Wskaż podobieństwa i różnice pomiędzy faszyzmem, nazizmem i komunizmem.

W okresie międzywojennym powstało wiele nowych ideologii, mających na celu odbudowę i zmianę sytuacji, jaka panowała na świecie po I wojnie światowej. Ja przyjrzę się trzem z tych ideologii - faszyzmowi, nazizmowi i komunizmowi. Co łączy, a co różni te trzy ideologie? Na początek przedstawię pokrótce założenia każdej z nich.

Słowo "komunizm" pochodzi z języka łacińskiego ("communis") i oznacza "wspólny", "powszechny", "ogólny". Bo też w początkowych założeniach tej ideologii państwo miało być wspólnotą, człowiek miał być częścią przyrody, chciano znieść własności prywatne. Postulowano powszechność, równość, sprawiedliwość społeczną. Miał być to ustrój bezklasowy - społeczeństwo pozbawione wewnętrznych podziałów ekonomicznych, w którym wszystkie środki produkcji znajdą się w posiadaniu wspólnoty.

Faszyzm to z kolei doktryna polityczna, sprzeciwiająca się demokracji parlamentarnej, niechętna wobec liberalizmu i komunizmu. Utworzony przez Benito Mussoliniego zakładał kult państwa, za najwyższe dobro uważał wspólnotę, czyli naród. Prawa jednostki były podporządkowane prawom narodu, istniała tu zasada wodzostwa, a każde działanie na jej korzyść to działanie moralnie usprawiedliwione.
Ostatnia z ideologii przeze mnie omawianych - nazizm, inaczej narodowy socjalizm, to skrajna ideologia powstała w wyniku rozwoju społeczeństwa masowego i ideologii demokratycznej, będąca zarazem sprzeciwem wobec tych ideologii. Wrogami nazizmu byli przede wszystkim Żydzi, komuniści oraz liberałowie.

Każda z tych ideologii realizowana była w innym państwie, przez innych ludzi, mimo to było dużo cech, które zarówno łaczyły jak i dzieliły te totalitaryzmy.

Spróbuję jako pierwsze porównać faszyzm i nazizm. Trzeba jednak podkreślić najpierw, że dużo podobieństw między nimi wynika z faktu, że nazizm znacząco opierał swoją ideologię na faszyzmie. Jakie były te podobieństwa? Przede wszystkim był to kult wodza, zarówno Mussolini jak i Hitler byli nadrzędnymi osobami w państwie. Jako podobieństwa można wymienić również ekspansjonizm, niechęć do liberalizmu, demokracji oraz komunizmu. Zarówno III Rzesza jak i Włochy dla lepszej ekspansji zmilitaryzowały państwo. Faszyści i naziści dążyli do zbudowania państwa totalitarnego, zapewniającego całkowitą kontrolę nad państwem. Przyglądając się różnicą pomiędzy tymi dwoma ideologiami wyraźnie można dostrzec, że w faszyzmie włoskim kwestie dotyczące rasy są pomijane, natomiast w nazizmie stanowią one ważną składową ideologii, zwłaszcza w postaci obsesyjnego antysemityzmu. Nazizm także próbował się osadzić w tradycji ludowej, co nie udało się faszyzmowi. Różne było także podejście do przemocy i terroru - we Włoszech nie wprowadzono obozów zagłady, a sama liczba aresztowań na tle politycznym była o wiele mniejsza. Nazizm był antyreligijny, natomiast faszyzm szukał oparcia w Kościele. Faszyści podbijali kraje w imieniu agresywnego imperializmu, natomiast naziści pod hasłami obsesyjnego rasizmu.

Jak te różnice i podobieństwa wyglądały w komunizmie i faszyzmie? Podstawową cechą, jaka łączyła te dwe ideologie był naród postrzegany jako wspólnota. Również komunizm, tak jak faszyzm, odrzucał demokrację. Podobne było także to, iż w obu ideologiach główne role odgrywały niższe warstwy społeczne, w żadnej z nich warstwa inteligencka nie miała miejsca. Różniły się jednak wieloma innymi cechami. Były to m.in.: stosunek do własności prywatnej (w komunizmie zastąpiono ją własnością kolektywną, natomiast faszyzm nie zabraniał jej istnienia), stosowanie terroru i przymusu (w faszyzmie nie było tak często praktykowane, jak w komunizmie), obozy pracy (łagry w komunizmie, w faszyzmie nie istniały).

Ostatnie ideologie jakie przyszło mi porównać to nazizm i komunizm. Na pewno łączyć będą je obozy: w nazizmie getta-obozy zagłady, w komunizmie łagry; ale także niechęć do demokracji, do Kościoła i chrześcijaństwa. Komunizm traktował naród jako wspólnotę, nazizm również, jednak w komunizmie nie była to wspólnota krwi, zdeterminowana biologicznie i rasowo (jak w nazizmie).

Każdy z tych totalitaryzmów to osobna ideologia, realizowana w różnych krajach, mająca ze sobą mniej lub więcej powiązań. Jednak z pewnością cechą, która łączyła wszystkie z nich była budowa tych tożsamości poprzez walkę z wrogiem.