Interpretacja wiersza Tadeusza Różewicza "Ocalony"

Bardzo lubię wiersze Tadeusza Różewicza, a zwłaszcza te napisane po II Wojnie Światowej. Wiersze te charakteryzują się prostotą, ale zarazem poruszają wiele ważnych kwestii dotyczących ludzi, życia i zmian dokonanych po II Wojnie Światowej oraz odczuć ludzi w czasach II Wojny Światowej.

Jednym z najciekawszych wierszy Różewicza jest wiersz pt. "Ocalony". Przedstawia on świat pusty i bezbarwny, pozbawiony radości i jakichkolwiek wartości. Podmiot liryczny wypowiada się w niektórych kwestiach bardzo pesymistycznie i z brakiem wiary na tzw. "lepsze jutro" - "Człowieka tak się zabija, jak zwierzę". Istnieje jednak w tekście nadzieja podmiotu lirycznego na pomoc pochodzącą od Boga, którą wyraża słowami: "Szukam nauczyciela i mistrza niech przywróci mi wzrok słuch i mowę niech jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia niech oddzieli światło od ciemności".

Zwroty te kojarzą mi się ze Starym i Nowym Testamentem. Słowa: "Szukam nauczyciela i mistrza" przypominają zwroty, jakimi odnosili się apostołowie do Pana Jezusa (Nowy Testament). Wyrażenia "niech przywróci mi wzrok słuch i mowę nich jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia niech oddzieli światło od ciemności" skojarzyłam ze Starym Testamentem. W przypowieści o stworzeniu świata Bóg nazywał rzeczy i pojęcia, oddzielał światło od ciemności (podmiot liryczny ma nadziej na ponowne nazwanie rzeczy i pojęć oraz oddzielenia światła od ciemności).

Wiersz charakteryzuje się dużą ilością sformułowań przeciwstawnych: człowiek i zwierzę; miłość i nienawiść; wróg i przyjaciel; ciemność i światło; prawda i kłamstwo piękno i brzydota; męstwo i tchórzostwo. Sformułowania te nadają odczuć tajemniczości, dzięki którym wiersz bardziej zaciekawia czytelnika i prowokuje do zastanowienia się, co chciał nam autor przekazać.

W wierszu zauważamy środki stylistyczne, jednak we mnie największą ciekawość wzbudziło użycie turpizmu przez Tadeusza Różewicza: "furgony porąbanych ludzi". Słowa te wzbudzają we mnie odrazę, a zarazem przerażenie. Mam wrażenie, że autor użył tak brutalnych słów alby uświadomić czytelnikom, że życie w obozach koncentracyjnych, jak i poza nimi było skrajnie trudne, urągające człowieczeństwu.

Autor użył w wierszu kilku innych środków poetyckich, a są to m.in.:
- anafora: "niech przywróci mi wzrok słuch i mowę, niech jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia niech oddzieli światło od ciemności"
- powtórzenia: ocalałem oraz widziałem
- prozaizm: porąbanych
- epitet: porąbanych ludzi
- porównanie: Człowieka tak się zabija, jak zwierzę,
- wyliczenie: wzrok słuch i mowę

Można zauważyć, że w tym wierszu autor użył niewielu środków poetyckich. Uważam, że w ten sposób Tadeusz Różewicz chciał podkreślić treść swojego wiersza.

Warto również zwrócić uwagę na budowę tego wiersza. W tym utworze poetyckim występuje kompozycja ramowa nazywana również klamrową. Tworzą ją dwa takie same fragmenty: "Mam dwadzieścia cztery lata ocalałem prowadzony na rzeź". W wierszu można zauważyć porządek w chaosie. Wszystkie strofy do siebie pasują z wyjątkiem szóstej zupełnie innej od reszty.

Uważam, że wiersz doskonale oddaje atmosferę panującą w czasach II Wojny Światowej, autor trafnie przedstawia nam odczucia ocalonego człowieka "prowadzonego na rzeź".