Średniowiecze - notatka

1. Ramy czasowe: 476r. - 1492
2. Tło historyczne:
* 476r - upadek cesarstwa Bizantyjskiego za panowania Karola wielkiego.
* X w. cesarstwo Ottonów
* 1000r. - zjazd w Gnieźnie
* 1025r. - koronacja Bolesława Chrobrego
* 1054r. - schizma Kościoła
* XI w. - wyprawy krzyżowe
* XII w. - panowanie Bolesława Krzywoustego i rozbicie dzielnicowe
* XIII w. - wojny z Tatarami
* XIV w. - panowanie Władysława Łokietka, początek wojny stuletniej, unia polsko - litewska
* XV w. - bitwa pod Grunwaldem, Warną, rządy Kaziemierza Jagielończyka
* 1450 r. - wynalezienie druku
* 1453 r. - zdobycie Konstantynopola przez Turków
* 1492 - odkrycie Ameryki

3. Kultura w średniowieczu była kulturą teocentryzmu. Była epoką zacofaną - to, co uzyskano w starozytności, zanikło. EPOKA KONTRASTÓW

4. teocentryzm - sprowadzanie spraw ludzkich do Boga oraz podporządkowyanie celi pozaziemskich wszystkich stref kultury.

5. uniwersalizm - jedność epoki; m.in. pojedmowanie podobnych problemów i motywów w filozofii, sztuce, literaturze itp.

6. Sztuka średniowiecza.
a) zabytki
- kościół Sainte Sernium w Tuluzie,
- Notre-Dam-la Grande w Poitreis
- katedra w San- Diego de Compostella
- katedra w Pizie

b) Rzeźba:
- głównie w kościołach
* na portretach zazwyczaj jest przedstawiony Chrystus i Madonna
* w zagłębieniach i niszach w murze - święci
- głównie religijne postacie
- wykuwano przede wszystkim w kamieniu, drewnie, wykonywano też odlewy w brązie

c) Malarstwo:
- ścienne
- w ilustrowanych księgach
- funkcja: religijna i pouczająca
- brak perspektywy, odrealnione
- barwne

d) Sztuka romańska:
- XI i XII w.
- wpływowa, głównie sztuka starożytnego Rzymu
- dzieli się na wczesną, dojrzała i późną
- zróznicowano bryły budowli
- pojawiły się wieże i galeryjki urkadowe
- budowle z kamienia ciosanego
- sklepienie krzyżowo - żebrowe
- bogata dekoracja architektoniczna w sztuce późnej

W stylu romańskim budowano przede wszystkim budowle sakralne, o prostych, masywnych bryłach. Mury były grube, łuki półkoliste, okna małe.
np. kolegiata św. Piotra w Kruszwicy, kościół św. Prokopa w Strzelinie

e) Gotyk
- XIII - XV w.
- dzielił się na 3 okresy: wczesny, dojrzały, późny
ARCHITEKTURA
- linie pionowe - dominacja
- bogate dekoracje - rozety
- przestrzenne wnętrza
- duże, ostre, łukowe okna a w nich witraże
- sklepienie krzyżowe, żebrowe
- strzelistość buzynków
- zazwyczaj z cegły
np. Notre Dam w Paryżu, Kościół Mariacki w Gdańsku

RZEŹBA
- kamień, polichromowane drewno
- podkreslały cielistość, ruch, gesty i stany emocjonalne
- tematy: sąd ostateczny, Madonna, apostołowie i święci, Chrystus (już nie surowy, jak w romańskiej, ale miłosierny), piety, drastycznie cierpiący Jezus.

MALARSTWO
- większe postacie
- sztywne
- tło najczęściej złote
- mlarstwo tablicowe i witrażowe