Rozwój społeczny

Rozwój społeczny dziecka składa się z dwu równoległych procesów podczas, których dochodzi do nabywania zdolności porozumiewania się z innymi osobami. W pierwszym rządzie są to rodzice, następnie inne dzieci i dorośli. Dziecko jednocześnie uzyskuje autonomie i zdolność do stopniowego odłączania się co prowadzi do pełnej samodzielności. Usamodzielnianie się jest zasadniczo związane z rozwojem umiejętności motorycznych takich jak chód, chwytanie, natomiast umiejętność porozumiewania się z zaangażowaniem osób bliskich w kontakty z dzieckiem.
NOWORODEK
- uspokaja się po wzięciu na ręce

KONIEC 2 MIESIĄCA
- reakcja na glos matki poprzez zatrzymanie wzroku, przelotny uśmiech czy też ożywienie

KONIEC 3 MIESIĄCA
- potrafi śledzić przemieszczające się osoby oraz reagować na nie uśmiechem

KONIEC 4 MIESIĄCA
- reaguje głośnym śmiechem na próby porozumiewania się z nim
- wyraźna radość jeśli ktoś się nim zainteresuje a niezadowolenie przy odbieraniu ulubionej zabawki

KONIEC 5 MIESIĄCA
- pierwsze początki próby komunikowania się z otoczeniem poprzez zwracanie się do osoby mówiącej
- zaprzestaje płakać gdy ktoś zaczyna mówić. zauważa różnice między łagodną a ostrą wypowiedzią

KONIEC 6 MIESIĄCA
- dalsze poszukiwanie kontaktów poprzez gruchanie
- wyciąganie rączek do wzięcia na ręce
- inne reakcje w stosunku do ludzi znajomych i nieznajomych

KONIEC 7 MIESIĄCA
- obserwacja czynności wykonywanych prze osoby bliskie

KONIEC 8 MIESIĄCA
- rozpoczyna się okres obawy przed osobami nieznajomymi
- zauważa swoje odbicie w lustrze

KONIEC 9 MIESIĄCA
- chętnie bawi się w chowanego
- wyraźna radość przy spotykaniu znajomych osób
- zdecydowane niezadowolenie przy odbieraniu mu zabawki

KONIEC 10 MIESIĄCA
- powtarza czynności, za które udzielamy pochwały

KONIEC 11 MIESIĄCA
- jeśli ganimy dziecko za wykonywanie jakiś czynności to przerywa ją na czas naszej obserwacji
- uczestniczy w trzymaniu szklanki podczas nauki picia napojów
- samodzielnie spożywa przekąski np: biszkopty

KONIEC 12 MIESIĄCA
- podejmuje próby kontaktu z własnym odbiciem w lustrze - uśmiecha się, bawi się i chowa
- chce samodzielnie posługiwać się łyżką

MIESIĄC 1

Twój maluszek w pierwszych tygodniach życia nie jest zbyt towarzyski. Na początku śpi nawet 20 godzin na dobę i poza snem umie wykonywać tylko podstawowe czynności ? oddychać, ssać, wydalać.

Pierwszym i najważniejszym rodzajem ekspresji noworodka jest krzyk, poprzez który komunikuje się ze światem. Maluszek angażuje podczas krzyku nie tylko gardło, ale i całe ciało: rączki i nóżki. Z czasem nauczysz się rozróżniać różne rodzaje płaczu i rozumieć, co który oznacza.

Noworodek rozpoznaje twarz mamy i przestaje płakać gdy ją widzi lub słyszy jej głos. Zna go jeszcze z życia płodowego. Twój widok wywołuje u dziecka ożywienie, wprawia w dobry nastrój, przynosi spokój, ukojenie, daje poczucie bezpieczeństwa. Dlatego tak ważna jest Twoja bliskość. Niemowlęta potrzebują mamy jak powietrza. Chcą czuć jej dotyk, ciepło, zapach, dlatego im częściej będziecie przytulać się do siebie, tym lepiej. Jeśli maluch jest bardzo niespokojny, spróbuj nosić go w chuście.

W trzecim tygodniu życia maluch z wielką chęcią obserwuje ludzi, przedmioty i to, co się wokół niego dzieje. Przerwy w ssaniu nieco się wydłużają.

Pod koniec pierwszego miesiąca dziecko rozróżnia poszczególne części twarzy mamy, szczególnie interesują je jej oczy. Dziecko zaczyna się interesować zabawkami w jaskrawych kolorach, lusterkami, wiszącą nad łóżeczkiem karuzelą.

Rady dla rodziców:
- Pochylaj się nad maluszkiem jak najczęściej, mów do niego czule, rób różne miny, śpiewaj.
- Kołysz, noś, pieść dziecko.
- Wykorzystaj czas karmienia na ?rozmowę? z dzieckiem, pieszczoty i nawiązywanie kontaktu wzrokowego.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006

MIESIĄC 2

Dziecko uśmiecha się w reakcji na uśmiech innej osoby lub na coś, co mu się szczególnie spodoba. Wkrótce nauczy się, że swoim zachowaniem może wywoływać reakcję u obserwującej je osoby. Pod koniec drugiego miesiąca może pojawić się głośny śmiech, ktoremu towarzyszą radosne, szybkie ruchy rąk i nóg. Dziecko w tym czasie przepada za towarzystwem, lubi inne dzieci, a obce osoby jeszcze nie wzbudzają w nim lęku.
Wraz z rozwojem układu nerwowego oraz narządów zmysłu maluszek zaczyna aktywnie nawiązywać kontakt ze światem zewnętrznym. Zaczyna się u niego kształtować pewna gama nowych reakcji emocjonalnych, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Dziecko ożywia się, kiedy np. jest przygotowywane do karmienia. Zaczyna reagować mimiką na widok twarzy i tonu głosu ludzkiego.
Można zauważyć, ze maluch oczekuje na pewne rutynowe czynności ? radośnie wymachuje rączkami, kopie.

Maluch w tym okresie staje się ciekawski, uwielbia, gdy nosisz go na rękach i może rozglądać się znad Twojego ramienia.
Niezwykle żywo reaguje na Twój widok. Nikt nie potrafi go tak uspokoić jak Ty ? przestaje płakać, gdy tylko podchodzisz do łóżeczka. Z ciekawością przygląda się Twojej twarzy, uwielbia słuchać, kiedy do niego mówisz spokojnym, melodyjnym głosem. Gdy powtarzasz za nim jego "ooo", "eee", "aaa", aż piszczy z uciechy.

Rady dla rodziców:
? Mów do dziecka, przytulaj, śpiewaj mu kołysanki, czytaj głośno proste książeczki, próbuj rozmawiać z maluszkiem poprzez powtarzanie dźwięków, jakie wydaje.
? Nad łóżeczkiem powieś kolorowe zabawki, baw się z dzieckiem, kiedy leży w łóżeczku.
? Podaruj sobie i dziecku zwykłe momenty bycia razem; połóż się na podłodze, a maluszka na swoim brzuchu, by mógł poczuć Twoje ciepło, usłyszeć głos i bicie Twego serca.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006

MIESIĄC 3

Twój maluszek reaguje ożywieniem ruchowym, uśmiechem, wydawaniem dźwięków na kontakt z ludźmi. Niemowlę jest coraz bardziej towarzyskie i pogodne. Gdy pochylisz się nad nim, uśmiecha się szeroko i radośnie grucha. Rozbawione piszczy z uciechy i śmieje się w głos. A rozśmieszyć może go niemal wszystko: szalone zabawy rodzeństwa, dziwna mina mamy, nagłe kichnięcie taty. Gdy jednak się rozzłości, głośno płacze, a w jego oczach pojawiają się prawdziwe łzy.

Dziecko nauczyło się już, że płaczem, marudzeniem, a nawet spojrzeniem może dać Ci do zrozumienia, że czuje się samotne i chce, żeby ktoś wziął je na ręce i przytulił. Między rodzicami a szkrabem ustala się w tym okresie prawdziwa harmonia: wzajemnie potraficie odczytać mowę ciała, mimikę, nastroje i emocje. Jest to podwalina pod głęboką, społeczną więź, a wielu rodziców (zwłaszcza ojców) właśnie w tym okresie naprawdę ?zakochuje się? w swoim dziecku.

Rady dla rodziców:
- Zapakuj malucha w chustę lub nosidełko i wybierz się do muzeum, pospaceruj po starówce. W większych miastach kina organizują specjalne seanse, na które można wybrać się z niemowlęciem.
- Ćwicz z dzieckiem artykułowanie różnych dźwięków, udawaj odgłosy zwierząt, gwiżdż? Takie ćwiczenia to doskonały trening mowy i sposób na nawiązanie z dzieckiem bliższego kontaktu.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006

MIESIĄC 4

Świat coraz bardziej ciekawi malucha. W parku jego uwagę przyciągają kolorowe liście, w ogrodzie kwiaty, na ulicy głośne samochody. Wiele niemowląt w tym wieku ma dość spacerów w głębokim wózku. Nic dziwnego, leżąc w nim, mogą podziwiać tylko niebo. Ale na spacerówkę jest za wcześnie. Mięśnie malucha nie są jeszcze gotowe na pozycję siedzącą. By poprawić widoczność małemu pasażerowi, wystarczy podłożyć mu pod plecy małą poduszkę. Dzięki niej nie będzie leżeć zupełnie płasko. Można też położyć dziecko na brzuszku, tyłem do kierunku jazdy. Będzie zaciekawione wysoko unosić głowę, a gdy się zmęczy, po prostu zaśnie.

Maluch wyraźnie rozpoznaje już swoich i obcych. Dziecko odróżnia znany głos, znaną twarz. Na widok nieznajomych twarzy często reaguje niechęcią, a nawet strachem. W domu w otoczeniu bliskich czuje się natomiast pewnie i bezpiecznie. Często się uśmiecha, a rozbawiony głośno się śmieje.
W miarę, jak poszerza się krąg ?znajomych? dziecka, zaczyna ono wyrażać swój stosunek do różnych osób. Wyraża swoje preferencje marudzeniem, płaczem lub chęcią przytulenia się do opiekunów.

Szczególnie lubi, gdy śpiewasz i tańczysz z nim w ramionach. Uwielbia też wygłupy. Tata robiący dziwne miny czy brat wyskakujący zza firanki potrafią go rozbawić tak, że aż piszczy z zachwytu. Mama naśladująca jego własne gaworzenie też jest bardzo zabawna. Mów do maluszka często i dużo, bo tak wiernego słuchacza jeszcze nie miałaś. Będzie zafascynowany słuchał wszystkiego, co masz mu do powiedzenia. To naprawdę wyjątkowa cecha.

Rady dla rodziców:
- Staraj się nie pozostawiać dziecka samego, kiedy nie śpi; dzieci w tym wieku są bardzo towarzyskie i nie lubią przebywać same, natomiast uwielbiają towarzystwo innych dzieci, zaproś więc czasem jakiegoś starszego malucha do zabawy.
- Zawsze odpowiadaj na płacz niemowlęcia. Dziecko musi czuć, że się o nie troszczysz, że nie jest samo. Płacz w tym okresie jest jedynym sposobem kontaktowania się malca ze światem.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006


MIESIĄC 5

Maluch reaguje na melodię i intonację głosu dorosłej osoby. Ustala się między Wami prawdziwa harmonia. Twoje dziecko reaguje śmiechem na Twoją zadowoloną twarz i może zacząć płakać, jeśli Ty płaczesz.

W tym okresie dziecko często ma swoją jedną ulubioną zabawkę (kocyk, pieluszkę), do której jest bardzo przywiązane. W ten sposób maluch tworzy nowe emocjonalne więzi i uczy się, jak radzić sobie z własną samotnością, smutkiem i poczuciem zagrożenia.

Dziecko reaguje na innych ludzi na wiele różnych sposobów ? piszczy śmieje się, macha rączkami. Ale naprawdę przywiązane jest szczególnie tylko do Ciebie. Maluch może więc przejawiać lęk, gdy widzi obcą twarz lub słyszy nieznajomy, głośny i groźny głos.

Rady dla rodziców:
- Gdy dziecko marudzi nie interweniuj natychmiast, odczekaj chwilę, może będzie potrafiło pocieszyć się samo, swoimi rączkami i paluszkami.
- Czas na przedstawienie kukiełkowe. Z kukiełką na ręce rozmawiaj z dzieckiem, śpiewaj mu, połaskocz delikatnie?
- Staraj się być miła dla dziecka, nawet jeśli jesteś zła czy zdenerwowana. Twój zły nastrój to dla malucha ogromny stres, który może odbić się na jego usposobieniu.
- Jak najczęściej baw się z maluszkiem; im więcej czasu spędzisz z nim w tym okresie, tym bliższa będzie Wasza więź.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006

MIESIĄC 6

Dziecko odróżnia osoby obce od znajomych, może w tym czasie reagować lękowo na nieznane twarze. Niemowlę pilnie obserwuje ludzi, których dobrze zna, którzy się nim opiekują. Uśmiecha się do nich spontanicznie, ?zagaduje?, macha na ich widok rączkami i nóżkami.

Maluch cieszy się na zabawę z Tobą, umie już to przewidzieć. Może próbować ?prosić? Cię o kontynuowanie zabawy różnymi dźwiękami, podrygując lub marudząc, gdy ją skończysz.

W tym okresie kołysanie nie jest jedynym sposobem na pocieszenie malucha w momentach smutku czy płaczu. Ukojenie przynosi dziecku obecność osób, do których jest przywiązane, bliskość ulubionej zabawki.

Dziecko okazuje przywiązanie do rodziców i opiekunów, spokojnie bawiąc się w ich obecności, a tęskniąc za nimi gdy wyjdą z pokoju i reagując głośnym śmiechem na ich powrót. Silne przywiązanie do najbliższych wzmacnia w dziecku poczucie bezpieczeństwa i pewność siebie.

Używane przez dziecko sylaby, samogłoski, spółgłoski składają się na jego ?język społeczny?. Niemowlę naśladuje dźwięki usłyszane od osób z otoczenia, co jest pierwszą formą porozumiewania się za pomocą mowy.

Rady dla rodziców:
- Bawcie się w ?A kuku!?, ?Koci-koci łapki?, w chowanego, w ?A gdzie jest...??. Takie zabawy sprzyjają rozwojowi społecznemu dziecka.
- W nowym otoczeniu daj dziecku czas na oswojenie się z nowymi osobami.
- Dając dziecku nową zabawkę, zademonstruj jej właściwości, a potem pozwól maluszkowi wypróbować ją samodzielnie.
- Postaraj się mieć dziecko zawsze przy sobie, np. w nosidełku; jeśli na chwilę zostawiasz malucha samego, mów do niego z drugiego pokoju, żeby czuł Twoją obecność.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006


MIESIĄC 7

Twoje dziecko coraz lepiej rozpoznaje różnice między ludźmi i woli tych, których dobrze zna. Reaguje lękiem na obce osoby. Może cofać się, kurczowo trzymać opiekuna, marudzić czy wybuchnąć płaczem. Świadomie wyraża swoje sympatie i antypatie poprzez mimikę, mowę ciała i dźwięki. Niemowlę również bacznie obserwuje wysyłane przez opiekunów sygnały i w niejednoznacznych sytuacjach stara się na ich podstawie zrozumieć, co się wokół niego dzieje.

Dziecko zaczyna okazywać uczucia, zainteresowanie i przywiązanie innym członkom rodziny oraz opiekunom, nie tylko Tobie. Na dźwięk znajomego głosu uśmiecha się, gaworzy, macha rączkami. Może też ruszyć w stronę mówiącego. Duże znaczenie dla dziecka ma jego własne imię. W tym okresie powinien je jak najczęściej słyszeć, by uczyć się, że ono należy właśnie do niego.

Rady dla rodziców:
- Jak najczęściej zwracaj się do dziecka po imieniu. Utrwalaj też znajomość imion innych domowników np. w zaimprowizowanych piosenkach.
- Pobaw się z dzieckiem w rozpoznawanie głosów; posadź na foteliku a kilku domowników niech mówi do niego zza oparcia; obserwuj reakcje na poszczególne głosy.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006

MIESIĄC 8

Dziecko w tym wieku lękiem reaguje na obce osoby. Dzieje się tak dlatego, że umie już bardzo dobrze odróżniać bliskich od nieznajomych. Nasilenie lęku bywa zmienne ? niektóre niemowlęta wydają się bardzo przestraszone, inne tylko nieznacznie.

W tym okresie dziecko zaczyna wyrażać lęk przed rozstaniem z Tobą. Jest to pewien etap w jego rozwoju, który po kilku miesiącach z pewnością minie. Niemniej ? ósmy miesiąc to nie najlepsza pora na powrót do pracy, czy na pierwsze doświadczenia z opiekunką.

Maluch jeszcze nie zdaje sobie sprawy, że człowiek to nie zabawka, może chwycić Cię mocno za włosy, ugryźć czy podrapać.

W tym okresie, bez względu na to, czy Twój szkrab jest chłopcem, czy dziewczynką, potrzebuje lalki do przytulania, wychowywania, itd. Zabawa lalkami sprzyja wszechstronnemu rozwojowi dziecka, również w sferze społecznej.

Rady dla rodziców:
- Pozostawiając dziecko pod opieką kogoś innego, zadbaj o to, by dziecko znało tę osobę.
- Organizuj dziecku jak najczęściej przedstawienia kukiełkowe , masz wtedy okazję śpiewać maluchowi, odgrywać śmieszne scenki.
- Zachęcaj dziecko do emocjonalnych reakcji na innych, pokazując mu np. jak głaskać płaczące niemowlę albo uśmiechać się do rodzeństwa.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006

MIESIĄC 9

Maluch ceni sobie teraz towarzystwo, zwłaszcza mamy. Twoje dziecko okazuje Ci swoje uczucia chwytając Cię za rękę, przytulając, całując. W stosunku do obcych zachowuje dystans. Na próby zaczepiania może reagować płaczem, ale kiedy się oswoi, głośno się śmieje i chętnie popisuje się swoimi umiejętnościami. Im większym zaufaniem niemowlę darzy swoich opiekunów, tym większe jest również jego zaufanie do ludzi w ogóle i szansa na zdrowe więzi w przyszłości.

Twoje dziecko coraz więcej dowiaduje się o sobie, jako o odrębnej jednostce. Potrafi naśladować ruchy różnych części ciała, zademonstrowane przez kogoś innego. Uwielbia naśladować otaczające go osoby. Marszczy nos zupełnie tak jak mama i krzywi się jak tata. Z zapałem powtarza proste ruchy.

Dziecko w tym okresie reaguje przerażeniem, gdy zostawisz je na kilka chwil samo albo gdy kładziesz je spać. Twoja czułość i cierpliwość powinna mu pomóc przezwyciężyć lęk przed rozstaniem.

Maluch tak dobrze uświadamia sobie Twoje uczucia, że czasem może próbować zrobić coś dla Twojej przyjemności. Może wykonać jakąś czynność i czekać na Twój uśmiech czy reakcję zerkając na Ciebie ukradkiem. Świadczy to o rozwijającym się u niego poczuciu tożsamości i rozumieniu emocji.

Rady dla rodziców:
- Bawcie się w ?Gdzie jest dziecko? ?; posadź malucha i nakryj lekkim kocykiem, obserwuj czy usiłuje ściągnąć go odsłonić się, to rozwija w dziecku świadomość własnej osoby.
- Doceń wysiłki dziecka, które podejmuje, by Ci się przypodobać, chwal jak najczęściej, uśmiechaj się, Twoje pozytywne wzmocnienia to doskonała motywacja dla dziecka do doskonalenia własnych umiejętności.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006

MIESIĄC 10

Dziecko umie już wchodzić w interakcje społeczne. Może na przykład unieść do góry pudełko, którego nie umie otworzyć, dając do zrozumienia, że potrzebuje Twojej pomocy.

Niektóre dzieci w tym wieku okazują rosnące przywiązanie do określonej zabawki, smoczka czy kocyka. Tacy ?mali przyjaciele? zapewniają dziecku poczucie bezpieczeństwa i koją smutki w trudnych chwilach.

Jeszcze przez kilka najbliższych lat Twoje dziecko będzie uważać się za centrum wszechświata. Wiąże się to z jego rosnącą samoświadomością.

W tym wieku może nastąpić nasilenie reakcji lękowej na obcych. Zależy to jednak od temperamentu dziecka i ma związek z lękiem przed rozstaniem ? maluch boi się ?porzucenia? przez rodziców czy bliskich. Na szczęście już za kilka miesięcy rozpacz z powodu nieobecności mamy lekko osłabnie.

Rady dla rodziców:
- Obserwuj wysyłane przez dziecko sygnały, z pomocą których próbuje się z Tobą porozumieć. Zawsze jednak pozwól dziecku na samodzielne rozwiązanie trapiącego go problemu, zanim ruszysz mu z pomocą.
- Bawcie się przed lustrem, to pomaga zrozumieć niemowlęciu odrębność własnej osoby i powoduje wzrost samoświadomości.
- Jeśli dziecko ma swoją ukochaną zabawkę i nie pozwala się nią bawić nikomu innemu, uszanuj jego prawo do wyłączności. Nie znaczy to, że maluch jest egoistą, po prostu ceni sobie indywidualność.
- Powoli i ostrożnie zapoznawaj dziecko z nowymi ludźmi, podczas takich kontaktów zwracaj uwagę na wyraz twarzy dziecka i mowę jego ciała; nie zmuszaj malucha do zawierania nowych znajomości.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006

MIESIĄC 11

W dziecku wciąż rośnie świadomość siebie jako niezależnej, odrębnej jednostki. Chce coraz częściej samo decydować o tym, co ma robić. Daje mu to poczucie mocy i kontroli nad sobą i w swoim życiem oraz stanowi fundament pod przyszłe umiejętności podejmowania decyzji. W miarę jak rośnie w dziecku poczucie niezależnego własnego "ja", zaczyna ono uczestniczyć w prostych zabiegach wokół siebie, takich jak ubieranie czy mycie. Zaczyna podejmować pierwsze próby samodzielnych wędrówek, choć wciąż czuje się niepewnie w odległości kilku kroków od Ciebie. Z jednej strony pragnie bezpieczeństwa, z drugiej ? swobody. Możesz zauważyć, jak oddala się od Ciebie, by po chwili wrócić z powrotem.

Dziecko przepada za śmiechem i żartami i zaczyna samo je inicjować. Śmiech ma ogromny wpływ na kształtowanie się jego usposobienia i osobowości.

Pamiętaj, że to Ty jesteś wciąż dla dziecka najważniejsza i najdroższa. Żadna zabawka nie może się z Tobą równać. To Ty pobudzasz wszystkie zmysły dziecka, uczysz, bawisz, jesteś dla niego fascynująca. Jesteś punktem odniesienia, kiedy jest niepewny sytuacji lub własnych uczuć. Obserwowanie wyrazu Twojej twarzy pomaga ocenić, czy dane zajęcie jest bezpieczne czy nie.

Rady dla rodziców:
- Rozbudzaj w dziecku poczucie humoru. Staraj się jak najczęściej je rozśmieszać, strój miny, zmieniaj głos, dawaj zabawne nakrycia głowy do przymierzenia.
- Ucz dziecko grzeczności, mówiąc zawsze ?dziękuję?, ?przepraszam?, ?proszę? itd.
- Pozwalaj dziecku dokonywać wyborów, aby czuło, że liczysz się z jego pragnieniami i opinią.
- Pamiętaj, że masz nieograniczone możliwości zabawy z dzieckiem. W wielu przypadkach możesz obyć się bez zabawek. Za każdym razem, gdy bawisz się z maluchem, rozwija się on społecznie, psychicznie, fizycznie i intelektualnie.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006

MIESIĄC 12

Maluch bardzo interesuje się innymi dziećmi, ale nie potrafi się jeszcze wspólnie bawić. Dzieci w tym wieku naśladują siebie wzajemnie, próbują ze sobą rozmawiać, są na etapie zabawy paralelnej, tzn., że bawią się ze sobą, ale obok siebie.
Problemy w interakcjach z innymi dziećmi mogą pojawić się dlatego, że maluchy w tym wieku nie rozumieją jeszcze pojęć ?moje? i ?twoje?. Dziecko chce się więc bawić wszystkimi zabawkami, jakie są w piaskownicy, co może skończyć się ?kłótnią?. Maluchy uczą się dopiero, jak czekać na swoją kolej podczas zabaw. W ten sposób dowiadują się, czym jest współuczestnictwo i dzielenie się zabawą.

W stosunku do obcych dorosłych dziecko nadal zachowuje dystans. Najlepiej czuje się wśród domowników. Śmieje się radośnie na widok wracającego z pracy taty, baraszkuje na dywanie z siostrą. Jednak dziecko przepada szczególnie za Twoim towarzystwem. Obserwowanie Ciebie, słuchanie są dla niego cennym źródłem informacji. Dziecko uczy się rozpoznawać po twarzach coraz to nowych ludzi. Można zauważyć, że inaczej reaguje na nich w zależności od płci lub charakterystycznych szczegółów, tj. okulary, broda, itp.

Dziecko ma świadomość, że jest kimś odrębnym od Ciebie. Czasem napełnia je to niepokojem, ale pomaga też w rozumieniu własnej tożsamości. Niemowlę rozpoznaje już swoje zabawki, swoje ubrania i swoje odbicie w lustrze.

Rady dla rodziców:
- Baw się z dzieckiem w przebieranki, obserwując jego reakcje na każdą zmianę.
- Stwarzaj maluchowi okazję do zabaw z rówieśnikami, zapraszając np. do domu znajomych z dziećmi.
- Rozwijaj w dziecku zdolność do nawiązywania nowych przyjaźni i dobrych stosunków z innymi ludźmi, co zaowocuje satysfakcją i sukcesami w przyszłości.

Gabriela Rapiej

Źródło:
Murkoff H., Eisenberg A., Hathaway B.S.N., Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2006