ukochanych osób, tęsknią za tymi, którzy odeszli, za ojczyzną, kimś bliskim. Bohaterowie tęskniący za ojczyzną to emigranci, których los zmusił do opuszczenia kraju. Ojczyzna kojarzy mi się z krajobrazem najbliższej okolicy, z domem rodzinnym, matką, ojcem, rodzeństwem i ciepłem ogniska rodzinnego toteż w zupełności rozumiem tęsknotę twórców i świadomość ich niemożności powrotu w rodzinne strony.
Tęsknota towarzyszy ludziom od zawsze.