Polskie Parki Narodowe

BABIOGÓRSKI PARK NARODOWY(położenie,powierzchnia,rok założenia,historia)
Babiogórski Park Narodowy (o powierzchni 1704 ha), utworzony w 30 października 1954 r., jest jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski. Znajduje się on w Polsce południowej, w powiecie suskim i nowotarskim (województwie małopolskim) przy granicy ze Słowacją.
W 1933 r. uchwałą PAU utworzono "Rezerwat na Babiej Górze" o powierzchni 650 ha.
30.10.1954 r. utworzenie Babiogórskiego Parku Narodowego (o pow. 1704 ha).
1977 r. Babiogórski Park Narodowy zostaje uznany przez UNESCO za 1 ze światowych rezerwatów biosfery i włączony do realizacji programu MaB.

ROŚLINNOŚĆ
Do osobliwości należą okrzyn jeleni (będący symbolem parku) i rogownica alpejska, które w parku mają jedyne stanowiska w Polsce.
Na terenie parku opisano 500 gatunków roślin naczyniowych, prawie 200 gatunków mchów oraz liczne porosty, glony i wątrobowce. Występuje tutaj 70 gatunków wysokogórskich oraz 54 objętych ochroną gatunkową.
Na Babiej Górze widoczny jest piętrowy układ roślinności górskiej. Są to następujące piętra wraz z charakterystycznymi roślinami:
1) regiel dolny (700-1150 m n.p.m.)
-buk
-świerk
-jodła (sięgają do 45 m wysokości i 350 cm obwodu pnia; zobacz: Gruba Jodła)
-żywiec cebulkowy
-czosnek niedźwiedzi
-regiel górny (1150-1350 m n.p.m.)
-świerk
2) piętro kosodrzewiny (1350-1650 m n.p.m.):
-kosodrzewina
-kostrzewa pstra
-zawilec narcyzowy
-goździk okazały
-lilia złoto głów
-piętro alpejskie (1650 - 1725 m n.p.m.):
-sit skucina
-kosmatka brunatna
-rogownica alpejska (endemit babiogórski)

ZWIERZĘTA
Ogółem w Parku występuje 3680 gatunków zwierząt:
- ptaki (118 gatunków) ? uszatka, puszczyk uralski, puchacz, dzięcioły, płochacz halny, siwerniak, głuszec;
- ssaki (49 gatunków) ? jeleń,koszatka,orzesznica,żołędnica,ryjówka górska,ryjówka aksamitna,ryjówka malutka;
- ryby (2 gatunki);
- płazy (12 gatunków) ? salamandra plamista;
- gady (6 gatunków) ? jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, żmija zygzakowata, padalec zwyczajny;
- bezkręgowce (3500 gatunków) ? chrząszcze (1500 gatunków).
Owady, zwłaszcza chrząszcze, wliczając unikatowe gatunki.

GEOLOGIA
Grzbiet masywu Babiej Góry nieznacznie wznosi się i opada tworząc, słabo zaznaczone szczyty. Babią Górę tworzą skały osadowe. Zostały one wypiętrzone w okresie trzeciorzędu i noszą miano fliszu karpackiego. Są to naprzemianległe warstwy piaskowców magurskich, margli, łupków oraz iłów. Skład ich i ułożenie są wyraźnie widoczne w miejscach odsłoniętych na północnym, stromym stoku Babiej Góry. Północne ściany masywu zostały wytworzone w wyniku olbrzymich ruchów osuwiskowych.

DLACZEGO ZAŁOŻONO
-klasycznie wykształcony układ pięter roślinnych -zespół roślinności naskalnej
-jedyne w Polsce stanowiska roślin: okrzyn jeleni i rogownica alpejska
- w partii szczytowej Babiej Góry występuje jedyne w Beskidach piętro halne oraz wiele zanikających stawków osuwiskowych

BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY (rok założenia,powierzchnia,historia,położenie) utworzony w 1932 r. jako Park Narodowy w Białowieży
Park leży we wschodniej części Polski w województwie podlaskim, przy granicy z Białorusią. Park znajduje się w centralnej części Puszczy Białowieskiej, najbardziej naturalnego kompleksu leśnego na niżu Europy. Powierzchnia parku (powiększonego o ponad 5 tys. ha w 1996 r.) wynosi 10502 ha, w tym najstarsza część "Rezerwat Ścisły" zajmuje 4747 ha, Park Pałacowy (48 ha) i Ośrodek Hodowli Żubrów (274 ha). Ekosystemy leśne zajmują ponad 90% obszaru parku.
Jego historia sięga 1921 roku, kiedy to 29 grudnia utworzono leśnictwo "Rezerwat", które 13 kwietnia 1924 roku zostało podniesione do rangi nadleśnictwa o tej samej nazwie, które 1 stycznia 1929 roku zostało objęte ochroną ścisłą. 4 sierpnia 1932 roku zostało przemianowane na "Park Narodowy w Białowieży". W roku 1947 21 listopada reaktywowano go pod obecną nazwą.

ZWIERZĘTA
W Puszczy Białowieskiej żyje około 12 000 gatunków zwierząt, wśród których przeważają bezkręgowce, a w szczególności owady (8 000 gatunków). Ponadto występuje tu 120 gatunków ptaków, 7 gatunków gadów, 11 gatunków płazów i 44 gat. ssaków, w tym: wilk, ryś, bóbr i żubr.
Symbolem parku jest żubr. Ostatnie żubry żyjące na wolności wyginęły w Puszczy Białowieskiej w 1919 r. Ponownie gatunek ten sprowadzono na obszar parku w roku 1929. Obecnie stado wolnościowe w polskiej części Puszczy liczy około 250 sztuk.

ROŚLINNOŚĆ
Flora parku liczy około 4500 gatunków, w tym 725 gat. roślin naczyniowych, 277 gat. porostów i ponad 3000 gat. grzybów. Spośród szczególnie rzadkich roślin parku należy wyróżnić: pełnika europejskiego, kosaćca syberyjskiego, arnikę górską, turówkę wonną i fiołka bagiennego.
Na obszarze parku występuje 40 zbiorowisk roślinnych, wśród których przeważają zbiorowiska leśne. Dominującymi wśród nich są grądy typowe i niskie; rzadszymi są łęgi i bory mieszane. Bardzo małe powierzchnie zajmują bory świeże i bagienne.

GEOLOGIA I GLEBY
Teren parku należy do obszaru staroglacjalnej wysoczyzny morenowej, powstałej w wyniku rozpadu i wytopienia się lądolodu środkowopolskiego stanowiącego stadiał Warty. Rzeźba jest mało urozmaicona. Wśród utworów powierzchniowych dominują piaski i żwiry. Na terenie parku przeważają gleby brunatne i płowe wytworzone z glin zwałowych. W dolinach rzek występują czarne ziemie i słabo wykształcone mady. Małe bezodpływowe zagłębienia zajmują gleby torfowe.

PO CO ZAŁOŻONO
Chroni najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej ? ostatni na niżu Europy las naturalny.



BIEBRZAŃSKI PARK NARODOWY(rok zalozenia,powierzchnia,polozenie,historia)
utworzony 25 września 1993. Największy w Polsce, o powierzchni ponad 59000 ha.
Obejmuje dolinę Biebrzy począwszy od jej źródeł, a skończywszy na ujściu do Narwi. Niemal cała Biebrza znajduje się na terenie parku (ok. 155 km). Położony jest w północno-wschodniej Polsce na terenie województwa podlaskiego.
Ochronę tego terenu zapoczątkowano w latach międzywojennych, tworząc dwa rezerwaty: "Czerwone Bagno" (w zmienionych granicach istniejący do dziś) oraz "Grzędy". W 1989 staraniem Towarzystwa Biebrzańskiego utworzono Biebrzański Park Krajobrazowy, obejmujący tereny basenów dolnego i środkowego. Cztery lata później park krajobrazowy przekształcono w narodowy.W 1995 r. Biebrzański Park Narodowy wpisany został na listę wodno-błotnych obszarów chronionych Konwencją Ramsar.

ROŚLINNOŚĆ
Szata roślinna parku odznacza się dużą różnorodnością, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu rzadkich gatunków. Sprzyjające warunki rozwoju znajdują tu rośliny pochodzenia północnego i relikty glacjalne, reprezentowane przez 17 atunków roślin naczyniowych m.in.: brzozę niską, wierzbę lapońską, wełnianeczkę alpejską, gnidosza królewskiego, skalnicę torfowiskową, turzycę strunową i 8 gatunków mszaków np.: mszar nastroszony, skorpionowiec brunatny. Dotychczas w dolinie Biebrzy stwierdzono występowanie 872 gatunków roślin naczyniowych, z których 67 jest objętych prawną ochroną gatunkową w Polsce, zaś 9 umieszczonych jest w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin jako gatunki ginące bądź zagrożonych wyginięciem (m.in. szachownica kostkowata, fiołek torfowy, wełnianeczka alpejska i wierzba borówkolistna).

ZWIERZĘTA
Dolina Biebrzy jest unikatową w skali Europy enklawą dla ptaków wodno-błotnych. Obserwowano tu dotychczas 263 gatunki ptaków, w tym 185 gatunków lęgowych. Spośród 56 gatunków uznanych w Polsce za zagrożone wyginięciem 21 gnieździ się w parku, np.: dubelt, wodniczka, rybitwa czarna, orlik grubodzioby. Dla niektórych ptaków ptaków wodno-błotnych Bagna Biebrzańskie są jedną z ostatnich ostoi gwarantujących utrzymanie się ich populacji w Europie Środkowej. Dla wielu grup fauny dane są wciąż niekompletne i wymagają uzupełnienia. Na obszarze parku stwierdzono występowanie 47 gatunków ssaków, 12 gatunków płazów, 5 gatunków gadów i 37 gatunków ryb. Fauna bezkręgowców jest słabo poznana. Jak dotąd zarejestrowano tu występowanie: 607 gatunków motyli - z tego 93 gatunki motyli dziennych, 42 gatunki chruścików, ok. 400 gatunków pająków i 19 gatunków pijawek.

GEOLOGIA
Biebrzański Park Narodowy obejmuje znaczną część Kotliny Biebrzańskiej - wielkiego obniżenia terenu o długości ponad 100 km, powstałego w okresie zlodowaceń: środkowopolskiego i bałtyckiego. Wypełnia ją kilkumetrowa warstwa torfu. Jest to największy i najbardziej naturalny w Europie Środkowej kompleks torfowisk o powierzchni ok. 90000 ha. Dolina Biebrzy jest otoczona ze wschodu, południa i zachodu przez wysoczyzny morenowe - Białostocką, Kolneńską i Wysokomazowiecką - utworzone podczas zlodowacenia środkowopolskiego

PRZYCZYNY ZAŁOŻENIA
Założono Go po to aby chronił rozległe i prawie niezmienione dolinowe torfowiska z unikalną różnorodnością gatunków roślin, ptaków i innych zwierząt oraz naturalnych ekosystemów. Dolina Biebrzy jest bardzo ważnym miejscem gniazdowania, żerowania i odpoczynku dla ptactwa wodno-błotnego.

BIESZCZADZKI PARK NARODOWY(rok założenia,powierzchnia,połozenie,historia) utworzony w 1973 r jest trzecim co do wielkości parkiem narodowym w Polsce, położonym w województwie podkarpackim, przy granicy z Republiką Słowacką i Ukrainą.
Powstały w roku 1973 park obejmował zaledwie 59,55 km2. Chronił wtedy jedynie niewielką część cennych przyrodniczo obszarów (głównie kompleks połonin z niewielkim obszarem przyległych lasów). W następnych latach park dwukrotnie powiększano. W 1989 i 1991 roku objęto ochroną znaczny obszar naturalnych lasów, a także kompleksy półnatur alnej roślinności nieleśnej na terenie dawnych osad. W 1996 roku park powiększono o rozległe tereny łąkowe położone na terenie dawnych wsi Bukowiec, Beniowa, Caryńskie. Obecnie Bieszczadzki Park Narodowy zajmuje powierzchnię 27834 ha w najwyżej położonej części Bieszczadów. Szczególne walory przyrodnicze terenu Bieszczadów przemawiają za tym, aby park objął swym zasięgiem dolinę Sanu po pasmo Otrytu na północy oraz całą zlewnię Solinki.
W 1992 roku Bieszczadzki Park Narodowy stał się częścią Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie". Składa się on z trzech części:
1. polskiej (Bieszczadzki P.N. i dwa otaczające go parki krajobrazowe: Ciśniańsko - Wetliński i Doliny Sanu)
2. słowackiej (Park Narodowy Połoniny)
3. ukraińskiej (Użański Park Narodowy i Nadsański Park Krajobrazowy).

ZWIERZĘTA
Bieszczadzki Park Narodowy jest stosunkowo licznie zasiedlany przez gatunki, które uznawane są za zagrożone lub rzadkie w innych częściach Europy. Rodzime populacje dużych ssaków drapieżnych: niedźwiedzia,żbika, wilka i rysia są szczególnie cennym elementem tutejszej przyrody. Spośród dużych roślinożerców najliczniejszy jest jeleń. Liczebność populacji została oceniona na 5-7 osobników/100 ha. Pod koniec lat sześćdziesiątych reintrodukowano w Bieszczadach żubry. Gatunek ten łatwo zaadaptował się do miejscowych warunków i obecnie populacja bieszczadzka liczy około 100 osobników z czego na obszarze BdPN żyje około 20 osobników. W Bieszczadach występują również populacje sarny, dzika, oraz kilka osobników łosia. Jeśli chodzi o sukcesy na polu ochrony aktywnej ostatnio dokonano w BdPN udanej reintrodukcji bobra. W parku prowadzi się również hodowlę zachowawc zą starej, ginącej rasy konia huculskiego.
Szczególnie interesującą i cenną grupą są liczne tu ptaki dra pieżne takie jak: orzeł przedni, orlik krzykliwy, sokół wędrowny, gadożer, orzełek włochaty, trzmielojad oraz sowy: puchacz i puszczyk uralski. Na połoninach gnieżdżą się także gatunki alpejskie: siwernika, płochacz halny, nagórnik.

ROŚLINNOŚĆ
Flora naczyniowa obejmuje około 760 gatunków, z których 29 to gatunki wschodniokarpackie. Wśród gatunków endemicznych dla Karpat Wschodnich w Bieszczadzkim Parku Narodowym występują pszeniec biały, lepnica karpacka, przywrotnik turkulski. Oprócz gatunków wschodniokarpackich do najcenniejszych roślin spotykanych w parku należą rośliny wysokogórskie (około 70 gatunków). Są to m.in.: zawilec narcyzowy, widłak alpejski, prosiennicznik jednogłówkowy. 66 gatunków występujących na terenie BdPN to rośliny prawnie chronione, przy czym 58 objętych jest ochro ną ścisłą. Udział gatunków synantropijnych jest stosunkowo niski (około 10%), co świadczy o wysokim stopniu naturalności flory. Równie ciekawa i bogata jest grupa tradycyjnie zaliczana do roślin niższych; występuje tu około 300 gatunków porostów, ponad 200 gatunków mchów oraz liczne gatunki grzybów. Do najciekawszych należy grzyb boczniak wetliński, który występuje jedynie na terenie Bieszczadów (endemit bieszczadzki).

GŁÓWNE CELE OCHRONY PARKU
Główne cele ochrony w BdPN to: ochrona typowego krajobrazu Karpat Wschodnich z całym bogactwem osobliwych form, charakterystyczny układ pięter roślinno-klimatycznych, główne koncentracje rzadkich gatunków oraz zbiorowisk wschodniokarpackich i wysokogórskich, naturalne biocenozy puszczańskie z fauną dużych drapieżnych ptaków i ssaków. Ochronę umożliwia m.in. bardzo niska gęstość zaludnienia na tym terenie (poniżej 4 osób/km2).

DRAWIEŃSKI PARK NARODOWY(rok założenia,powierzchnia,połozenie), utworzony w 1990 r leży w środkowo - zachodniej Polsce na pograniczu województw zachodniopomorskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Park jest częścią kompleksu leśnego Puszczy Drawskiej, która znajduje się na Pojezierzu Myśliborsko-Wałeckim. Obejmuje on obszar od wypływu Drawy z jez. Dubie (Adamowo) na północy i ciągnie się do Starego Osieczna na południu.
Aktualna powierzchnia Parku wynosi 11342 ha, z czego lasy zajmują 9507 ha, a ochroną ścisłą objęte jest 368 ha. Ekosystemy wodne, które należą do jednych z cenniejszych w parku, zajmują 937 ha.

ZWIERZĘTA
Świat zwierząt parku jest bardzo bogaty. Jedną z najliczniejszych grup są ptaki, których w parku zanotowano 154 gatunki. Najcenniejszymi wśród nich są bielik, rybołów, orlik krzykliwy, puchacz, gągoł, tracz nurogęś, bocian czarny i wiele innych. Na terenie parku występuje 7 gatunków gadów. Osobliwością jest żółw błotny, którego liczebność maleje. Zinwentaryzowano 13 gatunków płazów. W wyniku reintrodukcji w roku 1978 powrócił na te tereny bóbr. Miejscami spotykana jest wydra. Ogólem żyje tu ponad 40 gatunków ssaków, w tym licznie jelenie, sarny i dziki. Dobre warunki tlenowe i czystość akwenów pozwalają utrzymać się ginącym gatunkom ryb ktorych Ogółem w wodach parku występuje ok. 30 gatunków , w tym takie jak: sieja, sielawa, brzana, certa i restytuowany łosoś.

ROŚLINNOŚĆ
Na terenie parku występuje około 1000 gatunków roślin naczyniowych, z których 50 podlega ochronie gatunkowej. Do gatunków szczególnie cennych należą: storczyki, żurawina drobnolistkowa, rosiczki, turzyca bagienna, widłaki, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, osobliwością jest borealna krzewinka chamedafne północna oraz wiele innych. W parku stwierdzono także ponad 200 gatunków mchów i 210 gatunków grzybów oraz występuje ok. 140 zbiorowisk roślinnych, w tym 18 leśnych i zaroślowych.
Najbardziej charakterystycznym zespołem jest buczyna pomorska. Szczególną opieką otaczane są wyjątkowo piękne dęby i buki liczące ponad trzysta, a niekiedy i czterysta lat. Najstarsze z nich znajdują się w obszarach ochrony ścisłej "Radęcin" i "Dębina".

WODY
Ważnym elementem w pejzażu parku jest ciąg jezior rynnowych, położonych we wschodniej części parku, w zlewni rzeki Płocicznej. Charakteryzują się one znaczną głębokością, wydłużonym kształtem i stromymi zboczami. Jeziora te są bardzo zróżnicowane pod względem trofii i wielkości. Największym jest jezioro Ostrowiec (370 ha). Urokliwe są także niewielkie, śródleśne oczka podlegające ścisłej ochronie zwane "Głodnymi jeziorkami".
Wody parku utrzymują się w pierwszej lub drugiej klasie czystości. Drawa obfituje w masowo porastający kamienie glon z grupy krasnorostów Hildebrandtia rivularis, co świadczy o wysokiej klasie czystości wód tej rzeki.

PO CO GO ZAŁOŻONO?
Jednym z głównych motywów utworzenia parku była potrzeba ochrony szczególnie cennych odcinków rzek Drawy i Płocicznej wraz z otaczającymi je lasami.

PARK NARODOWY BORY TUCHOLSKIE (położenie,rok założenia,powierzchnia,historia)Dnia 1 lipca 1996 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 maja 1996 r. powołano Park Narodowy ?Bory Tucholskie?. Powierzchnia, jaką obecnie zajmuje wynosi 4613,05 ha, a jego otulina 12980,52 ha. Park znajduje się w granicach województwa pomorskiego, powiatu Chojnickiego, gminy Chojnice i Brusy. Rzeźba terenu została ukształtowana w czasie ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Dlatego dominują tu równiny sandrowe.
Ochrona przyrody w Borach Tucholskich ma wieloletnie tradycje. Właśnie tutaj, w Nadleśnictwie Wierzchlas, rozpoczęła się na początku XIX w. ścisła ochrona uroczyska Ziesbusch, której celem było zachowanie i niedopuszczenie do wyginięcia tak cennego i rzadkiego drzewa, jakim był cis Taxus baccata.

ROŚLINNOŚĆ
Na terenie PNBT wyróżniono 37 zbiorowisk roślinnych. Dominują w Parku ekosystemy świeżych borów sosnowych m.in. z zimoziołem północnym w runie. Znaczne powierzchnie zajmują również bory chrobotkowe z dużym udziałem rzadkich gatunków porostów. Flora porostów liczy około 200 gatunków, z czego znaczny procent tworzą chrobotki (Cladonia), brodaczki (Usnea) i włostki (Bryoria). Niezwykle cennymi składnikami flory Parku są rośliny związane z jeziorami lobeliowymi: lobelia jeziorna, poryblin jeziorny i brzeżyca jednokwiatowa. Piaszczyste brzegi jezior lobeliowych porasta widłak torfowy i goździsty. Na brzegach innych jezior spotkać można interesujący gatunek atlantycki - kłoć wiechowatą. Torfowiska wysokie i przejściowe są siedliskiem dla turzycy bagiennej, rosiczki okrągłolistnej, długolistnej i pośredniej, przygiełki brunatnej, czermieni błotnej i innych. Dużym urozmaiceniem są śródleśne łąki, na których odnaleźć można m.in. nasięźrzał pospolity.|

ZWIERZĘTA
Na obszarze Parku stwierdzono występowanie 144 gatunków ptaków, w tym 108 lęgowych, m.in. żuraw, puchacz, bielik, gągoł i zimorodek. Symbolem PNBT jest głuszec - ptak, który jeszcze niedawno licznie występował w Borach Tucholskich, a szczególnie w Nadleśnictwie Klosnowo. W planach jest reintrodukcja tego kuraka na terenie Parku. Z dużych ssaków występują: jelenie, sarny, dziki, lisy, kuny, jenoty, wydry i borsuki. W roku 1978 na obszarze Strugi Siedmiu Jezior reintrodukowano bobra europejskiego, zwiększającego z roku na rok swoją liczebność. 25 gatunków ryb, 43 gatunki ssaków, 13 gatunków płazów i 6 gatunków gadów. Szczególną rolę w środowisku pełnią nietoperze: karlik większy, gacek brunatny, nocek duży, rudy i Natterera. W jeziorach Parku występują: sieja, sielawa, węgorz, okoń, lin, leszcz, różanka, koza, miętus. Płazy reprezentują: żaba trawna, moczarowa, ropuchy zielona i szara oraz traszki grzebieniasta i zwyczajna. Z gadów najliczniej występuje żmija zygzakowata.

GEOLOGIA
Obszar Borów Tucholskich ukształtowany został przez lodowiec skandynawski podczas zlodowacenia bałtyckiego. Dominującą formą na tym obszarze są piaszczyste równiny sandrowe - Wielki Sandr Brdy - tworzone dzięki działalności erozyjno - akumulacyjnej wód roztopowych. Powierzchnie sandrowe urozmaicone są przez liczne wydmy, rynny polodowcowe i wytopiska. W okolicy jeziora Charzykowskiego zlokalizowano największe skupisko wydm śródlądowych w Borach Tucholskich. Najbardziej charakterystyczną cechą równin sandrowych są rynny polodowcowe o wydłużonym kształcie i przebiegu południkowym. Największą z nich o długości 17 km zajmują jeziora Charzykowskie, Karsińskie, Długie i Witoczno, położone w otulinie PNBT. Na terenie Parku dominują ubogie gleby bielicowe, pseudobielicowe i brunatne właściwe. W pobliżu jezior występują gleby murszowo-torfowe i torfowe.

DLACZEGO GO ZAŁOŻONO
Występują tu wartości przyrodnicze o najwyższej randze, gdzie ochronie podlega całość przyrody oraz swoiste cechy krajobrazu

PARK NARODOWY GÓR STOŁOWYCH
utworzony w 1993 r.Park jest położony na terenie Sudetów Środkowych na północnym zachodzie ziemi kłodzkiej, przy granicy polsko-czeskiej. Górami Stołowymi nazywana jest znajdująca się na terytorium Polski południowo-zachodnia część rozległej, piaskowcowej płyty wypełniającej Nieckę Śródsudecką, pomiędzy Karkonoszami, a Górami Bystrzyckimi i Orlickimi. Czeski jej fragment nosi nazwę Broumovska Vrchovina i również objęty jest ochroną. Najdalej wysunięta na północny zachód część po polskiej stronie nosi nazwę Zaworów.Park Narodowy Gór Stołowych zajmuje obszar ok. 63 km? wierzchowinowej ich partii z najwyższymi wzniesieniami ? Szczelińcem Wielkim (919 m n.p.m.) i Skalniakiem (915 m n.p.m.). Historia Gór Stołowych połączona jest z dziejami Ziemi Kłodzkiej położonej na styku Śląska, Czech i Moraw. Już w starożytności poprzez Ziemię Kłodzką, wzdłuż głównych dolin pomiędzy Górami Stołowymi a Orlickimi, wiodły szlaki komunikacyjne łączące Kotlinę Czeską z dorzeczem Odry. Do nadzorowania owych szlaków służyły warowne grody: Homole (obecnie zachowane ruiny), Ratno i Radków, o których pierwsze wzmianki pochodzą z przełomu XIII i XIV wieku.

ROŚLINNOŚĆ
Na obszarze parku znajduje się 272 gatunki mchów i 112 gatunki wątrobowców, ponadto 510 gatunków drzew, krzewów i roślin zielonych, w tym 35 gatunków chronionych m.in. śnieżyca wiosenna,, lilia złotogłów, zimowit jesienny, arnika górska, dziewięćsił bezłodygowy, storczyk plamisty storczyk szerokolistny, podkolan biały, gółka długoostrogowa, listera jajowata.
Flora parku należy do piętra regla dolnego. Obecnie jest to las świerkowy, w dolnych partiach gór jest to świerk obcego pochodzenia, który zastąpił wycięte lasy bukowo-jodłowe (XIX i XX w.). 3% lasów to naturalne, nie zmienione zbiorowiska leśne. Występują m.in. w okolicach Pasterki-wzdłuż potoku Pośna-drzewostan żyznej buczyny, w której dominują buki z pojedynczymi okazami starych jodeł i wiązów; w okolicach Darnkowa i Rogowej Kopy (z jednym w Polsce stanowiskiem skalnicy zwodniczej-endemit). W trakcie trwania polodowcowego optimum klimatycznego na poziomie margli turońskich (środkowy poziom gór) wytworzyły się torfowiska wysokie. Jedno z nich w 1958 roku uznany został za ścisły rezerwat florystyczny "Wielkie Torfowisko Batorowskie" (39,3 ha-pomiędzy Karłowem i Batorowem). Rosną tu takie rośliny, jak: wrzosiec bagienny, modrzewnica zwyczajna, żurawina, bobrek trójlistkowy, rosiczki, sit cienki, bagnica torfowa, bażyna czarna i liczne turzyce.

ZWIERZĘTA
Faunę parku zeprezentują m.in. jeleń, sarna, dzik, borsuk, małe ssaki jak orzesznica, popielica (bardzo rzadka) ryjówka górska. Ornitofauna parku to ponad 100 gatunków ptaków: sóweczka, puchacz, bocian czarny, gołębiarz , pustułka, gatunki typowo górskie to pluszcz i pliszka górska. Gady i płazy to żmija zygzakowata, zaskroniec, salamandra plamista i traszka górska. Z b ezkręgowców w parku występują: ślimak karpacki, świdrzyk stępiony, świdrzyk okazały oraz 11 gatunków chronionych biegaczy, inne owady to trzyszcz plamiec (na podłożu piaszczystym), jelonkowate ( zakliniec, kostrzeń-w drzewostanach bukowych), ryjkowiec (rozpucz lepiężnikowiec-nad brzegami potoków), oraz gatunek rzadko występujący w Polsce-chrząszcz z rodziny kózkowatych. Warto wspomnieć o jedynych stwierdzonych stanowiskach w Sudetach (a nawet w Polsce) pająków: Lepthyphantes pulcher, Raebothorax Romulus i polodowcowy relikt Bathyphantes eumenis.

GEOLOGIA
Nazwa Góry Stołowe doskonale opisuje ich krajobraz, którego charakterystycznymi elementami są rozległe płaszczyzny zrównań i wznoszące się nad nimi, urwistymi ścianami, płaskie stoliwa skalnych bastionów. Unikalna rzeźba, wzbogacona dużym nagromadzeniem rozmaitych form erozji piaskowców w postaci głębokich szczelin, labiryntów i blokowisk skalnych, czy pojedynczych skałek o niespotykanych kształtach, czyni Góry Stołowe wyjątkowymi w skali Polski. Rzeźba ta jest odzwierciedleniem płytowej budowy geologicznej związanej z osadowym pochodzeniem tworzących je skał. W późnej kredzie, w okresie między ok. 95 do 80 mln lat obszar dzisiejszych Gór Stołowych stanowił zatokę rozległego i płytkiego morza czeskiego. Spływające z przylegających obszarów lądowych rzeki nanosiły materiał zwietrzelinowy, który osadzał się na jego dnie.

PO CO GO ZAŁOŻONO?
Park narodowy Gór Stołowych założono dlatego, iż występują tam najdziwniejsze skały i skalne labirynty.

KAMPINOSKI PARK NARODOWY, utworzony w styczniu 1959 r., leży w województwie mazowieckim, na północny-zachód od Warszawy, z którą bezpośrednio sąsiaduje. Obejmuje fragment pradoliny Wisły w Kotlinie Warszawskiej, gdzie występuje duży kompleks leśny Puszcza Kampinoska. Idea utworzenia Parku powstała w latach 20-tych XX w. W latach trzydziestych utworzono w Puszczy Kampinoskiej pierwsze rezerwaty przyrody (Granica, Sieraków, Zamczysko), które obecnie mają znacznie większą powierzchnię i podlegają ochronie ścisłej. Kampinoski Park Narodowy utworzony został w roku 1959 na powierzchni 40700 ha. Największe zasługi w jego utworzeniu mieli Roman i Jadwiga Kobendzowie, którzy pierwsi w latach 20-tych i 30-tych na terenie Puszczy Kampinoskiej prowadzili szerokie badania florystyczno-fitosocjologiczne (R.K.) i geomorfologiczno-geologiczne (J.K.) Aktualna powierzchnia parku wynosi 38544 ha, w tym 68 ha poza województwem mazowieckim zajmuje Ośrodek Hodowli Żubrów im. Prezydenta RP Ignacego Mościckiego w Smardzewicach k. Tomaszowa Mazowieckiego w województwie łódzkim.

ROŚLINNOŚĆ
Naturalne zasoby flory parku obejmują około 1100 gatunków roślin naczyniowych. Ochronie gatunkowej podlega 61 gatunków roślin, w tym m.in: chamedafne północna, zimoziół północny, wisienka kwaśna i wężymord stepowy. Osobliwością parku jest występowanie brzozy czarnej. Stwierdzono też występowanie 115 gatunków mszaków i 50 gatunków porostów. Kontrastowy krajobraz wydm i bagien dodatkowo podkreśla odmienność szaty roślinnej. Na wydmach dominują bory sosnowe i grądy, na bagnach różne typy łąk, turzycowisk oraz zarośla i lasy olchowe. Na terenie parku występuje ponad 50 zespołów roślinnych, w tym 12 leśnych. Park prowadzi własne gospodarstwo szkółkarskie, skąd pozyskuje się materiał biologiczny (sadzonki).

ZWIERZĘTA
Park i współczesna dolina nieuregulowanej Wisły ze starorzeczami, piaszczystymi łachami, wyspami, łęgami i zaroślami stanowią niezwykle ważne biotopy dla wielu gatunków roślin i zwierząt. Fauna parku jest bogata - według naukowców obejmuje ponad 16500 gatunków. Najliczniejsze są owady liczące ponad 2030 gatunków oraz ptaki - 199 gatunków. Ponadto na terenie parku występuje 6 gatunków gadów, 13 gatunków płazów i 50 gatunków ssaków takich jak : kuna,wydra,lis,sarna,dzik. Park ma bogate doświadczenia w zakresie restytucji: łosia - od 1951 r., bobra - od 1980 r. oraz rysia - od 1992 r. Populacja łosia w parku rozwinęła się, a gatunek ten przeniósł się także do innych kompleksów leśnych.W parku występuje 76 gatunków zwierząt zagrożonych, wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt oraz 226 gatunków objętych ochroną gatunkową. Z terenu parku opisano 13 gatunków zwierząt nowych dla nauki oraz 14 nowych dla Polski.

GEOLOGIA
Krajobraz parku został ukształtowany ponad 12 tysięcy lat temu, gdy płynące z południa rzeki napotkały czoło ustępującego lądolodu skndynawskiego i skierowały się wzdłuż niego ku zachodowi, żłobiąc szerokie na ok. 18 km koryto. Tak powstał taras akumulacyjny pradoliny Wisły, ograniczony od wysoczyzn polodowcowych. Na północy jest to wysoka na ponad 20 m skarpa Równiny Płońskiej, na południu nieco niższa skarpa Równiny Błońskiej. Właściwy taras Puszczy Kampinoskiej zbudowany jest z piasków i żwirów rzecznych. Pod koniec epoki lodowcowej na łachach Pra-Wisły rozwinęły się procesy eoliczne, tworząc wydmy, które sięgają do 30 m wysokości względnej i prezentują różne formy morfologiczne: łuki, parabole, wały, grzędy i zespoły wydmowe, przypominające do złudzenia mini łańcuchy górskie.

KARKONOSKI PARK NARODOWY, utworzony 16 stycznia 1959 r Park znajduje się na terenie województwa dolnośląskiego w południowo-zachodniej części kraju przy granicy państwowej z Republiką Czeską. Obecna powierzchnia parku wynosi 5575 ha. Największą jego część zajmują lasy - 3828 ha. 1718 ha powierzchni parku objęto ochroną ścisłą. o powierzchni ponad 60 tys. ha. Celem Rezerwatu Biosfery jest ochrona ekosystemów naturalnych, półnaturalnych, a także różnorodności biologicznej i prowadzenie badań naukowych.

ROŚLINNOŚĆ
Flora polskich Karkonoszy liczy ok. 650 gatunków roślin naczyniowych, 450 gatunków mszaków i 400 gatunków porostów. O ogromnej wartości flory parku świadczy występowanie gatunków chronionych (ok. 40 gatunków), a także reliktów i endemitów. Wiele taksonów ma tu jedyne lub jedno z nielicznych stanowisk w kraju. Do endemicznych roślin należą m.in. skalnica bazaltowa Saxifraga moschata subs. basaltica, jako podgatunek skalnicy darniowej, która rośnie w żlebach bazaltowych oraz dzwonek karkonoski.

ZWIERZĘTA
Spośród kręgowców najliczniejszą grupę stanowią ptaki. Łącznie stwierdzono około 100 gatunków m.in. włochatkę, sóweczkę, cietrzewia, głuszca, drozda obrożnego, płochacza halnego. Awifauna Karkonoszy posiada cechy charakterystyczne dla obszarów górskich tzn. zaznaczona jest strefowość w rozmieszczeniu gatunków. W reglu dolnym liczba gatunków lęgowych przekracza 50, a w piętrze alpejskim spada poniżej 10. W Karkonosza ch występuje około 40 gatunków ssaków, w tym 16 gatunków nietoperzy. Atrakcją Karkonoszy jest muflon introdukowany tu na początku XX w. Na terenie Karkonoszy stwierdzono także 4 gatunki ryb, 4 gatunki płazów, 4 gatunki gadów.

GEOLOGIA
Karkonosze są najwyższą grupą górską Sudetów. Czarny Grzbiet, Kowarski Grzbiet i Lasocki Grzbiet Karkonoszy zbudowane są ze skał metamorficznych. Podłoże Kotliny Jeleniogórskiej i północnej części Karkonoszy zbudowane są ze skał granitowych. Karkonosze stanowią zwartą bryłę o na ogół wyrównanej powierzchni, ponad którą wystają wzniesienia o wysokości względnej do 100 m (np. Wielki Szyszak - 1509 m n.p.m.). Jedynie Śnieżka (1602 m n.p.m.) wyróżnia się wysokością i kopiastym kształtem. Cechą charakterystyczną Karkonoszy jest obecność skałek granitowych np. Słonecznik, Końskie Łby, Pielgrzymy. Z monotonią łagodnych na ogół stoków karkonoskich wyraźnie kontrastują nisze kotłów polodowcowych i towarzyszące im wały moren oraz jeziora.

PO CO GO ZAŁOŻONO?
Za podstawowe cele utworzenia Parku uznano:
1)ochronę prawną unikatowych ekosystemów Karkonoszy, w celu ich zachowania w możliwie nienaruszonym stanie dla następnych pokoleń,
2)możliwość udostępnienia terenu chronionego dla prowadzenia badań naukowych,
3)udostępnienie terenu KPN dla turystyki.

MAGURSKI PARK NARODOWY
, utworzony w 1995 roku Park leży na granicy województw małopolskiego i podkarpackiego w samym sercu Beskidu Niskiego. Swoim zasięgiem obejmuje górne dorzecze Wisłoki oraz pasmo Magury Wątkowskiej. Jest jednym z dwóch parków narodowych na Podkarpaciu.
Utworzony w roku 1994 rozporządzeniem Rady Ministrów miał obszar 199,62 km?. Funkcjonowanie rozpoczął z początkiem 1995 r. W wyniku problemów z właścicielami gruntów został zmniejszony do obecnych 194,39 km? wraz z otuliną o powierzchni 22697 ha.

ZWIERZĘTA
Park jest jedną z najbogatszych w Beskidzie Niskim ostoją fauny. Na jego terenie występuje 137 gatunków ptaków, w tym 108 lęgowych (głównie leśnych), wśród nich wiele gatunków rzadkich i zagrożonych jak np: orzeł przedni, orlik krzykliwy, puchacz i trzmielojad oraz ptaki, które mają liczne populacje: bocian czarny, puszczyk uralski i dzięcioł białogrzbiety. Żyje tu 35 gatunków ssaków, a wśród nich duże ssaki drapieżne jak niedźwiedź brunatny, ryś, żbik, wilk i wydra. W faunie wodnej na podkreślenie zasługują: pstrąg potokowy i głowacz białopłetwy. Park i jego otulina obfitują w liczne gatunki płazów i gadów: salamandra plamista, traszki, kumak górski, żmija zygzakowata, gniewosz plamisty i zaskroniec zwyczajny. W grupie bezkręgowców dominują owady, wśród których na uwagę zasługują gatunki rzadkie i zagrożone motyli: niepylak mnemozyna, paź żeglarz, paź królowej oraz chrząszcze: nadobnica alpejska i kozioróg bukowiec. Do osobliwości należy występowanie skalnika prozerpiny
ROŚLINNOŚĆ

Znaczną powierzchnię zajmują także bory jodłowe, świerkowo-jodłowe oraz sosnowe sztucznego pochodzenia. W strukturze powierzchniowej lasów na uwagę zasługuje mały udział świerka, co świadczy o dużej ich naturalności . Liczba gatunków roślin naczyniowych potwierdzonych wynosi 400 a szacowana jest na około 700. W parku występuje 45 gatunków górskich oraz 42 gatunki chronionych roślin naczyniowych. Za szczególnie cenne osobliowści uznać należy m.in: kozłka trójlistkowego, tojady: dziubaty i mołdawski, pokrzyk wilczą jagodę, podrzeń żebrowiec, dziewięćsił bezłodygowy, storczyki, goździk kosmaty i wawrzynek wilczełyko.
GEOLOGIA

Krajobraz parku to typowy dla Beskidu Niskiego krajobraz gór średnich i niskich. Pod względem budowy geologicznej dominują skały fliszowe płaszczowiny magurskiej. Spośród osobliwości geologicznych wymienić należy: pomnik przyrody "Diabli Kamień" i rezerwat "Kornuty". Główną częścią parku jest grzbiet Magury Wątkowskiej z kulminacją na Wątkowej (847 m n.p.m.). Jego północne stoki są pokrojone źródłami potoków Bednarka i Kłopotnica. Wschodnia część Magury uformowała się w ciąg pojedynczych garbów oddzielonych dolinami potoków i głębokimi przełęczami

PO CO GO ZAŁOŻONO
koncepcja objęcia najwyższą formą ochrony reprezentatywnego fragmentu Beskidu Niskiego została wysunięta w programie ochrony krajobrazu Polski przez Komitet Ochrony Przyrody i Jej Zasobów

NARWIAŃSKI PARK NARODOWY, utworzono 1 lipca 1996 r. Narwiański Park Narodowy leży w północno-wschodniej części Polski w województwie podlaskim. Powierzchnia całkowita parku utworzonego w 1996 r. wynosi 7350 ha. Na terenie parku dominuje własność prywatna, głównie drobnych rolników. Własność Skarbu Państwa stanowi zaledwie 2056 ha. Park znajduje się w Dolinie Górnej Narwi. Obejmuje on bagienną dolinę Narwi pomiędzy Surażem i Rzędzianami, która stanowiła znaczną część utworzonego w 1985 roku Narwiańskiego Parku Krajobrazowego. Bagna, tereny podmokłe i wody są dominującymi ekosystemami i zajmują ok. 90% obszaru parku.

ROŚLINNOŚĆ
Flora roślin naczyniowych liczy około 500 gatunków. Gatunki objęte ochroną ścisłą to: grążel żółty, grzybienie białe, kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goryczka wąskolistna, goździk pyszny, rosiczka okrągłolistna, wielosił błękitny, orlik pospolity, kukułki: plamista, krwista i szerokolistna, widłaki: jałowcowaty i goździsty. Ochroną częściową objęto m.in. następujące gatunki: bobrek trójlistkowy, kocanki piaskowe, kruszyna pospolita, pierwiosnek lekarski, konwalia majowa.

ZWIERZĘTA
Na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego dogodne warunki bytowania i rozwoju znalazły 22 gatunki ryb. Występują tu m.in. szczupak, sum, okoń, płoć, lin, leszcz. Ochroną gatunkową objęto 4 gatunki: różankę, kozę, śliza, piskorza oraz jeden gatunek minoga - minoga ukraińskiego. Spotykamy również 13 gatunków płazów: ogoniaste (traszka grzebieniasta i zwyczajna) oraz bezogonowe: kumak nizinny, grzebiuszka ziemna, rzekotka drzewna, ropuchy (szara, zielona i paskówka) oraz żaby (moczarowa, trawna, wodna). W Narwiańskim Parku Narodowym występuje około 40 gatunków ssaków. Gryzonie reprezentują m.in. bóbr, piżmak, wiewiórka, nornik; drapieżniki: wydra, kuna, łasica, norka amerykańska, borsuk, tchórz; owadożerne: jeż, ryjówki, rzęsorek rzeczek. Spośród większych ssaków spotykamy łosie, sarny, dziki i jelenie. Dolina Narwi stanowi jedną z ważniejszych ostoi ptaków o randze europejskiej. Jest również ważnym miejscem odpoczynku i żerowania ptaków w czasie przelotów. W latach 1979-2000 stwierdzono tu obecność 203 gatunków, z czego 154 to gatunki lęgowe. Wiele z nich jest zagrożonych wyginięciem w skali światowej lub europejskiej, np. bąk, błotniak łąkowy, batalion, derkacz, dubelt, kropiatka, zielonka, sowa błotna, wodniczka. Symbolem Narwiańskiego Parku Narodowego jest błotniak stawowy.

GEOLOGIA
Dolina Narwi pomiędzy Surażem i Rzędzianami wykształciła się w kompleksie osadów lodowcowych, zajmując centralną część obniżenia w powierzchni wysoczyzn morenowych. Miąższość tych osadów waha się od 117 do 200 m. Dolina Narwi jest stosunkowo głęboko wcięta w wysoczyzny i zabagniona. Powierzchnia doliny zalega 5-25 m niżej od terenów bezpośrednio przylegających, a jej spadek wynosi zaledwie 0,19%. Dolinę wypełniają torfy, osiągające średnio 1 m miąższości, zalegające na płytkich mułach lub iłach oraz bezpośrednio na piaskach podłoża. Dolina składa się z odcinków rozszerzonych, basenowych i zwężonych przypominających przełomy rzeczne.

OJCOWSKI PARK NARODOWY, utworzony w 1956 Znajduje się on w Polsce południowej, w powiecie krakowskim w województwie małopolskim. Powierzchnia Ojcowskiego PN wynosi: 2145,62 ha, z czego 1528 stanowią tereny zalesione Obejmuje część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
W XIX w. przyroda OPN ponosiła wielkie straty ? wycinano całe drzewostany, rozkopywano jaskinie by wydobyć nagromadzony w nich nawóz, odłamywano skalne nacieki. Równocześnie jednak dokonywano tu pierwszych odkryć archeologicznych, naukowcy opisywali rzadkie gatunki roślin i zwierząt, a piękno Doliny Prądnika przyciągało pierwszych turystów. W prasie pojawiały się głosy o konieczności ochrony tego unikalnego przyrodniczo miejsca, a światli ziemianie i przedsiębiorcy starali się zapobiec dalszej jego dewastacji wykupując jego tereny z rąk prywatnych.

ROŚLINNOŚĆ
Na bogactwo flory składa się 1000 gatunków roślin naczyniowych, ponad 230 gat. mchów i wątrobowców, 1200 gat. grzybów i ok. 200 gat. porostów. Występują tu 84 gat. roślin prawnie chronionych, a wśród nich m. in: brzoza ojcowska, kruszczyk błotny i rdzawoczerwony, gnidosz rozesłany, goryczuszka orzęsiona, kosatka kielichowa, listera jajowata, rokitnik zwyczajny, skrzyp olbrzymi, zerwa kulista. Przedstawicielami flory stepowej są wiśnia karłowata, aster gawędka, ostnica Jana, florę górską reprezentuje jodła, grab, tojad smukły, tojad mołdawski, chaber miękkowłosy, żywiec gruczołowaty. Przetrwały tu gatunki reliktowe z holocenu: ułudka leśna i obrazki plamiste.

ZWIERZĘTA
Liczbę występujących tu gatunków zwierząt szacuje się na 11 tys., opisano do tej pory ok. 6 tys. Bardzo charakterystyczną dla OPN grupą zwierząt i będącą jego symbolem są zamieszkujące jaskinie nietoperze ? występuje ich tutaj aż 17 gat. (w całej Polsce 21 gat.), najczęstszymi są nocek duży i podkowiec mały. Z większych ssaków występują: sarna, zając szarak, dzik, lis, kuna leśna, tchórz, gronostaj, bóbr, borsuk, orzesznica, piżmak. Stwierdzono występowanie 120 gat. ptaków, w tym 94 lęgowe, m in. są to: bocian czarny, pluszcz, zimorodek, puszczyk, jastrząb, sowa uszata, dzięcioł czarny, dzięcioł zielony, dzięcioł zielonosiwy, dzikie gołębie; gołąb grzywacz i turkawka, mysikrólik. Na zimę przylatują: czeczotki, jemiołuszki o kwiczoły. Z płazów występują: traszka zwyczajna i grzebieniasta, kumak nizinny, ropucha zwyczajna, żaba trawna, rzekotka drzewna i inne Gady reprezentowane są przez: zaskrońca, jaszczurkę zwinkę, padalca, żmiję zygzakowatą, gniewosza plamistego.

GEOLOGIA
Utworami geologicznymi odsłaniającymi się w rejonie Ojcowskiego Parku Narodowego są wapienie górnojurajskie, osiągające ok. 200 m miąższości, powstałe z nagromadzenia ogromnej ilości szczątków organizmów, które żyły w morzu jurajskim ok. 150 mln lat temu. Barwa ich jest z reguły biała, jasnożółta lub jasnoszara. W okolicach Ojcowa występują dwa typy wapieni - skaliste i ławicowe. Formy skałkowe zbudowane są głównie z wapieni skalistych, wyróżniających się dużą twardością, zwięzłością, spękaniami ciosowymi i brakiem krzemieni. Spośród skamieniałości najczęściej można spotkać gąbki.Na Terenie Ojcowskiego Parku Narodowego znajduje się ponad 100 jaskiń z których jedynie 2 sa udostępnione do zwiedzania Jaskinia Łokietka i Jaskinia Ciemna.

DLACZEGO GO ZAŁOŻONO?
dokonywano tu pierwszych odkryć archeologicznych, naukowcy opisywali rzadkie gatunki roślin i zwierząt, a piękno Doliny Prądnika przyciągało pierwszych turystów.

PIENIŃSKI PARK NARODOWY
utworzono w 1932 r. Jego Całkowita powierzchnia wynosi 23,46 km?.Park Położony jest w Pieninach w południowej części kraju, w województwie nowosądeckim, na granicy polsko-słowackiej.
Jego historia sięga 1921 roku, kiedy to z inicjatywy prof. Władysława Szafera na terenie będącym własnością Stanisława K. Drohojewskiego powstał rezerwat dla ochrony łąk wokół ruin Zamku w Czorsztynie (7,5 ha). Pod koniec lat 20. XX w. rozpoczęto wykupy gruntów prywatnych położonych głównie w Pieninach Środkowych w Masywie Trzech Koron, z przeznaczeniem pod utworzenie pierwszego w Polsce parku narodowego. Wstępny projekt opracował prof. Stanisław Kulczyński. 23 maja 1932 r. minister rolnictwa podpisał rozporządzenie o utworzeniu z dniem 1 czerwca 1932 r. z rezerwatu w Pieninach jednostki organizacyjnej pod nazwą "Park Narodowy w Pieninach".

ROŚLINNOŚĆ
Na obszarze PPN występuje 1100 gatunków roślin naczyniowych, w tym 2 endemity: pszonak pieniński i mniszek pieniński. Występuje tutaj zaskakująco dużo, bo aż 167 gatunków roślin górskich, mimo, że Pieniny mają niedużą wysokość. Opisano także ponad 400 gat. glonów, 230 gat. mchów, 550 gat. grzybów kapeluszowych, ponad 400 gat. porostów i ciągle opisywane są nowe gat. Osobliwościami, które na terenie Polski występują wyłącznie w Pieninach są także: pienińska odmiana bylicy piołunu, chaber pieniński, chryzantema Zawadzkiego, jałowiec sabiński. Tawuła średnia oprócz Pienin występuje jeszcze tylko w Bieszczadach. W lasach i na ich obrzeżach zakwitają : śnieżyczka przebiśnieg, pierwiosnek lekarski i pierwiosnek wyniosły, lepiężniki, żywiec gruczołowaty, miesiącznica trwała. Bardzo ciekawe i bogate gatunkowo są powstałe w wyniku wielowiekowej działalności człowieka łąki pienińskie. Z rzadszych roślin warto wymienić liczne tutaj gatunki storczyków: m. in. dwulistnik muszy, storczyk szerokolistny, storczyk bzowy, storczyk męski, a także rzadkiego i imponującego ostrożenia głowacza czy ciemiężycę zieloną. Na murawach naskalnych dominuje sesleria skalna, występuje także smagliczka skalna, kostrzewa blada, chryzantema Zawadzkiego, na wapiennych piargach cienistka Roberta.

ZWIERZĘTA
Urozmaicony teren i różnorodność warunków środowiskowych sprawia, że również świat zwierząt jest ciekawy. W Pieninach naliczono ponad 7 tys. gat. zwierząt, w tym kręgowców ok. 300. Z większych ssaków występują: borsuk, dzik, jeleń, ryś, żbik, kuna leśna, sarna. Dzięki występowaniu jaskiń, w których mogą zimować, bogata jest fauna nietoperzy ? aż 15 gatunków. Najliczniejszy wśród nich jest rzadki już w Europie podkasaniec mały. Z rzadkich gryzoni warto wymienić mysz małooką. Bogata jest awifauna ? w latach 1955-59 doliczono się ok. 160 gatunków ptaków, w tym ok. 100 gniazdujących tutaj. Z gatunków naskalnych warto wymienić nagórnika, pomurnika, kopciuszka i gniazdującego również w skałach bociana czarnego, z rzadszych drapieżników puchacza. W Dunajcu żyje głowacica.

GEOLOGIA
Pieniny zbudowane są głównie z różnorodnych wapieni, z których najtwardsze, wapienie rogowcowe, tworzą malownicze, niemal pionowe białe ściany opadające ku Dunajcowi. Najbardziej znany szczyt Trzy Korony osiąga wysokość 982 m npm, a najwyższy (poza parkiem) szczyt Pienin - Wysoka w Małych Pieninach, osiąga 1050 m npm. Charakterystyczne dla krajobrazu tych gór są nagie ściany skalne, odosobnione skałki - często w postaci iglic i kontrastujące z nimi zaokrąglone powierzchnie garbów lub łagodne stoki, które pokrywają łąki i pola. W wyniku zmienności geologicznej w parku spotykane są liczne stadia rozwojowe gleb: od bardzo płytkich do głębokich, od kamienisto-rumoszowych do gliniasto-ilastych, od kwaśnych do zasadowych. Najczęściej występują rędziny i gleby brunatne.

PO CO GO ZAŁOŻONO?
1) malownicze formy skalne - przełom Dunajca, gdzie niemal pionowe ściany dochodzą do kilkuset metrów wysokości.
2) Dla zachowania różnorodności przyrodniczej i kulturowej