Karol Stanisław Olszewski (ur. 29 stycznia 1846 w Broniszowie Tarnowskim, zm. 24 marca 1915 w Krakowie) - polski fizyk i chemik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Był synem Jana (ziemianina, uczestnika powstania styczniowego) i Anny ze Zwolińskich. Studiował chemię i fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1866-1872), później kształcił się w Heidelbergu. Po powrocie do Krakowa został docentem, od 1876 był profesorem; kierował Katedrą Chemii Ogólnej, następnie Katedrą Chemii Nieorganicznej. Od 1888 był członkiem-korespondentem, od 1896 członkiem rzeczywistym Akademii Umiejętności w Krakowie.
Wraz z Zygmuntem Wróblewskim dokonał 5 kwietnia 1883 (według innych źródeł 29 marca) pierwszego na świecie skroplenia tlenu, zaś 13 kwietnia 1883 azotu. W 1895 skroplił i zestalił argon.
Zygmunt Florenty Wróblewski (ur. 28 października 1845 w Grodnie, zm. 16 kwietnia 1888 w Krakowie) - polski fizyk, członek Akademii Umiejętności (od 1880 r.), profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (od 1882 r.).
Studia rozpoczął w Kijowie, jednak w wieku 18 lat przystąpił do powstania styczniowego. Na krótko został zesłany na Sybir. Studia ukończył w Berlinie, a dwa lata później w Monachium uzyskał tytuł doktora na podstawie badań z dziedziny elektryczności. Następnie odbył kilka podróży naukowych po Europie, nawiązując kontakty z czołowymi naukowcami europejskimi, oraz organizując sprzęt naukowy niedostępny w Polsce. W końcu osiadł w Krakowie, gdzie zaproponowano mu, jako już uznanemu naukowcowi, katedrę fizyki na UJ. Tam zaprzyjaźnił się z Karolem Olszewskim, z którym od tego czasu intensywnie współpracował. Przez wiele lat przyjaźnił się także z matematykiem Brunonem Abakanowiczem.
Zajmował się badaniem właściwości gazów i metali w niskich temperaturach, oraz dyfuzją gazów. Wyznaczył temperatury krytyczne szeregu gazów, w tym stałe krytyczne wodoru.
Wraz z Olszewskim - chemikiem i również profesorem UJ - dokonał w 1883 r. pierwszego na świecie skroplenia tlenu (5 kwietnia) i azotu (13 kwietnia), co było dużym wydarzeniem w ówczesnym świecie naukowym. Później obaj uczeni zestalili także dwutlenek węgla i alkohol. Użyli do tego celu kaskadowej metody skraplania gazów pod zmniejszonym ciśnieniem, w której kolejne skroplone i wrzące gazy obniżały temperaturę dla kolejnych skropleń w niższych temperaturach.
Wróblewski zmarł przedwcześnie w wieku 43 lat, w wyniku tragicznego wypadku, który miał miejsce późnym wieczorem 25 marca 1888, w jego laboratorium w gmachu Collegium Physicum, gdzie pracując nad swoją publikacją przy biurku rozlał sobie na ubranie zawartość lampy naftowej. W płonącym ubraniu wybiegł z gmachu, gdzie dopiero dwaj studenci ugasili pożar płaszczami. W wyniku rozległych oparzeń Zygmunt Wróblewski zmarł 16 kwietnia 1888 r. o godz. 7 rano. Leży pochowany na Cmentarzu Rakowickim.
Czas czytania: 2 minuty
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.