"O nas" T. Gajcy

Wiersz ukazuje pokolenie Kolumbów. Mimo, iż wojna nie jest tu bezpośrednio widoczna, to podmiot liryczny wie, że czeka go i jego pokolenie nieunikniona śmierć. Ogrom zniszczeń i kataklizmy dosięgły nawet nieba. Z powodu wojny podmiot odczuwa brak uczuć i pustkę w sercu, wie, że człowiek jest zdany a nawet skazany na wojnę i śmierć. Dookoła ludzi młodego pokolenia jest głód, ogień i nieczyste powietrze. Podmiot widzi śmierć jako wybawienie od wojny. Pokolenie Kolumbów ma nadzieję, że te wszystkie przeżycia będą im się ukazywały w przyszłości jako zły sen.

Podmiot liryczny jest pierwszoosobowy. Wypowiada się w imieniu zbiorowości. Wskazuje na to choćby tytuł "O nas", świadczący o tym, że w utworze będzie mowa o grupie osób. Można domniemywać, że chodzi tu właśnie o pokolenie Kolumbów, ofiar II wojny światowej. Jest uczestnikiem opisywanych wydarzeń. Wiersz jest przykładem liryki bezpośredniej, w której podmiot liryczny mówi o wydarzeniach, które go dotyczą.
Jest bohaterem utwory. Jedna nie jedynym. Obok niego w szeregu bohaterów stoją ofiary wojny. Często młodzi ludzie, którym nie dane było cieszyć się życiem, a którzy tak mężnie działali dla wyzwolenia kraju z jarzma wojny.
Odbiorcą wiersza są pokolenia powojenne, które nie muszą zmierzać się z wojną. Podmiot ma nadzieję, że mimo to będą pamiętały o bohaterach wojny.

W pierwszej strofie podmiot liryczny mówi o tym, że czeka na nich niebo. Być może jest to zapowiedzią nadchodzącej śmierci. Nie jest to jednak dla niego czymś nadzwyczajny. Spotyka to, co dzień i śmierć jest codziennością w otaczającym go świecie. Czekające niebo porównuję do kubka z wodą i ręki (być może kobiety), którą spotka wieczorem.

Kolejna strofa traktuje o tym, że ogień, śmierć, cierpienie są zjawiskami powszechnymi w czasie wojny. Nikt nie zastanawia się nad nimi zbyt długo i szybko powraca do spraw codziennych.

W trzeciej części wiersza podmiot nawołuje, aby pamiętać o tym, co ludzie przeżyli w czasie wojny. O ich cierpieniu, odwadze, poświęceniu.

Dalej czytamy, że po śmierci bohaterów utworu następne pokolenia będą pamiętać o nich. Ta pamięć będzie pośmiertnym pomnikiem dla ofiar wojny.

W ostatniej strofie podmiot mówi, że dopiero po ich śmierci ludzie uzmysłowią sobie tragedię, jaka miała miejsce w czasie II wojny światowej. Następne pokolenia będzie przerażać ogrom strat i cierpienia.

W wierszu oblicze wojny pokazane jest za pomocą różnorakich metafor., np. "gdy ogni porusza kaskiem". Powodują one, że wiersz nabiera swoistego rodzaju patosu, wzniosłości. Może bardziej daje do myślenia. Pojawiają się też liczne epitety, takie jak: niebo zmalałe, ognista kropa. Działają na wyobraźnie czytelnika, który może wyobrazić sobie opisywane elementy. W utworze odnajdujemy także porównania, które spełniają podobną funkcję jak epitety i metafory. Przykładem porównania jest: "serce jak światło na maszcie/ w piersi kołysze się pustej".

Utwór "O nas" jest o wojnie i cierpieniu. Podmiot przeczuwa nadchodzącą śmierć i opisuje swoje obawy. Zdaje sobie sprawę z nadchodzącej śmierci i chce, aby cierpienie ludzi w czasie wojny nie poszło na marne. Sądzę, że przerażenie okrucieństwem II wojny światowej sprawi, że ludzie zastanowią się, czy warto zabijać z takim okrucieństwem.